تصور همهی ما این است که وزن بدنمان ارتباط مستقیمی با غذاهایی دارد که مصرف میکنیم. زمانی که تغذیهی متعادل و مناسبی داریم مشخص است که وزن متناسبی نیز خواهیم داشت. بدون شک پرخوری نیز باعث چاقی و اضافه وزن میشود. متأسفانه برخی از اختلالات غذایی نیز روی وزن تأثیر میگذارند. در ادامه به بررسی برخی از دلایل که موجب کاهش وزن ناگهانی می شود، می پردازیم.
از دست دادن عضلات (کم ماهیچگی)
سارکوپنیا یا کم ماهیچگی می تواند از اوایل دهه چهارم زندگی فرد آغاز شود و به کاهش وزن ناگهانی و غیر قابل توضیح و کاهش قدرت، انرژی و تحرک وی منجر شود. در شرایطی که تغییرات هورمونی می توانند بر روند ساخت و ذخیره عضله با افزایش سن تاثیرگذار باشند، بیشتر موارد کم ماهیچگی با تغذیه نامناسب و کم تحرکی پیوند خورده اند. یکی از بهترین گزینه ها برای پیشگیری از تحلیل رفتن ماهیچه ها و کاهش وزن مرتبط با آن افزودن پروتئین و ویتامین D بیشتر به رژیم غذایی است.
سرطان
به طور کلی، سرطان می تواند موجب کاهش وزن شود، اما انواع مختلفی از سرطان مانند ریه، لوزالمعده، مجاری صفراوی و روده بزرگ وجود دارند که در زمینه کاهش وزن ناگهانی و غیر قابل توضیح شناخته شدهتر هستند. عملکرد غیر طبیعی سلول های سرطانی می تواند شرایط را از کنترل خارج کرده، سوخت و ساز را تسریع کند، و با استفاده از منابع موجود تمام بدن را فرسوده سازد که این شرایط به کاهش وزن منجر می شود.
پرکاری تیروئید
کاهش وزن ناگهانی و غیر قابل توضیح می تواند نشانه ای از مشکل تیروئید باشد. پرکاری تیروئید که به نام بیماری گریوز نیز شناخته می شود یک نوع بیماری خود ایمنی است که انتشار مقادیر بیش از اندازه از هورمون تیروئید توسط غده تیروئید را موجب می شود. این شرایط سوخت و ساز را تسریع می کند و کار را به جایی می رساند که بدن کالری بیشتری نسبت به آن چه می تواند مصرف کند، می سوزاند.
اچآیوی و ایدز
اچآیوی می تواند جذب مواد مغذی را برای بدن دشوار سازد که به سوء تغذیه منجر می شود و می تواند اشتها را کاهش دهد و منجر به کاهش وزن ناگهانی شود.
بیماری زخم گوارشی
زخم های گوارشی یا پپتیک در پوشش داخلی معده و همچنین بخش بالایی روده کوچک ایجاد می شوند. این زخم ها موجب شکل گیری درد و افزایش تولید اسید می شوند که به رفلاکس منجر می شود. از آنجایی که نشانه اصلی زخم های گوارشی درد در ناحیه معده است، اغلب به کاهش اشتها و کاهش وزن ناگهانی منجر می شوند.
افسردگی
افسردگی یک اختلال خلقی است که به یک احساس مداوم غم و از دست دادن علاقه به بیشتر چیزها منجر می شود. در شرایطی که افزایش وزن یکی از نشانه های ابتلا به افسردگی می تواند باشد، کاهش وزن نیز از نشانه های آن است. یکی از عوارض جانبی افسردگی کم اشتهایی است که به طور طبیعی منجر به کاهش وزن فرد مبتلا می شود.
نارسایی احتقانی قلب
این بیماری مرگبار زمانی رخ می دهد که قلب قادر به پمپاژ خون و اکسیژن کافی نیست. یکی از نشانگرهای مهم این بیماری یا وخیمتر شدن شرایط قلب، کاهش وزن ناگهانی و غیر قابل توضیح است (از دست دادن حداقل ۷٫۵ درصد از وزن عادی بدن طی شش ماه) که به نام کاشکسی قلبی شناخته می شود. اگر خود شما یا فردی دیگر کاهش وزن سریع به همراه تنگی نفس، سرفه مزمن، خستگی، و تهوع را تجربه می کند، بلافاصله به پزشک مراجعه کرده تا احتمال نارسایی احتقانی قلبی بررسی شود.
دیابت
ما اغلب دیابت را با افزایش وزن و چاقی مرتبط می دانیم، اما کاهش وزن می تواند یکی از نشانه های شگفت آور ابتلا به دیابت باشد. زمانی که بدن دیگر قادر به تولید انسولین کافی نیست، گلوکز در جریان خون شکل نمی گیرد تا به عنوان انرژی استفاده شود. هنگامی که نارسایی انسولین وجود دارد، بدن سوزاندن چربی و عضله را برای کسب انرژی آغاز می کند که این شرایط به کاهش وزن ناگهانی بدن منجر می شود.
بیماری آدیسون
این بیماری با عنوان نارسایی مزمن آدرنال نیز شناخته میشود. این اختلال هنگامی رخ میدهد که هورمونهایی مانند آلدوسترون و کورتیزول در غدد آدرنال به مقدار کافی تولید نمیشود. این بیماری میتواند مرگ آور باشد. کاهش وزن ناگهانی یکی از علامتهای بیماری آدیسون است.
بیماری سلیاک
در این بیماری گوارشی، پوشش رودهی کوچک به خاطر واکنش عکس به گلوتن آسیب میبیند. بیماری سلیاک با عدم توانایی برای جذب برخی مواد مغذی خاص همراه است. کاهش وزن به خاطر سوء جذب مواد مغذی ایجاد میشود که به دنبال مشکلاتی رخ میدهد که کبد ، کلیهها ، سیستم عصبی محیطی و مغز تحت تأثیر قرار میگیرد.
COPD
گروهی از بیماریهای ریوی که باعث مسدود شدن مسیر هوا میشود منجر به ایجاد مشکل در تنفس میشود که به COPD (بیماری مزمن انسداد ریوی) معروف است. این بیماری شامل آمفیزم و برونشیت مزمن میشود. در مراحل بعدی COPD، کاهش وزن ناگهانی و ناخواسته مشاهده میشود.
بیماری کرون
بیماری کرون بیماری نادر است که نواحی مختلف مسیر گوارشی را تحت تأثیر قرار میدهد که باعث ایجاد التهاب در پوشش مسیر گوارشی میشود. بیماری کرون باعث ایجاد درد شکمی ، اسهال شدید و در برخی موارد سوء تغذیه میشود. بیماری کرون بیماری دردناک و ناتوان کننده است که اگر به موقع تشخیص داده و درمان نشود میتواند کشنده باشد.
عوامل و بیماریهای دیگری در کاهش وزن ناگهانی موثرند مانند:
اعتیاد
آرتریت
بیماری زوال عقل
کلسیم بیش از اندازهی بدن
سل
کولیت یا ورم معده
مشکلات ریوی
نارسایی کلیوی
همچنین عوامل دیگری مانند مصرف بیش از اندازهی ملین، سوءتغذیه، بیماری پارکینسون و انسداد روده نیز میتواند باعث کاهش وزن ناگهانی شوند.
توجه داشته باشید که افزایش سن و سالمندی نیز با کاهش وزن در ارتباط است. باید بدانید که در برخی افراد لاغری یک مسئلهی ژنتیکی است. اگر لاغری شما ارثی است و با وجود وزن کم احساس سلامتی و شادابی دارید جای نگرانی نیست. میتوانید با در پیش گرفتن تغذیهی مناسب و افزایش میزان کالریهای دریافتی وزن خود را افزایش دهید.
راههای درمان کاهش وزن ناگهانی
اگر در عرض ۶ ماه یا یک سال ۵ درصد وزن یا چهار و نیم کیلوگرم وزن از دست دادید آن هم بدون رژیم گرفتن و دلیل خاص یعنی اینکه دچار کاهش وزن ناگهانی شدهاید. درمان این مشکل با توجه به عامل اصلی آن پیچیدگیهای خود را دارد. اگر متوجه کاهش وزن بیدلیل و ناگهانی خود شدهاید بدون فوت وقت به پزشک مراجعه کنید. پزشک میتواند با انجام بررسیهای لازم و مشاهدهی علائم بدنتان علت را کشف و درمان کند.
توصیه میکنیم تغذیهی مناسبی در پیش بگیرید. تا جایی که میتوانید ورزش کنید و بیشتر استراحت کنید.