ساعت 9 صبح 12 تیر سال 95 و بیست و ششمین روز ماه مبارک رمضان؛ هوای تهران مانند چند روز گذشته حسابی گرم است و گرمای هوا بازار تهران را از جنب و جوش همیشگی انداخته. پس از چند دقیقه پیادهروی در خیابان ناصر خسرو و گذشتن از ناصر ساختمان قدیمی شمسالعماره به کوچه مروی می رسیم؛ کوچهای که از قدیم محل فروش و عرضه لوازم آرایشی و بهداشتی است و اغلب هم میتوان اجناس خارجی را با قیمت پائین از این راسته تهیه کرد.
شاید شما هم اگر بخواهید در پایتخت انواع و اقسام شکلاتها، نسکافهها، آدامسها، سسها و روغن زیتونهای خارجی با برندهای رنگارنگ را با قیمتی کمتر از آنچه که در مغازههای لوکس فروخته میشود بخرید، حتما سری به کوچه تنگ و باریک اما معروف مروی بزنید؛ کوچهای که یکی از مکانهای تجمع معاودین ایرانی عراق است و برخی کاسبان قدیمی آن، ایرانیانی هستند که قبلاً ساکن عراق بودند.
اما کوچه مروی امروز با کوچه مروی روزهای قبل خیلی توفیر دارد؛ از ویترینهای خوش رنگ، خوردنیهای جورواجور و مردمی که برای خرید و فروش در رفتوآمد باشند خبری نیست؛ حتی با اینکه ساعت نزدیک 10 صبح است؛ هنوز کرکرههای مغازهها که اغلب هم برقی هستند، پائین است.
به محض رسیدن به سر کوچه مروی آنچه توجه را جلب میکند، حضور تعداد زیادی از خبرنگاران رسانههای دیداری، شنیداری و مکتوب و بنر بزرگ زرد رنگی است که در ورودی کوچه نصب شده است؛ روی این بنر زرد رنگ که از سوی کمیسیون برنامهریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان تهران نصب شده، نوشتهاند«بر اساس ماده 18 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، خرید، فروش، عرضه، حمل یا نگهداری کالای خارجی که بدون مدارک قانونی وارد شده است و برابر قانون علاوه بر ضبط کالا، مرتکبین نیز مجازات خواهند شد. در این راستا طرح تشدید مبارزه با قاچاق با اولویت کالاهای سلامتمحور( دارو، مکمل دارویی، لوازم آرایشی و بهداشتی و مواد غذایی) از صبح روز شنبه 12 تیر 95 با همکاری تمام دستگاههای نظارتی اجرا خواهد شد).
سازمان تعزیرات حکومتی از چند روز پیش از خبرنگاران دعوت کرده تا طرح مبارزه با عرضه کالای قاچاق در کوچه مروی را پوشش دهند؛ طبق ساعتی که تعزیرات اعلام کرده، خبرنگاران آمدهاند اما از نیروهای گشت مشترک تعزیرات حکومتی خبری نیست و میگویند در حال برگزاری جلسه هماهنگی هستند.
حضور خبرنگاران باعث شده کاسبان کوچه مروی قدری تحریک شوند و خود به خود به تعداد جمعیت کسبه و رهگذران در ورودی کوچه افزوده میشود؛ حالا که از مسئولان تعزیرات حکومتی و گشت مشترک تعزیرات خبری نیست، تصمیم میگیریم قدری با کسبه این کوچه که متهم به عرضه کالای قاچاق شدهاند، صحبت کنیم.
قاچاقچی نیستیم
اما همین که وارد جمعیت میشویم، پیرمردی که لهجه عربی غلیظی دارد و مدعی است نماینده هیئت امنای کسبه کوچه مروی است؛ با داد و بیداد وارد میشود و میگوید خبرنگاران تا زمانی که رئیس تعزیرات نیامده اجازه ندارند گزارش تهیه کنند و فیلم بگیرند. او که میگوید اعصاب همه کسبه کوچه مروی خُرد است، بالاخره نرم شده و حاضر میشود صحبت کند. او درباره اینکه ساعت 10 صبح است و هنوز مغازهها باز نشدهاند میگوید: طبق اظهارات محمدی مدیر کل تعزیرات استان تهران قرار شده مغازهها یک به یک در حضور وی باز و اجناس داخل آن کنترل شود.
جعفری میگوید تمام اجناس مغازههای این راسته دارای فاکتور شرکتی و برچسب است اما میگویند ارزش افزوده برخی اجناس پرداخت و برچسب آنها فعال نشده است در حالی که این موضوع به کسبه ارتباطی ندارد. ما جنس را از شرکت میخریم و فاکتور هم گرفتهایم و الان چون انها ارزش افزوده پرداخت نکرده، یقه کسبه را گرفتهاند. باید پیگیری این شرکتها باشند اما چون ما مطیع و مودب هستیم، سراغ ما آمدهاند و هر چه گفتهاند عمل کردهایم و حتی جنسهایی که نسبت به فاکتور آنها قدری شک داشتیم، جمع کردیم. حتی جنسهایی که از مناطق آزاد وارد کردیم یا از طریق مسافرها آورده بودیم، جمع کردیم و فعلا منتظریم آقایان تعزیرات بیایند و بازرسی کنند.
میگوید انتظار دارد برخورد خوشی با کسبه کوچه مروی داشته باشد زیرا افراد این راسته، کاسب هستند و قاچاقچی نیستند. اگر میخواهد قاچاقچیها را بگیرند بروند سر خیابان ناصر خسرو که یک عده مرزنشینان جنس قاچاق میآورند و میفروشند و میروند.
او در پاسخ به سئوال خبرنگاران که میپرسند آیا در فروش ادکلن، توزیع کننده قانونی وجود دارد یا خیر میگوید: توزیع کننده قانونی داریم و فاکتور هم میدهند. البته برخی فاکتورها سربرگ دارند و مُهر شدهاند و برخی نیز سربرگ و مهر ندارند.
شرکتها برای فرار مالیاتی فاکتور سربرگدار نمیدهند
در همین شلوغیها، یکی از کسبههای کوچه مروی که ادکلن میفروشد به سمت خبرنگاران میآید تا توضیحاتی را بدهد. میگوید توزیع کننده قانونی ادکلن وجود دارد اما شرکتها فاکتور سربرگدار نمیدهند و علتش همین است که بتوانند از زیر بار مالیات فرار کنند و حالا مغازهداری که تک فروشی میکند، باید پاسخگو باشد. من از هر برند ادکلن نهایتاً دو یا سه عدد در مغازه دارم و حالا گیر کردهام در حالی که آن فردی که با کانتینر وارد میکند باید گیر کند.
وقتی از این فروشنده میپرسیم چگونه میتوان افرادی که با کانتینر جنس وارد میکنند را پیدا کرد میگوید: اینها مغازه ندارند بلکه شرکت هستند. کسی که به این افراد مجوز میدهد تا از گمرگ جنس وارد کنند، او میتواند جای این افراد را نشان دهد. ما از شرکتها خرید میکنیم و خرید ما نیز اینطور است که ویزیتور به مغازه میآید و ما خودمان به شرکت نمیرویم. مکان شرکت را کسی که اجازه میدهد ادکلن خارجی از مبادی قانونی وارد شود میداند نه من. به ما گفته بودند وقتی میخواهیم ادکلن بخریم باید فلان برچسب را داشته باشد اما فردا میگویند باید برگه سبز و فاکتور سربرگدار هم داشته باشد. کسی به من برگه سبز نمیدهد. من از 10 کانتینر، دو عدد میخرم. چه کسی باید به من برگه سبز بدهد.
داروخانهها ادکلنهای تاریخ گذشته به مردم میدهند
این فروشنده ادامه میدهد: تمام داروخانهها ادکلن دارند. این داروخانهها که از وزارت بهداشت هم مجوز دارند، ادکلنهای خارجی را از کجا میآورند. بعضی داروخانهها میآیند به مغازهدارها و شرکتها مراجعه میکنند و ادکلنهای تاریخ گذشته میخرند.
وی ادامه داد: متاسفانه بین مردم اینطور جا افتاده که کاسبان کوچه مروی عمده فروش هستند در صورتیکه کاسبان کوچه مروی از یک قلم جنس نهایتاً سه الی شش عدد دارند. ما عمده فروش نیستیم. عمده فروشها در پاساژهای بازار بزرگ فعالیت میکنند و اگر هم جنسی میآید از آنجا میآید.
جالب اینکه در میان همهمه جمعیت یکی از افراد آمار جالبی ارائه میدهد و میگوید: روزانه سه هزار و 300 کانتینر لوازم بهداشتی و آرایشی بدون کوچکترین بازرسی وارد کشور میشود و حالا آمدهاند اینجا تا دو عدد ادکلن را بگیرند.
مغازهها را دیشب خالی کردند
از داخل جمعیت بیرون میآئیم تا زیر سایهای برویم و نفسی تازه کنیم. همین که زیر سایه مینشینیم و منتظر حضور گشت تعزیرات میمانیم یکی از افرادی که در آنجا حضور دارد میگوید: دیشب همه مغازهها را خالی کردند و داخل مغازهها هیچ جنسی وجود ندارد. میگوید کاسبان کوچه مروی از این پس پیامکی و تلفنی کار میکنند و اصلاً نیازی به باز کردن مغازه ندارند.
حالا ساعت از 10:30 دقیقه هم گذشته است که کم کم سر و کله ماموران گشت مشترک تعزیرات حکومتی پیدا میشود و همهمه جمعیت که تازه فروکش کرده بود دوباره بالا میگیرد. با حضور ماموران گشت تعزیرات، کسبهها کرکرههای مغازههایشان را بالا میدهند؛ مغازهها خالی هستند و فقط داخل برخی از آنها چند قلم جنس وجود دارد آن هم اجناس ایرانی یا خارجی مورد تائید.
نمیدانیم با ساز چه کسی برقصیم؟
با یکی از کاسبانی که مغازهاش را باز کرده اما جنسی داخل آن نیست به صحبت مینشینیم؛ او میگوید همه اجناسش برندهای خارجی هستند که هم اصالت، هم فاکتور رسمی و هم برگه سبز دارند و مغازه را تمیز کردهایم تا اجناسمان را طی روزهای آینده بچینیم!
در حالی این فروشنده مشغول توضیح دادن است، یکی از افراد حاضر در مغازه به یکباره میگوید: معلوم نیست این چهار ارگان چه میخواهند؟ هر کدامشان یک سازی می زنند؛ با کدام ساز برقصیم؟ همه مملکت قاچاق است و قاچاق کشور را گرفته است. چرا میخواهیم خودمان را فریب دهیم. حالا گیر دادهاند به عرضهکنندگان لوازم آرایشی و بهداشتی.
فروشنده قبلی صحبتهای خود را از سر میگیرد و میگوید: یک دورهای آمدند، یک برچسبهایی دادند و مردم رفتند اظهار کردند و برچسبها را گرفتند. من نوعی برای همین برچسبها، 15 میلیون تومان دادم و گفتند بروید و این برچسبها را روی اجناس خود بچسبانید و بعد از یک مدت این برچسبها در بازار پخش شد. اگر بخواهند لب مرزها این حرکت را انجام دهند، همه داعشیها داخل کشور ما میشوند. زندگی مرزنشینان ما از قاچاق میگذرد و باید توجیه شوند که فلان جنس را میتوانند وارد کنند و فلان جنس را نمیتوانند. من نوعی یک بازرگان هستم و باید راه برایم باز شود. من همه جنسهایم را قانونی وارد میکنم و اگر هم امروز میبینید که مغازهام خالی است به خاطر آن است که جنسهای داخل مغازه، مسافری بوده است. خود شما میتوانید 70 دلار در سال جنس وارد کنید. برخی افراد وقتی از مسافرت خارج برمیکردند چند شیشه ادکلن میآورند تا حداقل هزینه بلیتشان دربیاید. ادلکنها را پیش من میآورند بفروشم. آیا من به آنها میگویم دزدی کردهاند؟ من نیز از آنها ادکلنها را میخرم و اینجا میفروشم ولی اگر دولت بیاید بسترسازی کند، این اتفاقها نمیافتد.
سوال من این است که اجناس آرایشی و بهداشتی در داروخانهها چکار میکند؟ داروخانه چه ربطی به لوازم آرایشی و بهداشتی دارد. اتحادیه باید از ما پشتیبانی کند؛ ما اینجا کاسب هستیم و همین مغازه 5 الی 6 میلیارد قیمتش است. مگر ما دزد هستیم؟
بعد از اینکه دردلهای این مغازهدار تمام میشود، دوباره وارد کوچه مروی میشویم؛ کوچه پر از جمعیت است؛ در یک طرف کوچه افراد دور دوربین صدا و سیما جمع شدهاند تا حرفهایشان را بزنند و از سوی دیگر نیز مدیر کل تعزیرات حکومتی یک به یک به مغازههایی که کرکرههایشان پایین است سر میزند و از صاحبانشان میخواهد مغازه را باز کنند وگرنه قفل را میشکنند اما هرکدام بهانهای میآورند؛ یکی ریموت کرکره مغازهاش داخل خانه مانده و دیگری اصلا هنوز سرکار نیامده است.
بلبشویی شده و معلوم نیست تعزیرات میخواهد چکار کند؟ تا اینکه تصمیم میگیرند قفل یکی از مغازههایی که کرکرهاش پائین را بشکنند اما صاحبش سر میرسد و کرکره را بالا میزند و با داد و فریاد و بغض میگوید: چهار بچه یتیم هستیم که خرج زندگیمان را میدهیم. کلهپزی نیستیم که از ساعت هشت صبح کرکره را بالا بدهیم. این هم داخل مغازه؛ اگر چیزی پیدا کردید با خودتان ببرید. چیزی نداریم.
خردهفروش و عمدهفروش فرقی ندارد/استقرار پایگاه گشت مشترک در کوچه مروی
در بین این همه شلوغی، رئیس گشتهای مشترک سازمان تعزیرات حکومتی را گیر آوردیم و از او درباره طرحشان پرسیدیم که گفت: طرح تشدید فعالیت گشتهای مشترک سازمان تعزیرات حکومتی در ارتباط با مبارزه با قاچاق کالاهای سلامتمحور با همکاری دستگاههای مختلف از جمله گمرگ، نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، اموال تملیکی، سازمان صنعت و معدن و تجارت، اصناف و اتحادیههای مربوطه از چند ماه پیش در دستور کار قرار گرفته است.
حسن سرابیان اضافه کرد: در ماههای گذشته، جلسات متعددی برگزار شد و پس از انجام کارهای کارشناسی، مراتب به منظور اجرای طرح طی دستورالعملی به ادارات کل تعزیرات حکومتی در سراسر کشور اعلام شد. در این طرح مبارزه با قاچاق کالاهای سلامت محور از جمله دارو، مکملهای دارویی و لوازم آرایشی و بهداشتی در دستور کار قرار دارد. این طرح از امروز در تهران در بازار ناصرخسرو و کوچه مروی عملیاتی شده است.
رئیس گشتهای مشترک سازمان تعزیرات حکومتی، هدف از اجرای این طرح را پیگشری از وقوع جرم خواهند و گفت: هدف برخورد و تشکیل پرونده نیست و بر همین اساس از یک ماه پیش از طریق تشکیل جلسه با فروشندگان و نصب بنر و توزیع بروشور، اطلاعرسانی لازم صورت گرفت. لذا چنانچه تخلفی مشاهده شود با توجه به اینکه آگاهیهای لازم به فروشندگان این بازار داده شده، به شدت با متخلفین برخورد میشود.
سرابیان ادامه داد: پروندهها در حدود قاون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و بر حسب ماده 44 این قانون در دادسرا و سازمان تعزیرات حکومتی رسیدگی میشود.
وی درباره برخورد با قاچاقچیان عمده گفت: طرح ما در سراسر کشور اجرا شده است و عمدهفروش یا خردهفروش برایمان فرقی نمیکند و با همه متخلفین برخورد میکنیم.
رئیس گشتهای مشترک سازمان تعزیرات حکومتی با اشاره به بسته یا خالی بودن برخی مغازهها افزود: این کار ایرادی ندارد زیرا از فردا پایگاه گشت مشترک تعزیرات در این منطقه برپا میشود و این طرح ادامه خواهد و هر چند روز که بخواهند میتوانند مغازههایشان را ببندند یا خالی کنند.
سرابیان ادامه داد: اجناسی که برچسب دارد، توسط کارشاسان اداره بهداشت بررسی میشود و چنانچه برچسبها قانونی و اعتبار داشته باشد، مشکلی نخواهد اما اگر برچسبها اعتبار نداشته باشد، پس از تشکیل پرونده با متخلفین برخورد میشود.