بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حدود ۲۵ درصد احاد جامعه، گرفتار یک نوع از اختلالات روانپزشکی هستند که شایع‌ترین نوع اختلالات، استرس و افسردگی است.
دکتر حسین رفیعی مدیر گروه آموزشی رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، گفت: استرس ناشی از نگرانی‌ها در میان شهروندان تهرانی، بیشتر از استرس‌های مربوط به وقایعی است که اتفاق می‌افتد.
وی افزود: ظاهرا «استرس» باید بعد از هر واقعه بروز کند و لذا، برای ارزیابی آن، ۱۶۰ رویداد یا واقعه که سبب فشار روانی در شهر تهران شده را مشخص کردیم، اما در گفتگو با شهروندان تهرانی، محققان به نگرانی‌هایی در میان آنان رسیدند که تنش روانی و اجتماعی ناشی از آنها، به مراتب بیشتر از استرس‌های بوجود آمده پس از وقایع و رویدادهاست.
رفیعی، هدف از اجرای این تحقیق را تعیین وضعیت شهر تهران به لحاظ عوامل تنش زای روانی و اجتماعی جهت سیاستگذاران و برنامه ریزان اجرایی کشور ذکر کرد و اجرای آن را در میان ۶۰۰۰ نفر از ساکنان تمامی مناطق ۲۲ گانه شهر تهران که بالای ۱۸ سال سن داشتند، عنوان کرد.
وی با توجه به نتایج این طرح پژوهشی که به روش توصیفی، مقطعی و از نوع پیمایشی انجام شده، بیشترین نگرانی شهروندان تهرانی را از «آینده فردی و خانوادگی»، «آینده مالی و اقتصادی» و «گرانی مایحتاج اولیه» ذکر کرد که بترتیب رتبه اول تا سوم را در میان ۲۰ مورد نگرانی ثبت شده، بدست آوردند.
بیشترین نگرانی شهروندان تهرانی را از «آینده فردی و خانوادگی»، «آینده مالی و اقتصادی» و «گرانی مایحتاج اولیه» است
رفیعی، به لحاظ جنسیتی، شایع‌ترین نگرانی‌ها در میان زنان را به ترتیب «نگرانی در مورد سلامت یکی از اعضای خانواده»، «نگرانی از آینده فردی و خانوادگی»، «نگرانی از بیماری، مصدومیت و معلولیت» و «نگرانی از آینده مالی و اقتصادی» ذکر کرد.
وی همچنین، شایع‌ترین نگرانی‌ها در میان مردان را به ترتیب، «نگرانی از آینده مالی و اقتصادی»، «نگرانی از بیکاری» و «نگرانی از مسائل عاطفی» عنوان کرد و وضعیت نگرانی‌ها در میان افراد بی سواد، تحصیلکرده با مدارک مختلف، افراد متاهل و مجرد، افراد مطلقه، افراد در تقسیم بندی طبقاتی متفاوت را دانست و تغییرات رفتاری را از پیامد‌های نگرانی‌ها ذکر کرد.
مدیرگروه آموزشی رفاه اجتماعی افزود: براساس بررسی‌های انجام شده، کاهش در میزان خواب، کم شدن روابط اجتماعی، ورزش، کم اشتهایی، کاهش تعاملات خانوادگی، مطالعه، رفتار‌های دینی و معنوی، تمرکز و تفکر مفید، کارکرد روزانه مانند تمیز کردن محیط زندگی و کار، رابطه با همکاران یا همکلاسی ها، پرخاشگری، قرمز شدن صورت و... از پیامد‌های نگرانی‌ها هستند.
رفیعی به برخی رابطه‌ها با استرس‌های شدید که در این تحقیق بدست آمده اشاره کرد و گفت: در جمعیت زنان، در میان افراد مجرد و همچنین افراد با تحصیلات بالا، استرس بطور معناداری بیشتر است، ضمن آنکه بیشترین استرس در میان ساکنان مناطق یک، هفت، ۱۹، ۲۱ و ۲۳ تهران است و دانشجویان و سربازان نیز دارای بیشترین استرس شدید هستند.
وی افزود: در مقابل، افراد خانه دار و بازنشسته و ساکنان مناطق چهار، پنج، ۱۱، ۱۲ و ۱۳ از کمترین استرس برخوردارند و جالب اینکه، نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که اشتغال در میزان استرس نقش چندانی ندارد و در واقع، صرف داشتن شغل، استرس را کاهش نمی‌دهد.
رفیعی همچنین به چگونگی رابطه استرس و پیامد‌های آن در میان شهروندان تهرانی اشاره کرد و گفت: استرس‌های مرتبط با مسائل فردی و خانوادگی، پیامد «افزایش بازی هایاینترنتی» است، و استرس‌های مرتبط با مسائل فردی، خانوادگی، تحصیلی، محله و جامعه و نگرانی از آینده، پیامد «افزایش استفاده از شبکه‌های اینترنتی» را در پی خواهد داشت.
به گفته وی، استرس‌های خانوادگی، کاهش مطالعه، استرس‌های فردی، مالی و تحصیلی، کاهش خواب و مطالعه، استرس‌های مالی، کاهش رابطه با دوستان، و استرس‌های مالی و شغلی نیز خشونت و پرخاش را در پی دارد.
رفیعی به نقل از متخصصان و کارشناسان، اجرای سیاست‌هایی را برای کاهش عوامل استرس زا در شهر تهران پیشنهاد داد و افزود: سیاستگذاری برای کاهش وقایعی که موجب استرس می‌شوند، توسعه نظام جامع رفاه اجتماعی، توسعه خدمات همگانی مدیریت استرس و ترویج پاسخ‌های مثبت به استرس از طریق تسهیل دسترسی‌ها (مطالعه، ورزش و...)، از جمله سیاست‌های پیشنهاد شده به مسئولان جهت کاهش عوامل تنش زای روانی و اجتماعی در شهر تهران است.
دکتر حبیب الله مسعودی فرید معاون اجتماعی سازمان بهزیستی با تاکید بر ضرورت اعمال نگاه سیستماتیک در طراحی ها، تلفیق سه مدل را برای کاهش استرس موثر دانست و گفت: مدل اول، اجتماعی-بوم شناسی با توجه به علل فردی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است، مدل دوم، بررسی ریز فاکتور‌ها است و مدل سوم، تغییر ساختار دستگاه‌ها و تدوین سیاست‌های نهاد‌ها و سازمان‌ها مطابق با نگاه کاهش استرس است.
دکتر علی اسدی نماینده دفتر سلامت روان وزارت بهداشت، اجرای برنامه‌های پیشگیرانه و آموزش مردم را مورد تاکید قرار داد، ضمن اینکه ارائه این گزارش‌ها به مسئولان را بسیار ضروری دانست.
دکتر حسن موسوی چلک دبیر انجمن مددکاران اجتماعی ایران، خواستار بازنگری در سیاستگذاری‌ها و توجه به عوامل استرس زا بصورت چند بعدی، تدوین و اجرای بسته‌های آموزش خود مراقبتی و ادامه این تحقیق شد.
دکتر نصیری مدیرکل سلامت شهرداری تهران به اقدامات شهرداری تهران در حوزه روان و سلامت اجتماعی و گنجاندن برنامه‌های مربوط در برنامه کلان سالانه شهرداری تهران، اشاره کرد.
وی، آمادگی شهرداری تهران برای مشارکت در اجرای برنامه‌های پیشگیری و آموزش مردم در محله‌های شهر تهران و همچنین اجرای پژوهش‌هایی از این دست را اعلام کرد.
تحقیقات نشان می‌دهد، بیش از ۸۰ درصد شهروندان تهرانی در یک سال اخیر حداقل یک رویداد استرس زا را تجربه کرده اند
در همین حال، دکتر احمدعلی نوربالا رئیس انجمن علمی پزشکی روان تنی ایران، گفت: تحقیقات نشان می‌دهد، بیش از ۸۰ درصد شهروندان تهرانی در یک سال اخیر حداقل یک رویداد استرس زا را تجربه کرده اند.
وی افزود: بر اساس ارزیابی ملی سلامت روان در کشور در سال ۱۳۷۸، ۲۱ درصد جامعه ایرانی دچار اختلالات روانی بودند که این آمار در سال ۹۰، ۲۳.۶ و در سال ۹۳ با کمی تغییر به ۲۳.۴۴ درصد رسید.
به گفته رئیس انجمن علمی پزشکی روان‌تنی ایران، اضطراب، افسردگی، جسمانی‌سازی مشکلات روانی و بد کارکردی اجتماعی، ۴ علامت مهم اختلالات روانی تلقی می‌شوند که طی ۱۵ سال گذشته، اضطراب و جسمانی‌سازی، بیشتر خودنمایی کرده است.
