یکی از جنبه های استرس‌زای زندگی با افراد مبتلا به ام اس، غیر قابل پیش بینی بودن بیماری است. این عدم کنترل زمانی که علائم قدیمی به صورت پنهانی توسعه می یابند یا علائم جدید پدیدار می شوند، به اوج می رسد و می تواند موجب ترس، اضطراب و خستگی عاطفی شود.
بر همین اساس است که افراد مبتلا به ام اس باید عادات سبک زندگی سالم مانند ورزش و مصرف مواد مغذی و همچنین، درمان های ذهنی مانند یوگا یا مدیتیشن را دنبال کنند. این راهبردهای مثبت توانمندی بیمار را افزایش داده و بخشی از کنترل بر بیماری را باز می گردانند.
همان گونه که اشاره شد، دنبال کردن یک رژیم غذایی مغذی و سالم یکی از راهبردها است. اما یک بیمار مبتلا به ام اس باید چه چیزهای مصرف کند؟ پرسشی بزرگ که تاکنون پاسخی بزرگ به آن داده نشده است.
رژیم غذایی در ام اس: اختلاف نظر
توجه به این نکته اهمیت دارد که تاکنون هیچ رژیم غذایی خاصی که ام اس را درمان کند، معرفی نشده است. نتایج برخی پژوهش ها نشان داده اند که مصرف مواد غذایی و مواد مغذی خاص و پرهیز از چیزهای دیگر ممکن است به بهبود نشانه های ام اس و حتی فعالیت بیماری در یک بیمار کمک کنند.
به عنوان مثال، چند مطالعه کوچک نشان داده اند که رژیم های غذایی با محتوای چربی اشباع بالا ممکن است با خطر بالاتر ابتلا به ام اس مرتبط باشند، در شرایطی که رژیم های غذایی سرشار از سبزیجات و فیبر ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند. همچنین، رژیم های غذایی با محتوای کم چربی اشباع و محتوای بالای اسیدهای چرب امگا-3 (به عنوان مثال، ماهی های چرب و روغن جگر ماهی کاد) و امگا-6 (به عنوان مثال، روغن دانه آفتابگردان) ممکن است برای بیماران مبتلا به ام اس مفید باشند.
در حال حاضر، شواهد عملی چندانی که پشتیبان یک رژیم غذایی ویژه برای بیماران مبتلا به ام اس باشند، وجود ندارند و بر اساس شواهد موجود نیز نتایج یکدست نبوده و گاهی اوقات تفسیر آنها چالش برانگیز است. افزون بر کمبود داده های علمی درباره نقش رژیم غذایی در بیماری ام اس، نگرانی هایی درباره این که دنبال کردن یک رژیم غذایی ممکن است بیش از اندازه محدود کننده باشد، وجود دارند، زیرا فرد ممکن است با کمبود برخی مواد مغذی مهم مواجه شده و بیش از این که سود ببرد با ضرر مواجه شود.
همچنین، درباره یک رژیم غذایی خاص که میزان مشخص از مصرف مواد غذایی یا یک ماده خاص را توصیه می کنند، این امکان وجود دارد که یک فرد مقادیر سمی از آن ماده را مصرف کند و به ضرر وی تمام شود.
در نهایت، این که دقیقا چگونه یا چه مواد غذایی می توانند سلامت یک بیمار مبتلا به ام اس را بهبود ببخشند، نامشخص است. گفته شده است که دنبال کردن یک طرح وعده غذایی سالم می تواند تا حدی کنترل بر زندگی شما را فراهم کند و ممکن است به شکل گیری احساس خوب، بدون در نظر گرفتن این که به بهبودی بیماری ام اس کمک می کند یا خیر، کمک کند. این کار ممکن است به اتخاذ رفتارهای روزانه سالم دیگر مانند ورزش کردن، تن آرامی یا کاهش مصرف کافئین کمک کند.
5 رژیم غذایی محبوب یا نوظهور در دنیای ام اس
با وجود نقش پیچیده رژیم غذایی در ام اس، آشنایی با رژیم های غذایی محبوب در این زمینه و یا نمونه های نوظهور ایده خوبی محسوب می شود. توصیه می شود تنها یک رژیم غذایی را زیر نظر پزشک خود دنبال کنید، زیرا برخی رژیم ها شامل مصرف ویتامین های مشخص برای پیشگیری از کمبود مواد مغذی می شوند یا در صورت مصرف داروهای خاص یا ابتلا به بیماری های دیگر ممکن است رژیم های دیگر بیمار را در معرض خطر قرار دهند.
رژیم غذایی پالئولیتیک (رژیم غذایی پالئو)
این رژیم غذایی محبوبیت خود را از دکتر تری والز، یک زن مبتلا به ام اس پیش رونده ثانویه که برای حرکت به ویلچر وابسته بود، دریافت کرده است. پس از دنبال کردن رژیم غذایی پالئو، به همراه فیزوتراپی و تحریک الکتریکی عصبی‌عضلانی، والز بار دیگر قادر به راه رفتن بود.
رژیم غذایی وی شامل سبزیجات سبز، حاوی گوگرد (به عنوان مثال بروکلی، و کلم کیل) و میوه ها و سبزیجات رنگی می شد. افزون بر این، وی دو قاشق غذاخوری روغن امگا-3 در روز مصرف می کرد و در کنار آن چهار اونس (113 گرم) یا بیشتر پروتئین حیوانی و پروتئین گیاهی (به عنوان مثال، حبوبات و مغزهای خوراکی) مصرف می کرد. همچنین، والز گلوتن، لبنیات، و تخم مرغ را از رژیم غذایی خود حذف کرده بود.
نتایج یک مطالعه نشان داده است که رژیم غذایی پالئو خستگی ام اس را در افراد مبتلا به ام اس پیش رونده ثانویه بهبود می بخشد، اما این مطالعه ای کوچک بوده و موارد دیگری مانند حرکات کششی، ماساژ، و مدیتیشن نیز در کنار رژیم غذایی مورد استفاده قرار گرفته بودند. بر همین اساس، شناسایی این که چه چیزی در حقیقت به شرکت کنندگان کمک کرده است، دشوار بود.
ذکر این نکته اهمیت دارد که انواع مختلفی از رژیم غذایی پالئو وجود دارند، اما همگی آنها سرشار از پروتئین (به ویژه از منابع حیوانی) هستند، و همانند بیشتر رژیم های غذایی ام اس محبوب، بیمار باید مصرف مواد غذایی فرآوری شده را قطع کند.
رژیم غذایی سوانک
رژیم غذایی سوانک توسط دکتر روی سوانک در اواسط دهه 1950 معرفی شد و نتایج آن 20 سال بعد، پس از دنبال کردن وضعیت بیماران ارائه شد. نتایج نشان دادند افرادی که به این رژیم غذایی پایبند بودند از پیشرفت ناتوان کننده و مرگ و میر به واسطه دلایل مرتبط با ام اس در امان باقی ماندند.
رژیم غذایی سوانک از محتوای چربی پایین برخوردار است و مصرف چربی اشباع روزانه در آن نباید از 15 گرم و مصرف چربی یا روغن های غیر اشباع نباید از 20 تا 50 گرم بیشتر باشد.
افزون بر این، مصرف گوشت قرمز در سال نخست آغاز رژیم ممنوع است و پس از آن، میزان مصرف تا سه اونس (85 گرم) در هفته مجاز است. محصولات لبنی قابل مصرف در این رژیم باید یک درصد یا کمتر روغن شیر داشته باشند و از این رو، مصرف کره یا محصولات لبنی شبیه مانند مارگارین مجاز نیست. در نهایت، مصرف مواد غذایی فرآوری شده در رژیم غذایی پالئو ممنوع است.
مواد غذایی قابل مصرف در رژیم غذایی سوانک شامل موارد زیر می شوند:
پاستا یا غلات صبحانه تهیه شده از غلات کامل
میوه ها و سبزیجات
یک قاشق چایخوری روغن جگر ماهی کاد و یک مولیتی ویتامین در روز
ماهی سفید و نرم‌تنان صدف‌دار
گوشت مرغ بدون پوست و چربی
رژیم غذایی مدیترانه ای
رژیم غذایی مدیترانه ای برای افراد مبتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع 2 و احتمالا پیشگیری از سرطان خوب است. این رژیم غذایی بر مصرف کم چربی های اشباع (به عنوان مثال، گوشت قرمز، کره، و محصولات لبنی)، و مصرف زیاد غلات کامل، سبزیجات، میوه ها، حبوبات، روغن زیتون و ماهی استوار است.
مطالعه ای کوچک در سال 2016 نشان داد، خطر ابتلا به بیماری ام اس در میان افرادی که به رژیم غذایی مدیترانه ای پایبند هستند، کمتر است. با این وجود، شواهدی قوی که نشان دهنده مفید بودن این رژیم غذایی برای بیماران مبتلا به ام اس باشد، وجود ندارد.
رژیم غذایی کتوژنیک
رژیم غذایی کتوژنیک برای درمان کودکان مبتلا به صرع که به داروهای ضد تشنج سنتی واکنش نشان نمی دهند، مورد استفاده قرار می گیرد. پژوهشگران اکنون بررسی پتانسیل این رژیم غذایی برای درمان اختلالات عصبی، مانند بیماری ام اس، را مد نظر قرار داده اند. پیش فرض در پس بررسی رژیم کتوژنیک این است که بدن سوخت و ساز خود را از گلوکز به چربی تعویض می کند. در روشی پیچیده، این شرایط عملکرد میتوکندری را بهبود می بخشد.
از آنجایی که عملکرد افزایش یافته میتوکندری با بقای فیبرهای عصبی (که در ام اس پیش رونده دچار انحطاط و مرگ می شوند) پیوند خورده است، دانشمندان بر این باورند که یک رژیم غذایی کتوژنیک ممکن است موجب بهبودی بیماران مبتلا به ام اس پیش رونده اولیه یا ثانویه شود. رژیم غذایی کتوژنیک از محتوای چربی بالا، کربوهیدارت پایین، به همراه میزان متوسط پروتئین سود می برد. مواد غذایی کلیدی در این رژیم غذایی شامل آووکادو، پنیرهای پر چرب، خامه سنگین، کره، تخم مرغ کامل، مغزهای خوراکی و دانه های چرب، گوشت گاو، ماهی های چرب و روغن زیتون می شود.
از نظر میوه ها و سبزیجات، سبزیجات کم کربوهیدارت مانند بروکلی، گل کلم، فلفل دلمه ای، مارچوبه، و کدو سبز قابل مصرف هستند. میوه ها از محتوای قند بالا برخوردار هستند، اما مصرف مقدار کم از توت ها مانعی ندارد.
رژیم غذایی مقلد روزه
رژیم غذایی مقلد روزه بر پایه روزه متناوب به عنوان ابزاری هم برای سرکوب حمله سیستم ایمنی به میلین و هم ترویج رشد مجدد میلین شکل گرفته است.
توصیه انجمن ملی ام اس آمریکا
یک رژیم غذایی توصیه شده برای ام اس توسط انجمن ملی ام اس آمریکا ارائه نشده است. در مقابل، این مرکز دنبال کردن یک رژیم غذایی به خوبی متعادل شده که سرشار از فیبر و با محتوای کم از چربی های اشباع است را تشویق می کند.
انواع مختلف غلات کامل، سبزیجات و میوه ها را مصرف کنید.
منابع پروتیئن بدون چربی را انتخاب کنید.
چربی های سالم (به عنوان مثال، آووکادو، بادام، بادام هندی) را انتخاب کنید.
از مصرف مواد غذایی فرآوری شده پرهیز کرده یا میزان مصرف آن را به حداقل ممکن برسانید.
مصرف قند و نمک را کنار بگذارید.
کالری دریافتی کلی خود را با ورزش روزانه متعادل کنید.
راهبردهای سلامت احساسی مانند مدیریت استرس و تن آرامی روزانه را مد نظر قرار دهید.
