گیاه اسطوخودوس یکی از گیاهان دارویی است که از دیرباز در طب سنتی کابرد داشته و از آن برای مصارف درمانی مختلف استفاده می شده است. چای اسطوخودوس از دمنوش‌های رایجی بوده که گذشتگان ما برای رفع خستگی روزانه و کسب آرامش، رفع مشکلات بدخوابی از آن استفاده می کرده‌اند. قسمتهای مورد استفاده این گیاه در طب سنتی گلها و سرشاخه‌های گلدار گیاه است. گیاه اسطوخودوس بوی بسیار مطبوعی داشته و به همین دلیل در صنایع عطرسازی و لوازم آرایشی و بهداشتی از آن استفاده میگردد. امروزه در صنعت داروسازی اسانس آن نیز تولید شده که برای درمان برخی بیماری‌ها و به ویژه برای ماساژ به همراه روغن بادام و روغن زیتون استفاده میشود.
خواص اسطوخودوس (طبیعت و خواص درمانی)
طبیعت گیاه اسطوخودوس گرم و خشک است. برخی از مهمترین خواص درمانی گیاه اسطوخودوس عبارتند از:
- درمان بی‌خوابی و مشکلات خواب
رفع مشکل بدخوابی بزرگسالان: یکی از خواص اسطوخودوس رفع مشکلات بی خوابی و افسردگی است. استفاده از چای اسطوخودوس قبل از خواب کمک میکند که خوابی آرام و راحت داشت باشید. همچنین گزاشتن چند شاخه از گلهای اسطوخودوس در بالشت و بوییدن رایحه آن کمک می کند که خوابی آرام و دلپذیر را تجربه کنید، علاوه بر آن مصرف اسطوخودوس اضطراب و افسردگی را کاهش میدهد.
رفع مشکل بی خوابی نوزادان: از روغن اسطوخودوس میتوان به عنوان روغن ماساژ برای نوزادان و کودکان استفاده نمود. روغن اسطوخودوس را و بعد از حمام کردن به بدن نوزاد خود بمالید. این روغن نوعی شل کننده و ریلکس کننده طبیعی است که سبب القای خواب به نوزاد می شود. امروزه اکثر شامپوهایی که برای نوزدادان و کودکان تهیه شده حاوی روغن اسطوخودوس است.
رفع مشکلات خواب زنان باردار: استفاده از عرق اسطوخودوس زیر نظر پزشک یکی از بهترین عرقیات گیاهی است که زنان باردار میتوانند در دوران بارداری خود از آن مصرف کنند. خوردن عرق اسطوخودوس و چای آن باعث شده اضطراب و نگرانی از زنان باردار دور شده و مشکل بی خوابی آنها را رفع کند. همچنین در درمان خانگی سرماخوردگی به آنان کمک میکند.
- رفع مشکلات عصبی و افزایش تمرکز
از دیگر خواص اسطوخودوس رفع مشکلات عصبی نظیر افسردگی ، اضطراب و استرس میباشد. چنانچه شما از دسته افرادی هستیدد که شغل پر استرسی دارید و در طول روز زیاد عصبانی میشوید، پیشنهاد میشود از چای اسطوخودوس میل کرده و با اسانس این گیاه حمام کنید. استحمام با روغن اسطوخودوس تاثیر زیادی در افزایش توان بدن، سیستم ایمنی و سیستم عصبی بدن دارد. به این منظور میتوانید ۳ تا ۱۰قطره از روغن اسطوخودوس را در آب وان حمام بچکانید و قبل از خواب یک حمام با بو و طعم اسطوخودوس داشته باشید. با اضافه کردن روغن اسطوخودوس به وان حمام و قرار گرفتن در آن علاوه بر آنکه میتوان از اثرات درمانی این گیاه در کنترل تحریکات عصبی و تنش‌های روزمره بهره برد، میتوان به افزایش عملکرد مغز و میزان تمرکز بر فعالیت‌های روزمره و تقویت حافظه نیز پرداخت. نوشیدن یک فنجان عرق اسطوخودوس هر شب پیش از خواب، به مدت ۳۰ تا ۴۰ روز می‌تواند تاثیر زیادی در افزایش توان مغز، بهبود عملکرد آن و تقویت حافظه داشته باشد.
- درمان روماتیسم و بیماری های مفصلی
کمک به درمان روماتیسم، آرتروز و نقرس از دیگر خواص اسطوخودوس میباشد. به این منظور ۲ قطره روغن آنرا با یک قاشق روغن بادام تلخ و یا روغن زیتون مخلوط کرده و عضو دردناک را با آن ماساژ دهید .همچنین استفاده از کمپرس اسطوخودوس نیز برای کاهش درد مفید است.
طریقه مصرف اسطوخودوس
به منظور استفاده دارویی از خواص اسطوخودوس میتوان آن را به روشهای زیر استفاده نمود:
چای اسطوخودوس: یکی از راههای استفاده از خواص این گیاه دارویی تهیه چای این گیاه است. به این منظور حدود ۵ گرم سرشاخه گلدار و یا گل این گیاه را در یک لیتر آبجوش ریخته و بمدت ۱۰ دقیقه دم کنید . مقدار مصرف این دم کرده ۴-۳ فنجان در روز است .
روغن اسطوخدوس: از روغن این گیاه به عنوان روغن ماساژ همراه با روغنهای دیگر استفاده میشود. این روغن را میتوانید از عطاریها و داروخانه ها تهیه کنید.
کمپرس اسطوخودوس: برای تهیه کمپرس این گیاه، ۳۰ گرم گل و یا سرشاخه گلدار این گیاه را با یک لیتر آبجوش مخلوط کرده و بمدت ۱۰ دقیقه دم کنید .سپس آن را در کیسه ای تمیز ریخته و بر روی موضع مورد نظر بگزارید.
مضرات اسطوخودوس (موارد احتیاطی و منع مصرف)
این گیاه دارویی تقریبا بی ضرر بوده و استفاده از آن در صورتی که حد اعتدال رعایت شود، عوارضی به همراه نخواهد داشت. ذکر این نکته ضروری است که از آنجا که طبع این گیاه گرم و خشک است، مصرف آن برای افراد دارای مزاج صفراوی مناسب نبوده و بهتر است این افراد آن را با سکنجبین یا کتیرا به عنوان مصلح استفاده کنند. همچنین در برخی افراد زمانی که از آن به عنوان ماساژ استفاده شود، ممکن است ایجاد حساسیت پوستی نماید.
