متخصصان موسسه علوم اعصاب هلند هزاران نفر را که داوطلبانه برای انجام این آزمایش‌های خواب ثبت نام کرده بودند، مورد بررسی و آزمایش قرار دادند.
آن‌ها به این نتیجه رسیدند که بیخوابی پنج زیرمجموعه دارد که بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، خطر افسردگی، فعالیت مغز و پاسخ به درمان با یکدیگر متفاوتند.
به اعتقاد این تیم تخصصی، این یافته‌ها احتمالا سرعت تحقیقات درمورد بیخوابی را افزایش داده و به درمان‌های بهتر و شخصی‌تر برای افراد منجر خواهد شد.
یکی از متخصصان خواب و شناخت در این مورد می‌گوید: ما همیشه بیخوابی را یک اختلال در نظر می‌گرفتیم، در حالی که در واقع بیخوابی خود از پنج اختلال مختلف تشکیل شده است.
بیخوابی و عواقب آن
بیخوابی از شایع‌ترین شکایات مردم نزد پزشکان است. از علائم اصلی آن می‌توان به خواب ناکافی و بی‌کیفیت، به سختی به خواب رفتن و بیدار ماندن اشاره کرد. افراد مبتلا به بیخوابی اغلب دچار آشفتگی و اختلال در عملکرد روزانه خود می‌شوند.
این افراد به هنگام بیدار شدن به ندرت احساس سرزندگی کرده و اغلب در طول روز با احساس خستگی و خواب‌آلودگی دست و پنجه نرم می‌کنند. آن‌ها هم‌چنین ممکن است احساس افسردگی، اضطراب و کج‌خلقی داشته باشند.
این شرایط تلاش افراد برای انجام کار‌های روزمره را دشوار می‌سازد چرا که توانایی تمرکز، توجه، یادآوری و یادگیری فرد را تضعیف می‌کند.
بیخوابی حاد یا کوتاه مدت برای چندین روز یا چندین هفته به طول می‌انجامد. این امر اغلب منجر به وقایع آسیب‌زا یا فشار از طرف شرایط کاری یا خانوادگی می‌شود. افرادی که به بیخوابی مزمن یا مداوم مبتلا هستند، ممکن است این شرایط را برای چندین ماه یا حتی بیشتر تجربه کنند.
اگرچه دانشمندان تلاش کرده‌اند مکانیسم مغز را در بیخوابی مطالعه کنند، اما یافته‌های آن‌ها اغلب متناقض بوده است. الگوی مشابهی برای درمان موثر بیخوابی وجود دارد که در برخی افراد کارساز بوده و در برخی دیگر نیست.
دانشمندانی که مطالعه اخیر را صورت داده‌اند بر این باورند علت کارساز نبودن این درمان‌ها ناشناخته بودن انواع مختلف بیخوابی تاکنون بوده است.
پنج نوع مختلف بیخوابی
از همین رو متخصصان تصمیم گرفتند مطالعه‌ای را در سه بخش صورت دهند. آن‌ها ابتدا ۳۴ نوع پاسخ‌نامه مختلفی را که ۴۳۲۲ داوطلب در برنامه خواب پر کرده بودند، تجزیه و تحلیل کردند.
این پرسش‌نامه‌ها ویژگی‌های شخصیتی را که دانشمندان با تفاوت‌ها در عملکرد و ساختار مغز ارتباط داده‌اند، سنجیده است.
متخصصان با استفاده از روشی به نام "تجزیه و تحلیل گروه‌های نهان" از روی داده‌های این پرسش‌نامه پنج نوع بیخوابی را به شرح زیر مشخص کرده‌اند:
- نوع اول، بسیار پریشان: این افراد امتیازات بالایی در ویژگی‌های شخصیتی اضطرابی از جمله روان‌رنجوری، احساس حقارت و نگرانی دارند.
- نوع دوم، نسبتا پریشان و حساس به پاداش: امتیازات این افراد نشان می‌دهد که عواطف مربوط به لذت بردن در آن‌ها سالم و طبیعی است.
- نوع سوم، نسبتا پریشان و غیر حساس به پاداش
- نوع چهارم، اندکی پریشان با واکنش‌پذیری بالا: علائم بیخوابی در این افراد با وقایع زندگی و محیطی تغییر می‌کند.
- نوع پنجم، اندکی پریشان با واکنش‌پذیری پایین
متخصصان در بخش دوم مطالعه به بررسی ۲۵۱ داوطلب از "گروه غیر همپوشانی دوم" که از اعضای جدید آزمایش خواب بوده‌اند، پرداختند.
در نهایت با گذشت پنج سال در بخش سوم مطالعه محققان ۲۵۱ داوطلب از گروه اول را دوباره بررسی کردند.
این یافته‌ها در نهایت نشان داد که با گذشت پنج سال این افراد هنوز همان نوع از بیخوابی گذشته را دارند. این موضوع نشان‌دهنده ثبات بالای دسته‌بندی دانشمندان در انواع بیخوابی است.
دیگر تفاوت‌ها در انواع بیخوابی
بررسی‌های دیگر هم‌چنین دیگر تفاوت‌های قابل اندازه گیری در پنج نوع مختلف بیخوابی را بر ملا کرد. برای مثال نوار مغزی تفاوت‌های واضحی در واکنش‌های مغز به محرک‌های خارجی نشان داد.
متخصصان هم‌چنین دریافتند انواع بیخوابی که کشف شده در پاسخ به درمان‌های مختلف با دارو و شناخت رفتاری درمانی متفاوت هستند. هم‌چنین، خطر ابتلا به افسردگی به طور گسترده‌ای در بین انواع بی خوابی متفاوت است. این تفاوت در میان برخی گروه‌ها به میزان پنج برابر اعلام شده است.
بنابر گزارش سایت تخصصی مدیکال نیوز تودی، محققان در حال حاضر آزمایش‌های خود را در زمینه پیشگیری از افسردگی در افراد مبتلا به بیخوابی که با بیشترین خطر در این زمینه مواجه‌اند، آغاز کرده‌اند.
