تری گلیسیریدها، لیپیدهایی هستند که در خون انسان وجود دارند. لیپیدها، چربی شکل گرفته از کالری های اضافه غذای مصرفی شما هستند. کالری هایی که بدن به آنها نیاز ندارد در قالب لیپیدها ذخیره می شوند.
اگر به واسطه پرخوری بیش از نیاز بدن کالری دریافت کنید، ممکن است به سطوح بالای تری گلیسیریدها مبتلا شوید که به نام «هایپرتری‌گلیسیریدمی» شناخته می شود. این شرایط اغلب زمانی رخ می دهد که کالری های اضافه از غذاهای چرب یا غذاهای سرشار از کربوهیدرات ها سرچشمه می گیرند.
یک آزمایش خون می تواند به تشخیص سطوح بالاتر از حد عادی تری گلیسیرید کمک کند. برای درک سطوح مختلف تری گلیسیرید می توانید ارقام زیر را مد نظر قرار دهید:
عادی: کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر از ۱.۷ میلی مول در لیتر
خط مرزی بالا: ۱۵۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر یا ۱.۸ تا ۲.۲ میلی مول در لیتر
بالا: ۲۰۰ تا ۴۹۹ میلی گرم در دسی لیتر یا ۲.۳ تا ۵.۶ میلی مول در لیتر
بسیار بالا: بیش از ۵۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا بیش از ۵.۷ میلی مول در لیتر
دلایل سطوح بالای تری گلیسیریدها
سطوح بالای تری گلیسیریدها می تواند خطر سکته مغزی یا حمله قلبی را افزایش دهد. این شرایط می تواند در نتیجه موارد مختلف که هم شامل عادات غذایی و هم مسائل پزشکی می شود، رخ دهد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
دیابت نوع ۲ یا سطوح گلوکز به خوبی کنترل نشده
زمانی که شرایط بیماری دیابت کنترل نمی شود می تواند موجب افزایش سطوح تری گلیسیرید شود. اما با کاهش سطوح قند خون می توانید بار دیگر سطوح تری گلیسیرید را به حالت عادی باز گردانید.
رژیم غذایی سرشار از چربی، قند و کربوهیدرات ها
مصرف زیاد غذاهای سرشار از قند و چربی اشباع در واقع، خطر ابتلا به سطوح بالای تری گلیسیرید را افزایش می دهد. این می تواند به هایپرتری‌گلیسیریدمی منجر شود، به ویژه اگر بیشتر کالری های مصرفی شما به شکل کربوهیدارت ها باشد.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئد به واسطه تولید ناکافی هورمون های تیروئید رخ می دهد که ممکن است موجب افزایش سطوح تری گلیسیرید و کلسترول شود. درمان کم کاری تیروئید و افزایش ترشح هورمون ها توسط غده تیروئید می تواند سطوح تری گلیسیرید را به حالت عادی بازگرداند.
مصرف الکل
مصرف نوشیدنی های الکلی می تواند سطوح تری گلیسیرید را افزایش دهد. اگر دلیل سطوح بالای تری گلیسیرید شما این مساله است باید از مصرف نوشیدنی های الکلی پرهیز کنید.
بیماری مزمن کلیه
زمانی که سطوح کلسترول خوب (HDL) بدن شما پایین و سطوح تری گلیسیریدها بالاست، این می تواند نشانه ای از بیماری کلیه باشد. برای بررسی دقیق شرایط باید به پزشک مراجعه کنید.
شرایط ارثی
گاهی اوقات سطوح بالای تری گلیسیرید با ژن های شما در ارتباط است. اگر یکی از اعضای خانواده شما از سطوح بالای تری گلیسیرید یا کلسترول رنج می برد، احتمال ابتلای شما به این شرایط نیز افزایش می یابد.
چربی شکم اضافه
زمانی که چربی بیش از حد در ناحیه شکم شما جمع می شود، یک واکنش شیمیایی در بدن رخ می دهد که حفظ سطوح عادی و سالم لیپید را دشوار می سازد.
ورزش نکردن
زمانی که ورزش می کنید، سطوح کلسترول خوب را به واسطه یک واکنش شیمیایی که در ماهیچه های شما رخ می دهد در محدوده سالم نگه می دارید. زمانی که از نظر جسمانی فعال نیستید، این سطوح به طور قابل توجهی افت می کنند.
داروها
برخی داروها ممکن است موجب سطوح بالای تری گلیسیرید شوند که از آن جمله می توان به مسدودکننده های بتا، داروهای ادرارآور، استروژن، رتینوئید، کورتیکواستروئیدها، و مهارکننده های پروتئاز اشاره کرد.
آیا سطوح بالای تری گلیسیرید مشکل آفرین است؟
زمانی که به هایپرتری‌گلیسیریدمی مبتلا هستید، خطر ابتلا به آترواسکلروز (سخت و ضخیم شدن دیواره سرخرگ ها) افزایش می یابد. ابتلا به آترواسکلروز نیز خطر سکته مغزی، بیماری قلبی و حمله قلبی را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.
سطوح بالای تری گلیسیرید اغلب نشانه ای از بیماری های دیگر مانند چاقی، پانکراتیت، فشار خون بالا، سندرم متابولیک، کم کاری تیروئید، بیماری کبد، دیابت نوع ۲ کنترل نشده، بیماری کلیه یا نشانه ای از واکنش شدید به برخی داروهاست.
تری گلیسیرید در برابر کلسترول: تفاوت در چیست؟
تری گلیسیریدها و کلسترول هر دو چربی هایی در خون، اما از انواع متفاوت هستند. تری گلیسیریدها، لیپیدهای ذخیره شده برای استفاده در قالب انرژی هستند، در شرایطی که کلسترول برای تشکیل سلول و هورمون استفاده می شود. تری گلیسیرید و کلسترول در خون جریان دارند و به سراسر بدن سفر می کنند. با توجه به این که در خون حل نمی شوند، انتقال آنها از طریق لیپوپروتئین ها صورت می گیرد. میزان زیاد تری گلیسیرید و کلسترول برای سلامت انسان مضر است.
چگونه سطوح تری گلیسیرید بالا را کاهش دهیم؟
تغییرات سبک زندگی سالم گزینه اصلی برای کاهش سطوح بالای تری گلیسیرید است. در همین راستا می توانید موارد زیر را مد نظر قرار دهید:
کاهش وزن اضافه - زمانی که وزن کم می کنید، بدن می تواند در مسیر کاهش سطوح تری گلیسیرید گام بردارد. حفظ انگیزه و تعهد برای کاهش وزن اهمیت دارد زیرا کاهش ۵ تا ۱۰ پوند (۲ تا ۴.۵ کیلوگرم) وزن می تواند تفاوت بزرگی در وضعیت سلامت شما ایجاد کند.
کاهش کالری مصرفی - بدن کالری های اضافه را به تری گلیسیرید و سپس چربی تبدیل می کند، از این رو، کاهش کالری مصرفی می تواند به کاهش سطوح تری گلیسیرید کمک کند. همچنین، محدود کردن مصرف غذاهای سرشار از قند و کربوهیدرات نیز برای کاهش سطوح تری گلیسیرید مفید است. افزایش مصرف فیبر یکی دیگر از تغییرات مفید در رژیم غذایی برای کمک به کاهش سطوح تری گلیسیرید است. در همین راستا می توانید مصرف میوه ها، سبزی ها و غلات کامل را افزایش دهید.
انتخاب چربی های سالم‌تر - کاهش مصرف چربی اشباع و افزایش مصرف چربی های تک غیراشباع یا اسیدهای چرب امگا-۳ را در دستور کار خود قرار دهید. چربی های سالم‌تر مانند روغن های زیتون، بادام زمینی و کانولا را انتخاب کنید. به جای گوشت قرمز، ماهی مصرف کنید، به ویژه ماهی سالمون که از محتوای بالای اسیدهای چرب امگا-۳ برخوردار است.
ورزش روزانه - ۳۰ دقیقه ورزش در روز می تواند به افزایش سطوح کلسترول خوب و کاهش سطوح تری گلیسیرید کمک کند. اگر نمی توانید یکسره یک یا نیم ساعت در روز ورزش کنید، شما می توانید برنامه ورزشی منظم خود را به بخش های کوچک‌تر و قابل مدیریت تقسیم کنید. ۳۰ دقیقه ورزش روزانه به طور منظم می تواند تفاوت چشمگیری در شرایط سلامت شما ایجاد کند.
ترک الکل - نوشیدنی های الکلی سرشار از قند و کالری هستند، از این رو، گزینه خوبی برای تری گلیسیرید محسوب نمی شوند. بهترین اقدام ترک مصرف نوشیدنی های الکلی است.
داروها و مکمل ها
گاهی اوقات تغییرات سبک زندگی به تنهایی برای کاهش سطوح تری گلیسیرید کافی نیستند. در این مورد، پزشک شما ممکن است مصرف دارو یا مکمل ها را تجویز کند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دوزهای بالا از مکمل های روغن ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا-۳
- استاتین ها، مانند زوکور یا لیپیتور که برای حفظ تعادل بین سطوح کلسترول خوب و بد طراحی شده اند
- داروهای فیبرات مانند لوپید، ترای‌کور یا فنوگلاید که نباید با استاتین ها مصرف شوند
- نیاسین یا اسید نیکوتینیک که باید در مصرف آنها جانب احتیاط را رعایت کرد زیرا می توانند با داروهای دیگر تداخل داشته باشند
