چاقی یک بیماری مزمن است که شیوع آن در همه گروه‌های سنی در حال افزایش بوده و در حال حاضر به‌عنوان یک اپیدمی جهانی در نظر گرفته می‌شود. این معضل، تحت تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی است و عوارض متعددی نظیر دیابت نوع دو، افزایش فشارخون، اختلالات تنفسی و بیماری‌های قلبی- عروقی را در کنار عوارض روانی- اجتماعی آن، در پی دارد که همگی این‌ها، جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
یکی از مهم‌ترین عوارض ناشی از چاقی که خیلی از افراد مبتلا را در برگرفته است، به اعتقاد متخصصین، پدیده افسردگی است. اعتمادبه‌نفس پایین، اختلالات هیجانی، اضطراب، افسردگی و انزوای اجتماعی همگی از مواردی هستند که مرتبط با چاقی‌اند. چاقی و افسردگی هر دو سهم عظیمی از بار بیماری و هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهند و شیوع بالای هردو ممکن است نشانگر ارتباط بین چاقی و افسردگی باشد.
در همین رابطه و در تلاش برای به حداقل رساندن مشکل افسردگی در افراد چاق که خود عاملی برای بی‌توجهی به مشکل اصلی آنان که همان چاقی است می‌شود، گروهی از پژوهشگران کشورمان، پژوهشی را اجرا کرده‌اند که در آن تأثیر مکمل اسید چرب امگا-۳ درکنار تمرین هوازی بر وضعیت غلظت چربی بدنی و افسردگی زنان چاق مورد مطالعه قرار گرفته است.
در این مطالعه، تعدادی از زنان چاق غیرفعال شهرستان کرمانشاه که دارای افسردگی بوده و بین ۲۵ تا ۴۰ سال سن داشتند، مشارکت کرده‌اند.
برای انجام آزمایش، این افراد به چهار گروه «تمرینات هوازی + مکمل امگا-۳»، «مکمل امگا-۳»، «تمرین هوازی» و «شاهد» تقسیم شدند. برنامه تمرین هوازی، شامل هشت هفته، هفته‌ای سه جلسه، به مدت ۳۰-۴۵ دقیقه و شدت ۶۵ تا ۷۰ درصد حداکثر ضربان قلب اجرا شد. مقدار مصرف روزانه مکمل امگا-۳ نیز ۲۰۰۰ میلی‌گرم بود. همچنین، محققان برای اندازه‌گیری میزان افسردگی، از پرسشنامه استاندارد، قبل از شروع آزمایش و بعدازآن استفاده کردند.
نتایج بررسی‌های این پژوهش نشان داد که مصرف هم‌زمان مکمل امگا-۳ و استفاده از تمرین هوازی، به‌طور معنادار و قابل‌توجهی افسردگی را کاهش می‌دهد. بر همین اساس، بعدازاین گروه، به ترتیب گروهی که فقط تمرین هوازی کرده بودند و بعد از آن‌ها، گروهی که فقط مکمل امگا ۳ مصرف کرده بودند، بهبود مناسبی را نشان دادند.
دکتر مرتضی طاهری، استادیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین و همکارانش در این خصوص می‌گویند: «با توجه به اثرات مشترک تمرین هوازی و مکمل امگا-۳ بروی افسردگی، می‌توان گفت که تمرین هوازی باعث تقویت اثر مکمل امگا-۳ می‌شود. در این رابطه باید گفت به‌طورکلی، مکانیسم فیزیولوژیک تغییرات روانی متعاقب مداخلات تمرینی و غذایی، نامعین است، ولی تأثیر ورزش در کاهش اضطراب و استرس و افسردگی روشن و آشکار است».
پژوهشگران فوق می‌افزایند: «یکی از مدل‌های تئوری در مورد تغییرات اجتماعی مربوط به ورزش (تسکین و آرام‌سازی)، احتمالاً فعال‌سازی سیستم عصبی مرکزی و ترشح اندورفین است. ورزش با کاهش افسردگی و اضطراب باعث افزایش خودباوری و خودکفایی می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، بر اساس نظریه‌های موجود، فعالیت بدنی قابلیت کاهش افسردگی را دارد. توجیه برای توضیح این پدیده، افزایش سطح سروتونین و نوراپی‌نفرین در هنگام فعالیت‌های ورزشی است که موجب کاهش افسردگی می‌شود. به‌علاوه همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد سازگاری‌های ناشی از افزایش رهایی اندورفین و کاهش سطوح کورتیزول در افراد دارای فعالیت بدنی، می‌تواند موجب کاهش میزان افسردگی شود».
بر اساس تحقیقات، ارتباط مستقیمی بین درصد چربی بدن و میزان افسردگی وجود دارد. عامل افسردگی می‌تواند منجر به افزایش چاقی شود و احتمال داده می‌شود که یک مکانیسم پاتوفیزیولوژیکی موجب ارتباط افسردگی با افزایش تجمع چربی شکمی شود.
دکتر طاهری و همکارانش اعتقاد دارند: «بر اساس نتایج این پژوهش، می‌توان گفت به‌کارگیری مکمل امگا-۳ و ورزش هوازی، اثرات مفیدی را بر بهبود افسردگی در پی خواهد داشت».
مقاله تخصصی برگرفته از این یافته‌ها در فصل‌نامه علمی پژوهشی «ابن‌سینا» متعلق به اداره بهداشت، امداد و درمان نهاجا منتشر شده است.
