یکی از ابزارهای قدرتمند برای انجام تحقیقات و تشخیص‌های پزشکی بزاق دهان است و ثابت شده که شامل انواع اطلاعات مورد نیاز پزشکان نیز هست. طبق تحقیقات اخیر "دانشگاه جان هاپکینز"، بزاق دهان در واقع گنجی از اطلاعات است که بدون هزینه زیادی می‌توان آن را مورد آزمایش قرار داد. بزاق دهان علاوه بر این که رازهای بیولوژیک و ژنتیکی بدن انسان را در اختیار پزشکان قرار می‌دهد، به فرد در مبارزه با بیماری‌ها نیز کمک می‌کند.
- آزمایش بزاق دهان جایگزین مناسبی برای آزمایش خون
یک سوم از قربانیان حمله قلبی بدون اینکه بدانند کلسترول و یا فشار خون آنها بالا بوده، جان خود را از دست می‌دهند. دلیلش هم این است که آزمایش خونی که امروز برای تشخیص بیماری‌های قلبی از افراد گرفته می‌شود، تجربه سخت و دشواری است. چون این آزمایش نه تنها پرهزینه است، بلکه برای انجام آن باید متحمل درد هم شد. در ضمن افرادی که فوبیای خون دارند، از رفتن به کلینیک‌های پزشکی و بیمارستان‌ها برای انجام آزمایش خون خودداری می‌کنند.
"دکتر گرینجر" و همکارانش آزمایش بزاق دهان را جایگزین آزمایش خون کرده‌اند. طبق گفته‌های محققان، بزاق شامل همان پروتئینی است که در خون وجود دارد. وجود مقدار خاصی از "پروتئین واکنش دهنده C" در خون افراد نشان‌دهنده بیماری‌های قلبی است. در واقع بزاق دهان می‌تواند سالم بودن قلب انسان را نشان دهد. آزمایش بزاق دهان را حتی می‌توان در خانه هم انجام داد؛ در نتیجه نیازی به رفتن به کلینیک‌های پزشکی و آزمایشگاه نیست.
- تاثیر رابطه پدر و دختر بر بزاق دهان و استرس
تحقیقات نشان داده دخترانی که رابطه خوبی با پدران خود دارند، دیرتر به سن بلوغ می‌رسند و تنها یک‌بار ازدواج می‌کنند. اما دلیلش چیست؟ طبق مقاله علمی اخیر "دکتر گرینجر" و همکارانش دلیل این امر را می‌توان در بزاق دهان پیدا کرد.
دکتر گرینجر در تحقیقات خود متوجه شد که اگر رابطه پدر و دختر با تهدید و اجبار و بی‌نظمی شکل بگیرد، دهان دختر نسبت به حالت طبیعی سطح پایین‌تری از هورمون استرس موسوم به کورتیزول را هنگام صبح ترشح می‌کند. اما هنگام بروز مشکلات، میزان کورتیزول بزاق دهان افزایش می‌یابد که نشان‌دهنده حساسیت بالای دختر در موارد استرس‌زاست. گرینجر می‌گوید: " برخی افراد از لحاظ بیولوژیکی استرس بیشتری نسبت به سایرین دارند. اما میزان استرس تنها به شرایط بستگی ندارد، بلکه روابط فرد با دیگران هم در آن موثر است."
- بزاق دهان میزان استرس فرد را نشان می‌دهد
استرس باعث می‌شود بدن در شرایط "گریز یا فرار" قرار بگیرد. اضطراب، افزایش هورمون آدرنالین، افزایش ضربان قلب و هم‌چنین افزایش ترشح بزاق را در پی دارد. غده‌های بزاقی آنزیمی به نام "آلفا آمیلاز بزاقی" را دهان ترشح می‌کنند که وجود این آنزیم نشان‌دهنده استرس فرد است.
استرس و ناراحتی‌های احساسی و روانی که یک زن باردار تجربه می‌کند می‌تواند بر روی جنین او هم تاثیر بگذارد. گروه پزشکی جان هاپکینز با اندازه‌گیری میزان آنزیم آلفا آمیلاز بزاقی مادر، میزان تاثیر استرس مادر بر روی جنین را اندازه گرفتند. آنها میزان تغییرات طبیعی میزان آنزیم بزاقی آلفاآمیلاز را در طول دوره بارداری اندازه گرفتند و به الگویی دست یافتند که در حال بررسی بر روی آن هستند.
-بزاق دهان مادر، مقاومت سیستم ایمنی بدن نوزاد را در برابر بیماری‌ها افزایش می‌دهد
پیش جویدن ( عمل جویدن غذا توسط بزرگسالان و دادن آن به نوزاد) روش مناسبی برای اجداد ما بود که به مخلوط کن دسترسی نداشتند. اما شاید در دوره مدرن امروز دوباره این شیوه مد شود؛ چرا که دانشمندان کشف کرده‌اند بزاق دهان مادر باعث افزایش سیستم ایمنی بدن نوزاد می‌شود.
پیش جویدن غذا بدن نوزاد را با پاتوژن‌های بیماری‌زای موجود در بزاق دهان مادر آشنا می‌کند که باعث تولید آنتی‌بیوتیک در بدن او شده و در نتیجه سیستم ایمنی بدن نوزاد را در برابر پاتوژن‌های بیماری زا در آینده آماده می‌کند.
علاوه بر این، پیش جویدن احتمال ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی از جمله آسم، (بیماری که در کشورهای صنعتی شایع است) را کاهش می‌دهد. بر اساس اپیدمیولوژی (علم بیماری های مسری) یکی از دلایلی که افراد به این بیماری‌ها مبتلا می‌شوند این است که بدن آنها تا قبل از دو سالگی پاتوژن‌های این بیماری‌ها را شناسایی نکرده است.
خوشبختانه بزاق دهان پر از پادتن است که احتمال ابتلا به عفونت‌های باکتریایی را کاهش می‌دهد. در نتیجه بدن نوزاد با خوردن غذای جویده‌شده مادر پاتوژن‌های بیماری‌زا را شناسایی و از ابتلا به بیماری جلوگیری می‌کند.
- نسخه ژنی بزاق دهان
بزاق دهان شامل نسخه کامل ژن‌های شماست. در نتیجه کار با آن نسبت به روش‌های دیگر آزمایش آسان‌تر است. دکتر رینجر در اینباره می‌گوید: "تنها نصف یک قطره از بزاق دهان برای گرفتن نمونه DNA فرد کافیست. این نمونه‌ها را چندین بار می‌توان گرم و فریز کرد و مورد آزمایش قرار داد.
