تصور بیشتر ما براین است که در زندگی افراد موفق بیش از آنکه برنامه‌ریزی و سخت‌کوشی دخیل بوده باشد، شانس با آن‌ها یار بوده است، اما آیا نام دیگر برنامه‌ریزی و سخت‌کوشی، شانس نیست؟ شانس از فضا به زمین نمی‌اُفتد و حتما باید برای ایجاد شانس، خودمان حرکت کرده و با توکل، برکت را به متن زندگی خویش وارد کنیم.
همین حالا که سطر‌های این گزارش را می‌نویسم به ده‌ها بار شکستی فکر می‌کنم که در مسیر گزارش‌نویسی با آن برخورد داشتم. مهم این است که آهسته و پیوسته در مسیری که می‌خواهیم پیروز آن باشیم حرکت کنیم؛ چرا که موفقیت اصلی رسیدن به مقصد نیست، حرکت در مسیر است.
اگر هنوز جوانید و رغبتی به رشته تحصیلی خود ندارید، اگر در کاری که مشغول به آن هستید، حس خوشایندی ندارید، اگر از سبک زندگی بدون مطالعه خود خسته شده‌اید، اگر می‌خواهید انسان بهتری باشید و تصورتان این است که قادر به تغییر نیستید، باید بگویم همین که می‌دانید چه چیز‌هایی را نمی‌خواهید و طالب چه چیز‌هایی در زندگی‌تان هستید، مسیر موفقیت را دیر زمانی است که آغاز کرده‌اید. حال باید گام بعدی‌تان تغییر بر اساس برنامه‌ریزی، شجاعت و اعتماد به نفس باشد. اگر از رشته تحصیلی‌تان راضی نیستید، سریعا برای تغییر رشته برنامه‌ریزی کنید و بار دیگر امتحانات لازم را پشت سر بگذارید.
اگر از شغلتان دلخوشی ندارید، آن قدر بگردید تا بالاخره کاری منطبق با استعدادتان که شما را راضی می‌کند، بیابید و یا خود کار آفرین شوید. اگر می‌خواهید مطالعه را آغاز کنید، همین امروز در مسیر آمد و شدتان با یک کتاب جیبی کم حجم شروع کنید، چرا که شما فقط یک بار فرصت زندگی دارید و هرچه سریع‌تر باید تغییرات را منطبق بر استعدادها، توانایی‌ها و علایق‌تان ایجاد کنید.
عادت به مطالعه شالوده تغییرات اساسی
این روز‌ها یک گفته معروفی زبان به زبان می‌چرخد و آن این است که زندگی ده سال بعد شما به کتاب‌هایی که هم‌آکنون می‌خوانید، فیلم‌هایی که می‌بینید و دوستانی که در حال حاضر انتخاب می‌کنید، بستگی دارد.
اگر نیک بنگرید این جملات اهمیت برنامه‌ریزی کلان برای زندگی را به خوبی بازگو می‌کنند. همین امروز باید تصمیم بگیرید که ده سال پیش رویتان را بدون خوراک‌های فرهنگی که لازمه رشد فکری‌تان است، سپری کنید و یا از همین لحظه طرحی نو در سبک زندگی‌تان در اندازید؟
مریم مباشر یک عضو فعال کتابخانه محله برایمان می‌گوید: «تصورم این بود که با خانه داری، همسرداری و مادری برای دو فرزندم که دانش‌آموزند، هرگز نمی‌توانم کتابخوان شوم، اما شکر خدا با یک برنامه‌ریزی دقیق در حال حاضر موفق به دو ساعت مطالعه در روز شده‌ام. قبلا روحیه‌ای خسته و فرسوده داشتم، اما از زمانی که عادت به مطالعه در من رشد کرده، احساس تغییر می‌کنم و دنیای پیرامونم را با دید وسیع‌تری می‌نگرم. واقعا راست گفته‌اند که مطالعه شروع تغییرات مثبت در زندگی فردی و اجتماعی است.»
حمیده رئوفی کارشناس‌ارشد کتابداری برایمان توضیح می‌دهد: «خواندن کتاب تاثیرات باور نکردنی روی ذهن و عملکرد انسان در زندگی فردی و اجتماعی می‌گذارد. فواید فوق‌العاده‌ای دارد، به زندگی انگیزه می‌دهد و تخیلات را بهبود می‌بخشد.»
این کارشناس‌ارشد کتابداری در مورد فواید اصلی کتابخوانی بر رشد فکری افراد کتابخوان می‌گوید: «یکی از مزایای اصلی خواندن کتاب توانایی آن در ایجاد مهارت تفکر انتقادی است. به عنوان مثال، خواندن یک رمان رمز و راز ذهن شما را باز می‌کند. مهارت‌های تفکر انتقادی هنگامی که به تصمیم‌گیری‌های روزمره می‌رسد، بسیار مهم است. خواندن نیاز فردی به پردازش اطلاعات را بهبود می‌بخشد. هرچه بیشتر بخوانید، درک شما عمیق‌تر خواهد شد. بهبود واژگان و مهارت‌های نوشتاری و مهارت‌های ارتباطی را بهبود می‌بخشد. هرچه بیشتر بخوانید و بنویسید، بهتر ارتباط برقرار می‌کنید.»
وی در ادامه در مورد تاثیرات مثبت کتابخوانی بر جسم می‌گوید: «خواندن، اثر مثبت بر بدن نیز دارد. خواندن یک کتاب، می‌تواند استرس را بهتر از پیاده‌روی یا گوش دادن به موسیقی از بین ببرد. مطالعات نشان داده‌اند که خواندن اثرات مثبت قوی بر مغز دارد. با تحرک ذهنی، شما می‌توانید از بیماری زوال عقل و بیماری آلزایمر جلوگیری کنید. این به این دلیل است که فعالیت مغز شما مانع از دست دادن قدرت می‌شود. مغز یک عضله و مانند دیگر عضلات بدن است، ورزش آن را قوی و سالم نگه می‌دارد. حل پازل، خواندن کتاب‌ها یک راه عالی برای تمرین مغز شما است و آن را سالم نگه می‌دارد.»
ورزش کنید تا زندگی با نشاطی داشته باشید
اکبر شفیع زاده یک کارمند ورزش را جزئی از برنامه روزانه خود قرار داده و این روز‌ها که سال‌های میانسالی را سپری می‌کند، تجربه یک زندگی سالم، بانشاط و زیبا را به خود هدیه داده است.
وی در مورد تاثیر ورزش روزانه بر سبک زندگی‌اش برایمان می‌گوید: «کنترل وزن بدن، درمان افسردگی و استرس، خواب راحت و افزایش انرژی از جمله فواید ورزش منظم و روزانه هستند. فعالیت بدنی هم روحیه شما را بهتر می‌کند و هم فعالیت روزانه شما را بهبود می‌بخشد، این‌گونه آماده‌تر می‌توانید اهداف اصلی زندگی‌تان را پیگیری کنید. اگر می‌خواهید حال بهتر، انرژی بیشتر و زندگی طولانی‌تری داشته باشید، شک نکنید ورزش کردن یکی از راه‌های آن است. مزایای ورزش و فعالیت روزانه را به هیچ عنوان نمی‌توان نادیده گرفت. فارغ از سن، جنسیت و توانایی بدن، شما می‌توانید از مزایای فعالیت جسمانی بهره ببرید.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «اگر احساس افسردگی می‌کنید و یا یک روز پر از استرس را پشت سر گذاشته‌اید، بدنسازی و یا پیاده‌روی تند به مدت ٣٠ دقیقه بسیار به شما کمک می‌کند. فعالیت جسمانی، مواد شیمیایی متعددی را در مغز فعال می‌کند که باعث شادابی و آرامش بیشتر شما می‌شود. ضمناً ورزش روزانه، تناسب اندام را برای شما به همراه دارد که اعتماد به نفس و عزت نفس شما را افزایش می‌دهد.»
یک توصیه دیگر کارشناسان ورزش این است که حتی اگر وقت ورزش را به هیچ وجه ندارید، لااقل فرصت پیاده‌روی روزانه در برخی مسیر‌های خانه تا محل کار و بالعکس را به هیچ وجه حذف نکنید.
روزتان را به بخش‌های سی دقیقه‌ای تقسیم کنید
بیشتر ما به مدد آگاهی‌بخشی رسانه‌ها در حوزه سلامت چهارچوبی از زندگی سالم به سبک پویا در ذهن داریم، اما وقتی می‌خواهیم برای فعالیت‌های روزانه خود برنامه‌ریزی داشته باشیم، واقعا نمی‌دانیم که چطور همه اِلِمان‌های زندگی خوب را در برنامه روزانه مان بگنجانیم که وقت کم نیاوریم؟
راضیه مقیمی یک شهروند که همیشه دفترچه کوچک برنامه روزانه خود را در کیفش حمل می‌کند، برایمان در مورد نحوه برنامه‌ریزی روزانه خود و گنجاندن فعالیت‌هایی، چون مطالعه، ورزش و آشپزی خانگی در این برنامه توضیح می‌دهد: «روزتان را به بخش‌های ۳۰ دقیقه‌ای تقسیم کنید و تخمین بزنید برای انجام هر کار چند بخش لازم است؟ با این روش ضرورتی ندارد با ساعت و دقیقه کارتان را پیچیده کنید. کار‌های ضروری و غیرقابل‌ِ حذف را در آغاز برنامه‌ریزی در نظر بگیرید؛ مثلا اگر هر روز خودتان باید بچه‌ها را ساعت ۸ صبح به مدرسه برسانید و ۳ بعد‌از‌ظهر از مدرسه بردارید و پیش از هر کار دیگری این دو وظیفه ضروری و فعالیت‌های مشابه را در برنامه روزانه تان قرار دهید. پس از گنجاندن همه وظایف و کار‌های ضروری در برنامه‌تان، زمان‌های خالی را که مختص به هیچ فعالیتی نیستند، مشخص کنید. این زمان‌ها بخش‌های انعطاف‌پذیر برنامه روزانه‌تان هستند. اهداف بلندمدت خود را در نظر بگیرید و فعالیت‌هایی را که به شما در رسیدن به این اهداف کمک می‌کنند به این بخش‌ها تخصیص دهید.»
وی در حالی که دفترچه برنامه‌ریزی روزانه خود را ورق می‌زند، می‌گوید: «همچنین وجود بخش‌های انعطاف‌پذیر امکان پوشش وظایف و کار‌های پیش‌بینی نشده و دقیقه نودی را به شما می‌دهند. باید به‌طور منظم برنامه‌تان را مرور کنید تا کار‌ها و فعالیت‌هایی که برای شان برنامه‌ریزی کردید به شما یاد‌آوری شود. این کار همچنین شما را در مسیر درست نگه می‌دارد و باعث می‌شود بیش از اندازه روی کار خاصی توقف نکنید و مطابق با زمان تخصیص یافته با آن پیش بروید. با پیروی از برنامه روزانه‌تان امکان ارزیابی آن را هم خواهید داشت و مثلا می‌توانید زمان تخمینی تخصیص داده شده به فعالیت‌ها را اصلاح کنید و یا ترتیب کار‌ها را تغییر دهید. حواستان به اهداف بلندمدت‌تان باشد و از آن‌ها غافل نشوید.»
حساب جیبتان را در سال جدید داشته باشید
باور کنید اگر کمی از چشم و هم‌چشمی‌ها بکاهید و به قدر نیازتان خرید کنید، می‌توانید با هر میزان درآمدی پس‌انداز هم داشته باشید. آیا اغلب اوقات از بی پولی گله دارید؟ به هر طبقه اقتصادی که تعلق داشته باشید با هر میزان ثروت و درآمد، اگر نتوانید عاقلانه پول خرج کنید، همیشه با این معضل مواجه خواهید شد. از طرفی هر چقدر هم وضع مالی‌تان خراب باشد، کافی است بدانید چگونه مخارج‌تان را با درآمدتان تنظیم کنید تا از پولی که دارید درست استفاده کنید و کمتر با بی پولی مواجه شوید.
حامد محمدی یک کارشناس اقتصادی برایمان درباره چگونگی طراز کردن دخل و خرج توضیح می‌دهد: «مخارج و درآمدتان را کنترل کنید تا تصویر دقیقی از موقعیت اقتصادی تان داشته باشید. فاکتور‌ها را نگه دارید و مخارج را بلافاصله در دفتر بنویسید. جمع هزینه ماهانه قبض‌ها را هم به بودجه بندی تان اضافه کنید. احتمالا پس از گروه‌بندی مخارج متوجه می‌شوید بعضی از گروه‌ها هزینه بسیار زیادی مصرف می‌کنند، آن‌ها را دقیق‌تر بررسی کنید تا مخارج غیرضروری را بیابید و پول بیشتری پس‌انداز کنید. پس از آنکه مدتی مخارج‌تان را کنترل کردید، برای هر گروه بودجه ماهانه یا هفتگی اختصاص بدهید. حواستان باشد کل بودجه از درآمدتان کمتر باشد تا جای ممکن پس‌انداز کنید.»
وی در ادامه می‌گوید: «برای اینکه کمتر خرج کنید، لحظه‌ای تصمیم نگیرید، هنگامی که در منزل هستید با آرامش لیست خریدتان را بنویسید. قبل از خرید از چند مغازه دیدن کنید، قیمت تقریبی جنس‌های مدنظرتان را یادداشت کنید، بدون اینکه چیزی بخرید به خانه برگردید و در آرامش کالای مورد نظر خود را انتخاب کنید. اگر بدانید دقیقا چه چیزی می‌خواهید بخرید؟ کمتر در مغازه می‌مانید و پول کمتری خرج می‌کنید. اگر به هر خرید به‌عنوان یک تصمیم مهم نگاه کنید، عاقلانه‌تر تصمیم می‌گیرید. کالایی را برای سرگرمی امتحان نکنید و تست‌های رایگان را نپذیرید، در غیر این صورت حتی اگر قصد خرید نداشته باشید، وسوسه می‌شوید خارج از برنامه خرید کنید.»
