درحالی‌که آمار زایمان طبیعی در دنیا رو به افزایش است، در ایران ۵۶ درصد زایمان‌ها به شیوه سزارین انجام می‌شود. یعنی بیش از نیمی از زنان، این شیوه را انتخاب می‌کنند که به گفته کارشناسان نه تنها مزیتی برای سلامت زن ندارد، بلکه بسیار پرضرر است.
مطالعات نشان داده که «ترس از زایمان طبیعی»، رایجترین دلیل انتخاب سزارین در بین زنان ایرانی است. مطالعه‌ای که سال قبل در یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور درباره دلایل ترس از زایمان طبیعی انجام شد، گویای این بود که بزرگ‌ترین عامل ترس اغلب زنان باردار، نگرانی از سلامت نوزاد حین زایمان یا تنها ماندن موقع درد زایمان است.
به گفته متخصصان، دلایل ترس از زایمان برای هر زن متفاوت است و عواملی مانند سن کم مادر، سطح پایین تحصیلات و ناآگاهی، ترس از نقص کودک، ترس از فوت کودک، تجربیات منفی قبلی، اتاق زایمان‌های غیراستاندارد و بدرفتاری کادر اتاق زایمان بیمارستان‌های دولتی با زنان باردار حین زایمان، نداشتن اعتماد به نفس کافی، حمایت اجتماعی پایین، سابقه اضطراب و افسردگی ارتباط تنگاتنگی با ترس از زایمان طبیعی دارد.
علت بزرگ ترس از زایمان طبیعی
دکتر اعظم موسوی، متخصص زنان و زایمان به نکات جالب و مهمی درباره دلایل ترس زنان ایرانی از زایمان طبیعی اشاره می‌کند. او می‌گوید: این واقعیت دارد که ترس از زایمان طبیعی در زنان ایرانی مقداری بیشتر از زنان کشورهای دیگر است و به نظرم پیشینه تاریخی است. در فیلم‌های ایرانی، زن در حال زایمان همیشه یک زن روستایی است که دارد درد می‌کشد و همه اطرافیانش نگرانند و دکتر هم معمولا نمی‌رسد یا دیر می‌رسد و مادر یا نوزاد از دست می‌روند.
دکتر موسوی می‌گوید: یعنی در اکثر فیلم‌ها شرایط فاجعه‌باری از زایمان نشان داده شده است. در حالی که در فیلم‌های خارجی عمدتا زایمان را پروسه‌ی طبیعیِ فیزیولوژیک نشان می‌دهند.
این پزشک می‌گوید: دلیل دیگر، انجام نشدن کارهای فرهنگی در مورد زایمان طبیعی در طول چند دهه اخیر است و نتیجه این شده که خیلی‌ها تصور می‌کنند چون سزارین راحت‌تر است، بی‌درد است، تاریخش قابل پیش‌بینی است و شرایط اورژانسی برایش کمتر پیش می‌آید، پس زایمان بهتری است. در حالی که بر اساس مطالعات بزرگی که در تمام جهان انجام شده، زایمان طبیعی روشی ایمن‌تر و با عوارض کمتر هم برای مادر و هم برای نوزاد است و سزارین فقط تنها در شرایطی می‌تواند یک روش مناسب‌تر باشد که امکان زایمان طبیعی وجود نداشته باشد.
سزارین، روش خوبی برای زایمان نیست
این متخصص زنان و زایمان ادامه می دهد: نکته مهم بعدی این است که در کشورهای دیگر روی متدهای مختلف زایمان مثل زایمان‌های فیزیولوژیک، زایمان‌های با هیپنوتیزم، زایمان در آب، زایمان بدون درد و ... خیلی کار شده اما در ایران کاری انجام نشده است. در کشورهای دیگر آن قدر کار فرهنگی صورت گرفته که زن باردار کاملا برای زایمان طبیعی آمادگی دارد. چون متدهای مختلفی برای انتخاب پیش رو دارد ولی ما نتوانستیم این کارها را فراگیر کنیم.
به گفته دکتر موسوی، این متدها به صورت پراکنده در بعضی از بیمارستان‌های دولتی و خصوصی ایران پیاده می‌شود اما عمومیت پیدا نکرده که زنان بتوانند یکی را انتخاب کنند. چون بعضی از زنان دوست دارند درد زایمان را تجربه کنند اما بعضی‌ها تمایل دارند متدهای بدون درد را انتخاب کنند که به آن روش اسپاینال (بی‌حسی نخاعی) می‌گویند. اما موضوع این است که این متدها در اکثر بیمارستان‌های ما موجود نیست.
این پزشک می‌گوید: انجام ورزش‌های مختلف در زمان زایمان، استفاده از ابزارهای ورزشی مختلف که لگن زن را ریلکس می‌کند و به زایمان کم‌دردتر کمک می‌کند و فراهم کردن اتاق‌های آرامش‌بخش همگی به زایمان طبیعیِ راحت کمک می‌کنند اما ما هیچ کدام از اینها را به صورت هدفمند و فراگیر نداریم. به خصوص در بیمارستان‌های دولتی. چون فکر می‌کنند این شیوه‌ها هزینه‌بر است. در حالی که هزینه سزارین برای سیستم بهداشتی یک کشور و همچنین برای سلامت زنان خیلی بیشتر است. سزارین واقعا برای سلامت خانم‌ها روش مناسبی نیست و فقط زمانی مناسب است که یک علت پزشکی داشته باشد. در غیر این صورت اصلا روش خوبی برای زایمان نیست.
به گفته دکتر موسوی، سزارین هیچ مزایایی برای سلامت زن ندارد. تنها مزایای بیرونی دارد؛ این که زمانش انتخابی است و همه چیز طبق برنامه‌ریزی خود زن پیش می‌رود. همین است که آمار زایمان در تاریخ لاکچری این همه در کشور ما افزایش پیدا کرده است. اما زایمان طبیعی ممکن است در هر لحظه اتفاق بیفتد و شرایط اورژانسی برایش پیش بیاید.
