کم خوابی چه بلایی بر سرمان می آورد؟

گروه اجتماعی- بی‌خوابی یا کم‌خوابی یک علامت است که فرد به‌طور مستمر به خواب نمی‌رود. به عبارتی دیگر مشکل در به خواب رفتن، بیدار شدن مکرر در خلال شب همراه با ناتوانی یا اشکال در به خواب رفتن مجدد، بیدارشدن خیلی زود در صبح و خوابی که باعث تجدید قوا نشود را بی‌خوابی گویند.

به گزارش افکارنیوز، بی‌خوابی یکی از اختلالات خواب است که در روان‌شناسی خواب مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد. ناتوانی در به خواب رفتن یا ناتوانی در خواب ماندن در مدت طولانی یا خواب عمیق را کم خوابی می‌گویند. کم‌خوابی در واقع خود بیماری به حساب نمی‌آید بلکه جزء علایم بیماری محسوب می‌شود. کم‌خوابی معمولاً ناشی از اضطراب و تنش هیجانی است.

انسان بدون هوا، آب و غذا نمی‌تواند زنده بماند، اما ماجرای حیاتی دیگری وجود دارد که نمی‌توان آن را نادیده گرفت و آن خواب است که از نظر اهمیت در جایگاه سوم قرار دارد. ما بدون وجود هوا پس از پنج دقیقه می‌میریم. نبود آب را به دلیل خشکی بدن، بیش از چهار یا پنج روز نمی‌توانیم تحمل کنیم، اما بدون غذا تا 60 روز دوام می‌آوریم. پس از این مدت، اندام‌های بدنمان به دلیل کمبود شدید مواد مغذی از کار می‌افتند،‌ اما فقط 10 تا 14 روز بیدار ماندن، مرگ را رقم می‌زند. اما خواب چرا تا این اندازه حیاتی و ضروری است؟ وقتی خواب هستیم، چه اتفاقی در بدن‌مان رخ می‌دهد؟

خوابیدن برای ما چه فوایدی دارد؟

1- خوابیدن به سلامت قلب کمک می کند

غالبا، سکته های قلبی در صبح خیلی زود اتفاق می افتد. این اتفاق به علت تداخل خوابیدن با رگ های خونی می باشد. کمبود خواب باعث بالا رفتن و بدتر شدن فشار خون و کلسترول می گردد. بالا رفتن فشار خون و کلسترول از عوامل بوجود آورنده بیماری های قلبی می باشند. اگر شما 7 تا 9 ساعت در شب بخوابید، قلب تان سالم می ماند.

2- خوابیدن از انواع سرطان ها جلوگیری می کند

افرادی که شب کارند، بیشتر در معرض خطر سرطان های سینه و روده قرار دارند. تحقیقات نشان داده است که این مشکل، به علت تفاوت مقدار ملاتونین در افراد می باشد. ملاتونین هورمونی است که خواب و بیداری را تنظیم می کند.

بعد از غروب آفتاب، هوا رو به تاریکی می رود و باعث می شود که هیپوتالاموس، ملاتونین را آزاد کند. ملاتونین وقتی آزاد شد، به خواب می رویم.

هنگامی که در برابر نور قرار داریم، هورمون ملاتونین کم می شود. این هورمون هم بر خواب ما اثر می گذارد و هم از سرطان جلوگیری می کند. ملاتونین باعث کاهش رشد سلول های سرطانی می گردد. بنابراین اتاق خواب خود را تاریک کنید و مطمئن باشید که ملاتونین ترشج می شود.

3- خوابیدن باعث کاهش استرس می گردد

اعمال بدن دارای قدرت شگفت آوری هستند. هنگامی که کمبود خواب داشته باشیم، فشار خون بالا می رود و هورمون های استرس زا بوجود می آیند. افزایش فشار خون باعث افزایش بیماری های قلبی و سکته می شود. هورمون های استرس زا خود باعث بدخوابی می شوند. بنابراین بهتر است روش های با آرامش زندگی کردن را یاد بگیریم.

4- خوابیدن باعث کاهش تورم و التهاب می شود

افزایش هورمون های استرس زا باعث افزایش مقدار التهاب و تورم، بروز دیابت، سرطان و بیماری های قلبی می گردند.

5- خوابیدن باعث هوشیاری می گردد

اگر یک خواب خوب داشته باشید، روز بعد دارای انرژی بیشتری خواهید بود. همین طور، فعال بودن و دارای انرژی بودن باعث می شود که در شب، خواب خوب و راحتی را داشته باشید.

6- خوابیدن باعث تقویت حافظه می شود

محققان نمی دانند که چرا ما می خوابیم و رویا می بینیم، اما آنها می دانند که فرایندی به نام تقویت حافظه در خواب رخ می دهد. در حالی که بدن شما در حال استراحت است، مغز شما مشغول پردازش وقایع روزانه شما می باشد. رویاها و خواب های عمیق برای مغز بسیار مهم می باشند، چرا که در آن هنگام حافظه تقویت می شود. پس، کیفیت بالای خواب باعث حافظه بهتر و همچنین باعث بهتر انجام دادن کارها می گردد.

7- خوابیدن باعث کاهش وزن می گردد

تحقیقات نشان داده است، افرادی که در شب کمتر از 7 ساعت می خوابند، بیشتر در معرض چاقی می باشند. کمبود خواب بر تعادل هورمون های بدن و اشتها اثر می گذارد. در اثر کمبود خواب، عملکرد هورمون های گرلین و لپتین (هورمون های تنظیم کننده اشتها) مختل می شود. بنابراین اگر می خواهید وزن تان کم شود و یا تغییری نکند، خواب خوبی باید داشته باشید.

8- چرت زدن باعث باهوش شدن می گردد

چرت زدن در طول روز، می تواند سلامت شما را بهبود ببخشد. همچنین، چرت زدن باعث بهبود حافظه، عملکرد ادراکی و خلق و خوی می شود. مطالعه ای بر روی 24000 یونانی نشان داد افرادی که در هفته چند بار چرت می زنند، خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی در آنها کمتر است. همچنین افرادی که در محل کار چرت می زنند، استرس بسیار کمتری را دارند.

9- خوابیدن باعث کاهش افسردگی می گردد

خوابیدن بر روی بسیاری از مواد شیمیایی بدن اثر می گذارد. یکی از این مواد شیمیایی، سروتونین می باشد. افرادی که سروتونین خونشان کم است، از افسردگی رنج می برند.

برای جلوگیری از افسردگی، شما باید 7 تا 9 ساعت در شب بخوابید

10- خوابیدن به نوسازی بدن کمک می کند

بدن برای ترمیم صدمات ناشی از استرس، اشعه ماورای بنفش و دیگر عوامل خطرزا، نیاز به خواب دارد. هنگامی که می خوابیم، سلول های بدن تعداد زیادی پروتئین می سازند. این مولکول های پروتئینی به صورت آجرهای ساختمانی برای سلول ها استفاده می شوند و به طور کلی، باعث ترمیم سلول های آسیب دیده می گردند.

بیشتر بخوانید:

علائمی که خبر از مبتلا شدن به بی خوابی می دهد+ درمان

نشانه‌های اختلال خواب در کودکان و ۱۱ راهکار درمانی

عوارض جدی کمبود خواب:

1. تاثیر روی حافظه و مغز

اگر در شبی که پشت سر گذاشته‌اید خوب و کافی نخوابیده باشید پس احتمال اینکه روز بعد به سختی بتوانید تمرکز روی کاری داشته باشید خیلی زیاد است. خواب مناسب برای سلامت ادراکی و شناختی ضروری است و نقش مهمی در فکر کردن و یادگیری دارد. کمبود خواب می‌تواند هوشیاری، دقت، تمرکز، منطق و حل مسئله را مختل کند و در نتیجه به توانایی یادگیری‌تان آسیب بزند و بر حافظه‌ی بلند مدت و کوتاه مدت‌تان اثر بگذارد.

2. آسیب به قلب

خواب و استراحت کافی برای سلامت قلب نیز ضروری است. کم خوابی، جدای از سن و وزن و سیگار و عادات ورزشی، شما را در معرض بیماری‌های قلبی قرار می‌دهد.

خواب، نقش حیاتی در توانایی بدن برای ترمیم و بازسازی رگهای خونی و قلب دارد. در مطالعه‌ای به تاثیر کم خوابی بر کنترل جریان عصبی پرداخته شد و معلوم شد کم خوابی موجب افزایش فشار خون در حالت استراحت شده و از فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک عضله می‌کاهد.

مطالعه‌ای در سال 2009 نشان داد کمبود خواب کوتاه مدت، فشار خون، التهاب، هماهنگی اتونومیک و هورمون‌ها را در جهتی تغییر دهد که منجر به بیماری قلبی و از همه مهمتر تصلب شرایین شود. بر اساس گزارش‌ها، افرادی که کمتر از 6 ساعت می‌خوابند بیشتر در معرض بیماری‌های قلبی و سکته مغزی هستند.

از سویی دیگر، زیاد خوابیدن نیز به سلامتی آسیب می‌زند.

3. ضعیف شدن سیستم ایمنی

کمبود خواب می‌تواند روی سیستم ایمنی نیز اثر بگذارد، سیستمی که قرار است از شما در برابر عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا و سایر بیماری‌ها محافظت کند. اگر سیستم ایمنی درست عمل نکند بدن شما مستعد حملات ویروس‌ها و باکتری‌ها شده و بیشتر مریض خواهید شد.

وقتی که می‌خوابید سیستم ایمنی‌تان پروتئین‌هایی به نام سیتوکین‌ها و آنتی بادی‌های مبارزی تولید می‌کند که از بدن شما در برابر عفونت و التهاب مراقبت می‌کنند. کم خوابی باعث کاهش تولید سیتوکین‌ها شده و در نتیجه توانایی بدن برای واکنش نشان دادن به عفونت‌های باکتریایی کمتر خواهد شد.

مطالعه‌ای در سال 2012 گزارش کرده است میزان گرانولوسیت و ریتم روزانه مستقیما تحت تاثیر کم خوابی‌های مزمن هستند. این تغییرات، واکنش فوری ایمنی بدن در مواجهه با استرس را ضعیف می‌کنند. کسر خواب می‌تواند شما را مستعد ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا بکند پس مهم است که برای تامین نیاز بدن‌تان به خواب، قدم‌های مفیدی بردارید.

4. دچار افسردگی شدن

کمبود خواب موجب افسردگی هم می‌شود زیرا تغییرات قابل توجهی در عملکرد فرارسان‌های عصبی مغز ایجاد می‌کند که یکی از دلایل افسردگی است. گاهی افسردگی می‌تواند توانایی فرد برای به خواب رفتن را ضعیف کند در نتیجه چرخه‌ای معیوب شکل خواهد گرفت. افرادی که دچار افسردگی هستند معمولا کمتر از 6 ساعت می‌خوابند، در واقع بیخوابی معمولا یکی از اولین علائم افسردگی است.

در تحقیقی که در سال 2009 انجام شد، 97 درصد از 531 نفری که افسردگی داشتند طبق اظهار خود دچار بیخوابی بودند. اگر دچار افسردگی هستید و برای خوابیدن هم مشکل دارید حتما با پزشک‌تان در این مورد صحبت کنید، چون می‌تواند موجب بیماری شود.

5. افزایش وزن

خواب منظم کمک‌تان می‌کند برنامه‌ی منظمی هم برای تغذیه‌تان داشته باشید. وقتی کمتر از نیاز بدن‌تان می‌خوابید، تولید هورمون گرلین در بدن‌تان بیشتر می‌شود. این هورمون، گرسنگی را تحریک کرده و تولید لپتین را کاهش می‌دهد که سرکوب کننده‌ی اشتهاست. از این رو کم خوابی می‌تواند بر کنترل اشتها و سوخت و ساز انرژی تاثیر گذاشته و موجب افزایش وزن شود. مطالعات نشان داده کسر خواب سبب کاهش لپتین، افزایش گرلین و افزایش شاخص توده بدنی می‌شود.

اگر اشتهای خود را کنترل نکنید و به کم خوابی‌های‌تان ادامه دهید به مرور زمان چاق خواهید شد. چاقی نیز به خودی خود ریسک بیماری‌های گوناگونی را افزایش می‌دهد.

6. افزایش احتمال دیابت

کمبود خواب در بلند مدت و حتی بیش از حد خوابیدن، ریسک ابتلا به بیماری‌های مزمنی چون دیابت را افزایش می‌دهد. کمتر از 6 ساعت یا بیشتر از 9 ساعت خوابیدن موجب افزایش احتمال انواع دیابت‌ها شده و عدم تحمل گلوکز ایجاد می‌کند. مطالعه‌ای در سال 1999، تاثیرات منفی کمبود خواب را بر عملکرد متابولیسم و غدد درون ریز ثابت کرد. دیابت یک اختلال متابولیسمی است. واکنش بدن شما نسبت به کم خوابی مشابه مقاومت به انسولین است که فرد را در معرض دیابت قرار می‌دهد. ضمنا کمبود خواب با افزایش وزن ارتباط دارد که ریسک فاکتور بالقوه‌ای برای دیابت است.

7. آسیب به پوست

تنها یک شب کم خوابی می‌تواند باعث پف کردن چشمها، تیرگی پای چشم و رنگ پریدگی پوست شود، پس تصور کنید کم خوابی‌ها مزمن می‌توانند چه تاثیرات مخربی روی پوست‌تان بگذارند. کم خوابی، تاثیر مستقیم بر انعطاف پذیری پوست دارد. الگوهای نامنظم خواب منجر به افزایش استرس شده که بدن را وادار می‌کند کورتیزول بیشتری ترشح کند. این هورمون، پروتئین‌های پوست را که عامل نرمی و انعطاف آن هستند نابود می‌کند.

کاهش انعطاف پذیری پوست می‌تواند حلقه‌های تیره پای چشمهای‌تان ایجاد کند و خطوط چین و چروک واضح‌تر و عمیق‌تر به نظر برسند. ضمنا کسر خواب، توانایی پوست برای بازسازی بعد از قرار گرفتن در معرض نور خورشید را کاهش می‌دهد. مطالعه‌ای در سال 2015 گزارش کرده است مکررا خواب‌های بی‌کیفیت داشتن با افزایش علائم پیری پوست، کاهش عملکرد دفاعی پوست و از دست دادن زیبایی و طراوت پوست ارتباط دارد. اگر دوست دارید جوان و سالم به نظر برسید، اهمیت خواب کافی را دست کم نگیرید.

8. مرگ زودرس

خواب مانند تنفس کردن، نیاز بنیادین انسان است. نمی‌توان بدون خواب مدت زیادی زنده ماند زیرا بیخوابی‌ها و کم خوابی‌های مزمن می‌تواند منجر به بیش از 700 تغییر ژنتیکی در بدن شده و تاثیر واقعا نابود کننده‌ای بر سلامتی بگذارد. آنهایی که به اندازه کافی نمی‌خوابند و استراحت نمی‌کنند نسبت به افرادی که به طور منظم خواب کافی دارند، آمار مرگ و میرشان بیشتر است. مطالعه‌ای در سال 2007 نشان داد هم کم خوابی و هم زیاد خوابیدن می‌تواند موجب افزایش احتمال مرگ شود، زیرا بر سلامت قلبی و عروقی و ... اثر می‌گذارد. پس اگر آرزو دارید عمر طولانی داشته باشید به خواب‌تان اهمیت بدهید.

9. افزایش احتمال تصادف ناشی از خستگی

بسیاری از تصادفات خطرناک به دلیل کم خوابی و خستگی رانندگان روی می‌دهند. رانندگی و خواب آلودگی و خستگی، ترکیب خطرناکی است که تصادفات مرگبار به دنبال دارد. کسر خواب، هماهنگی بدن را بهم می‌زند و موجب به تاخیر انداختن زمان عکس العمل می‌شود و حافظه و توانایی یادآوری اطلاعات را مختل می‌کند، همه‌ی اینها فاکتورهایی هستند که توانایی رانندگی را کاهش داده و ریسک تصادف را بالا می‌برند.

آکادمی طب خواب آمریکا گزارش می‌کند یک پنجم آسیب‌های ناشی از تصادف‌ها به دلیل خستگی ناشی از کم خوابی راننده روی می‌دهند.

توصیه می‌شود از جاده کنار بکشید و 15 تا 20 دقیقه عمیق بخوابید تا حالت خواب آلودگی‌تان برطرف شود. این کار تا حدود زیادی از احتمال تصادف می‌کاهد.

10. از دست دادن میل جنسی

کمبود خواب حتی علاقه و تمایل شما به روابط جنسی را نیز از بین می‌برد. کم خوابی تاثیر مستقمی بر سطح انرژی فرد داشته و موجب تنش بیشتر می‌شود که تاثیر غیر مستقیم بر زندگی جنسی مردان و زنان می‌‌گذارد. ضمنا مردانی که دچار آپنه خواب هستند تستوسترون کمتری دارند که عاملی برای کاهش میل جنسی است.

به گزارش افکارنیوز، با وجود تمام خطراتی که جسم و روان انسان را تهدید می کند، خوب است که ساعات خواب خود را به گونه ای تنظیم کنیم که بیشترین منفعت را به بدن خود برسانیم و از هرگونه خطر احتمالی کم خوابی جلوگیری کنیم.