شیوه تخصیص وام و تسهیلات به پروژه های سینمایی از سوی مراکز دولتی همیشه مورد سوال بوده است چندی قبل علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی شیوه جدیدی را برای اعطای وام اعلام کرد که بر این مبنا شیوه پرداخت تسهیلات به پروژه های سینمایی تغییر میکند. بر این اساس، به منظور افزایش تعداد وام گیرندگان و شفافیت در نحوه اجرای حمایت ها و همچنین تغییر شیوه های پرداخت تسهیلات به پروژه های سینمایی، تفاهم نامه ای با صندوق اعتباری هنر امضا شد. در این شیوه نامه جدید، وام به فیلم های دارای پروانه ساخت و با معرفی بنیاد سینمایی فارابی تعلق میگیرد و همچنین قرار است ستاد اقتصادی سینمای ایران با همین هدف در ماه های آینده تشکیل شود. در این طرح های جدید قرار است در خصوص همکاری بانک ها برای اعطای تسهیلات با مدیران عامل بانک ها بررسی هایی صورت گیرد.
در شرایط فعلی گذشته از این مهم که سرمایه گذاری فارابی بر فیلمها با این نوع وام دادن به نظر منتفی می شود، تهیه کنندگان مستقل هم حاضر نمیشوند وام از صندوق هنر دریافت کنند زیرا وامها چهار درصد است، اما در عمل بیش از 4 درصد بازپرداخت دارد و به دلیل اینکه بانک با تهیه کننده در ارتباط است قطعاً تضمین بانکی برای بازپرداخت وام در نظر می گیرد که تضامین در حد گروی رایت ویدئوی فیلم نیست و بانک سند ملکی برای تضمین میخواهد. با این اوصاف هیچ تهیه کننده مستقلی این کار را انجام نمیدهد. در سالهای گذشته هم همین شرایط به وجود آمد و برخی از تهیه کنندگان با توجه به عدم فروش مناسب فیلم به دلیل شرایط و فضای بد اکران نتوانستند وامهای خود را به بانک ها بازپرداخت کنند و به خاطر بدهی وام و شکایت بانک ها از آنان پرونده قضایی برای تعدادی تشکیل شد. هم اکنون تهیه کننده و کارگردانی درگیر اخطارهای بانک و در نهایت حراج منزلش است.
بنیاد سینمایی فارابی که بازوی اجرای سازمان سینمایی است قرار است به فیلمسازان کمک و یاری برساند یا با شرایط ارائه وام امکان فعالیت فرهنگی را از آنان سلب کند؟! سینمای ایران به چند فیلم عقبتر از فیلمفارسی نیاز دارد؟ با این اوصاف فارابی هم فیلمسازان را به سمت تهیه آثار سخیف و بفروش هدایت میکند و کم کم با این روند سینمای فرهنگی از بین می رود.
با توجه به شرایط ارائه وام آیا در فجر سی و ششم شاهد آثاری چون «ویلایی ها»، «دریاچه ماهی» ، «خانه ای در خیابان چهل و یکم» به کارگردانی حمیدرضا قربانی و… هستیم . گاهی تمام هزینه فیلم بنابه تشخیص کارگروه توسط فارابی پرداخت میشود و گاهی در بخشی از هزینه آن شریک می شود. در میان آثاری که به جشنواره فیلم فجر امسال ارائه میشود آیا فارابی مشارکت در ساخت خواهد داشت؟ با این روند بعید است که فارابی در جشنواره فجر امسال حضور پررنگ و درستی داشته باشد.
به نظر میرسد مدیران جدید فارابی باتغییر شیوه اعطای تسهیلات به برخی از تهیهکنندگان و کارگردانان سینما رارها کنند زیرا با دریافت وام از بانک زندگیشان دچار مخاطره میشود. با توجه به این مهم که جذب سرمایه بسیار طاقت فرساست و این نوع تسهیلات به تهیهکننده هیچ کمکی نمیکند و او را از ادامه راه باز میدارد.