در حالی که تلویزیون در یک دهه اخیر به لحاظ مالی و ساخت آثار تلویزیونی با افت شدیدی مواجه شد، شبکه نمایش خانگی این فرصت را پیدا کرد تا با صرف آزمون و خطا بتواند جای خالی آثار نمایشی با کیفیت در رسانه ملی را پر کند و مخاطبان را به سمت خود بکشاند.
در یک دهه اخیر خانوادهها و اقشار مختلف با سینما میانه خوبی نداشته و سینما به لحاظ تفریحی یکی از گرانترین تفریحات محسوب میشد و چون تلویزیون هم با افت آثار تولیدی خوب مواجه شده، کم کم مخاطبان خود را از دست داد و مخاطبان شبکههای تلویزیونی به سمت دیدن آثار سخیف شبکههای ماهوارهای و یا سریالهای هالیوودی رفتند که به راحتی با دانلود غیر مجاز و یا قیمتی اندک میتوانستند از دستفروشان کنار خیابان آن را تهیه کنند و بدون اینکه با ممیزی مواجه شده باشد آنچه را که میخواستند از تولید کننده خارجی دریافت کنند.
مقداری هیجان و داستانی پرکشش، اصل اساسی سریالهای خارجی بود، که متاسفانه در آثار ایرانی چندان دیده نمیشد. از سوی دیگر همواره از سینما و جعبه جادویی تلویزیون به کارخانه رویا سازی یاد کردهاند و این وظیفه مسئولان و تولید کنندگان است که بتوانند در ساعات فراغت مخاطب رویاها و قوه تخیل او را پاسخ بگویند، اما انچه که در آثار تلویزیونی به خورد مخاطب داده شده و میشود متاسفانه با آنچه که در واقعیت دیده میشود بسیار فاصله دارد.
با این اوصاف درست زمانی که مخاطب از تلویزیون بریده شد، شبکه نمایش خانگی که پیش از این تنها وظیفه پخش آثار سینمایی و یا تله فیلمها را برعهده داشت با تغییر یک رویکرد وارد گود شد و با تولید آثار سریالی سعی در جذب مخاطب کرد.
کارگردانهای به نامی که به دلیل بی پولی تلویزیون و یا مشکل ممیزیهای بیش از اندازه از تلویزیون دور شده بودند، حالا وارد شبکه نمایش خانگی شدند و از آنجایی که آثار ارائه شده با سریالهای تلویزیونی تفاوت داشتند این کشش را برای مخاطب بوجود آوردند که کنجکاو شود و به دیدن این آثار بپردازد. سریالهایی مانند "قلب یخی"، "قهوه تلخ"، "ویلای من" و بسیاری دیگر که با بهره بردن از بازیگران به نام و سوپراستارهای درجه یک سینما که هرگز در قالب سریالی حضور نداشتند این بار برای مخاطب جذاب بود و دوست داشت بداند بازیگر محبوبش در چه سریالی حاضر شده است و چه داستانی دارد. اما اشکال اینجا بود که در ابتدا با قرعهکشیهای بی رویه و عدم توزیع به موقع هر قسمت از سریال و کیفیت پایین آثار مخاطب رفته رفته از این موقعیت و امکان جدید نیز رویگردان شد.
اما پس از این اتفاقات و چند سریال ناموفقی که از این شبکه خانگی توزیع شدند و همچنین اوضاع بد و بدتر تلویزیون که با بی پولی وهمچنین تغییر مدیریت بسیار و تفاوت دیدگاه مدیران در هر دوره باعث شد تا کارگردانهای سرشناسی چون داود میرباقری، حسن فتحی، منوچهر هادی،مهران مدیری و بسیاری دیگر به این شبکه خانگی کوچ کنند. در واقع داود میرباقری با ساخت "شاهگوش" و" دندون طلا" پایه ریز اتفاقات خوب در این شبکه نمایش خانگی شد. حسن فتحی نیز پس از این که سریال موفق "شهرزاد" را ساخت، شکل دیگری از شبکه نمایش خانگی در ذهن مخاطب ساخت و او را به شکل جدی با این شبکه آشتی داد. در نهایت منوچهر هادی با ساخت "عاشقانه" توانست این میخ را محکمتر بکوبد و راه را برای بسیاری از هم صنفان خود به این عرصه باز کند.
ساخت سریالهای شبکه نمایش خانگی موجب شد تا این شبکه جان تازهای بگیرد و بتواند مخاطبان جدید و ثابتی را برای خود داشته باشد. اتفاقی که تا پیش از این وجود نداشت و سریالهایی که پیش از این ساخته شده بودند در جذب مخاطب ناموفق بودند، اما ساخت سریال شهرزاد و توزیع به موقع و مرتب آن در شبکه نمایش خانگی موجب شد تا موج جدیدی از مخاطبان به این شبکه نو پا بپیوندند.
منوچهر هادی که فصل اول سریال "عاشقانه" را برای این شبکه کارگردانی کرده است، شکل و شیوه دیگری برای تولید سریال در نظر گرفت. او با آوردن بازیگران سوپر استار ومحبوب به سریال خود موجب شد تا نگاه مخاطب از سریالهای تاریخی به سمت سریالهای امروزی چرخش داشته باشد. یک سریال لوکس تجاری با بازیگران حرفهای که داستانی پلیسی معمایی را به نمایش میگذارد.
او در پاسخ به این سوال که چقدر شخصیتها و فضاسازی که برای این سریال انجام داده است وام گرفته از دنیای واقعی و جامعه شهری است، میگوید: به واسطه کارم با شرکتهای بسیاری رو به رو هستم که این نوع پوشش و این نوع دکوراسیون درآنها به وضوح دیده میشود و عامه مردم بیشتر مناسباتشان با ادارات است و این اتفاقات را شاید ندیده باشند. ولی درشرکتهای تبلیغاتی و شرکتهایی که به شکل خصوصی مشغول فعالیت هستند ساختار کاملا متفاوت است. اما درباره کاراکترها از ابتدا هم قصد و هدفمان این بود که کاراکترها را به نوعی دیگر نشان بدهیم. به نظرم مردم خسته شدهاند از بس همه چیز تکراری است. امروز دیگر خانههای شهر دارای حوض آبی رنگ و ماهی قرمز و شمعدانی کنار حوض نیستند، بلکه زندگیها همگی آپارتمانی شدهاند و ما هم چیز اضافه دیگری نشان ندادیم. ما هم به همین موضوعات پرداختیم و خیلی چیز عجیب و غریبی نیست. آدمهای سریال ما تقریبا شیک هستند و دوست داریم تصاویر زیبا به مخاطب نشان دهیم.
او درباره حضور مجدد در شبکه نمایش خانگی بیان کرد: باوجوداینکه برای سریال "عاشقانه " با مشکلات بسیاری مواجه شدیم اما کار سینماست و همیشه با اذیت همراه بوده است، وقتی شما عاشق کارت باشی و آن را دوست داشته باشی از کار کردن در آن با تمام سختیهایش هم لذت میبری. قطعاً بار دیگر هم به شبکه نمایش خانگی خواهم آمد و در این حوزه کار خواهم ساخت.
ساخت و تولید آثار سریالی برای شبکه نمایش خانگی از آنجایی که دست کارگردان و بازیگران را تا حدودی برای ایفای نقش باز گذاشته است فضای متفاوتی را با سریالهای تلویزیونی رقم میزند که همین امر نیز موجب شده تا اغلب این سریالها مناسب برای پخش از شبکههای تلویزیونی نباشند و از سوی دیگر مخاطب نیز از تلویزیون روی گردانده و به شبکه نمایش خانگی جذب شده است و این شاید در درجه نخست این فکر را به ذهن متبادر کند که این شبکه رقیبی سرسخت برای تلویزیون خواهد بود.
ردایی از جمله تهیه کنندگان سینماست که با تولید سریال"عالیجناب" به شبکه نمایش خانگی ورود کرده است اما همچنان منتظر صدور پروانه نمایش برای این سریال است. او درباره وجود شبکه نمایش خانگی و همچنین اتفاقاتی که در آن درحال شکلگیری است، عنوان کرد: شبکه نمایش خانگی به هیچ وجه رقیب تلویزیون نیست، چرا که هر کدام کارکرد خاص خودشان را دارند. نمیشود شبکه نمایش خانگی را با سینما و تلویزیون مقایسه کرد، اما میتوان گفت این رسانه مکمل این دو است و مکمل خوبی بیشتر برای تلویزیون است و بخشی از کمبودهای مالی تلویزیون را در تولید سریالهای نمایشی که باعث کاهش کیفیت آثار شده است، جبران میکند. در شبکه نمایش خانگی سرمایهگذار خصوصی است و میتوان به بازگشت سریع سرمایه امیدوار بود، در حالی که در تلویزیون این اتفاق نمیافتد. من سرمایهگذار درتلویزیون باید با تمام شرایط کنار بیایم، این درحالیست که هیچ حمایتی از من نمیشود و همواره تهیهکنندگان بدهکار تلویزیون هستند و تلویزیون طلبکار است. با چنین شرایطی تولید خوب در تلویزیون صورت نمیگیرد و من تهیه کننده نیز برای بار دوم زیر این بار نمیروم و اصطلاحا تلاش میکنم تا دست به عصا شوم و در چنین شرایطی قطعا آثار کیفیت خوبی نخواهند داشت.
وی افزود: اگر سریال "شهرزاد" با استقبال مواجه میشود، به این دلیل است که یک ساختار قوی دارد و تهیهکننده دستش باز است و همه چیز در اختیار کارگردان قرار گرفته و نتیجه کار نیز بسیار خوب شده است.
ردایی در پایان خاطرنشان کرد: امیدوارم که شبکه نمایش خانگی و تلویزیون در کنار یکدیگر حرکت کنند تا بار دیگر بتوانیم شاهد تولید آثار نمایشی خوب باشیم، تولید محتوای خوب به فرهنگ کمک میکند و ما در این بخش ضعیف هستیم و با تولید محتوای مناسب میتوانیم این بخش را نیز احیا کنیم.
از سویی دیگر به نظر میرسد شبکه نمایش خانگی یک فرصت برای کارگردانها ایجاد کرده است تا دست به آزمون و خطا بزنند و ساخت آثار مختلف را تجربه کنند تا از سوی دیگر نیازسنجی نیز شکل بگیرد. به طور مثال ساخت سریالهایی مانند"آسپرین" که داستانی معمایی و جنایی دارد و در قالب آثاری پیش میرود که میتوانند با کمی خلاقیت مخاطبان جوان را جذب کنند. هرچند برای تولید این دست آثار نیازمند تجربه بسیار هستیم و از سوی دیگر برای اینکه مخاطب بتواند به این دست آثار اعتماد کند هنوز راه بسیاری داریم.
علاوه بر این تولید آثار مسابقهای که هفتهای در این شبکه توزیع شدند و یا دورهمیهایی که علاوه بر تفریح و سرگرمی اندکی هیجان هم داشتند در این شبکه دیده میشود که هرچند کپی ناشی از آثار خارجی هستند اما نشان دادند که میتوانند مخاطب خاص خود را داشته باشند اما اغلب این آثار نتیجهای در بر نداشتند و تنها صرف هزینه هنگفت بوده است که مخاطب را از پیگیری این آثار دلزده کرده است.هرچند هنوز صرف هزینه برای مخاطب جا نیفتاده است و احساس میکند میتواند این آثار را همانند تلویزیون به شکلی رایگان و راحت بدست آورد اما تجربه ثابت کرده است وقتی مخاطب پای یک اثر تا انتها مینشیند که بتواند حقیقت را دریابد بدون آنکه چیزی را به زور بخواهند به خوردش بدهند. وقتی خوراک مناسب برای مخاطب فراهم باشد قطعا او نیز حاضر است برای دریافت این خوراک مناسب صرف وقت و هزینه کند. شبکه نمایش خانگی در حال حاضر با تولید آثار با کیفیت توانسته است این خوراک را برای مخاطب فراهم کند اما هنوز تا رسیدن به نقطه ایده آل فاصله دارد.
چنانچه مدیران این شبکه و همچنین مدیران سینمایی ارشاد این شرایط را فراهم کنند تا این شبکه بتواند به حیات خود ادامه دهد قطعا میتوان با حضور هنرمندان به نام و شایسته شاهد آثار خوبی بود که مخاطب را نیز راضی نگه دارد.