سال‌هاست که ترویج ازدواج بخصوص ازدواج آسان و به دور از تجملات غیرضروری از سوی بزرگان نظام مطرح و تاکید شده است. سازمان صداوسیما به عنوان یک رسانه فراگیر و مرجع سال‌هاست با ساخت برنامه‌های متنوع در جهت نیل به این هدف متعالی گام برمی‌دارد، اما طبیعی است برای رسیدن به یک نتیجه خوب، یک دست صدا ندارد و باید دیگر دستگاه‌ها هم به میدان بیایند تا شاهد رشد این حسنه نیکو در جامعه امروز باشیم. در سال‌های اخیر رسانه ملی توجه ویژه‌ای به این مهم داشته و تلاش کرده در قالب برنامه‌های ترکیبی و نمایشی به این موضوع بپردازد. با این حال، موضوع ازدواج به حدی گسترده و مهم است که همچنان ظرفیت‌ها و فرصت‌های زیادی برای پرداختن به آن وجود دارد. به بهانه سالروز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) و روز ازدواج، راهکارهای ترویج ازدواج آسان را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
ایجاد انگیزه در جوانان
معصومه آشتیانی‌زاد، مدیر گروه خانواده شبکه دو در پاسخ به این‌که صداوسیما باید از چه راهکارهایی در راستای ترویج فرهنگ ازدواج آسان بهره ببرد، به جام‌جم گفت: در ابتدا باید جوانان را به ازدواج تشویق کنیم، زیرا در حال حاضر سن ازدواج بالا رفته و مسئولیت‌پذیری در میان جوانان کمرنگ شده است. باید از دوران کودکی روی مسئولیت‌پذیری بچه‌ها در زندگی آینده کار کنیم و بعد از این مراحل، سبک ازدواج آسان را به خانواده‌ها آموزش بدهیم.
وی ادامه داد: بچه‌های ما در دوران کودکی با ذهنیت دکتر و مهندس شدن بزرگ می‌شوند و والدین در این باره نقش بسزایی دارند. به همین دلیل وقتی بچه‌ها بزرگ می‌شوند به ازدواج به شکل فانتزی و رویایی نگاه می‌کنند و می‌پندارند عشق در یک نگاه ایجاد می‌شود.
مدیر گروه خانواده شبکه دو با اشاره به رسالت رسانه ملی و این‌که در قالب برنامه‌های متفاوت به خانواده‌ها باید آموزش بدهد تا بچه‌ها را با دیدگاه انسان کامل بزرگ کنند، افزود: وقتی کودکان را با این دیدگاه پرورش دهیم، مسلما نگاه آنها به زندگی تغییر می‌کند و ازدواج آسان شکل می‌گیرد.
آشتیانی‌زاد عنوان کرد: وقتی تغییر نگاه ایجاد شود، مسلما خانواده‌ها به سمت زندگی‌های ساده گرایش پیدا می‌کنند. برنامه‌سازان و کارگردانان می‌توانند در کارهایشان به این مباحث بپردازند. در برخی از سریال‌های طنز که چند سال پیش پخش می‌شد، فقط درگیری زن و شوهر را تصویر می‌کردند. شاید در آن زمان به این اتفاقات می‌خندیدیم، اما بعدها مشخص شد پخش چنین آثاری، نگاه افراد جامعه را به ازدواج و تشکیل زندگی مشترک تغییر می‌دهد.
وی گفت: ما در گروه خانواده شبکه دو سعی می‌کنیم به موضوع ازدواج آسان در قالب برنامه‌های عصر خانواده و کام شیرین بپردازیم. همچنین بزودی پخش برنامه دیگری با موضوع ازدواج شروع می‌شود.
تغییر در سبک زندگی
مهدی لبیبی که دکترای جامعه‌شناسی دارد و سال‌ها به عنوان مدیر شبکه‌های رادیویی فعالیت کرده است، در این باره اعتقاد دارد: در دنیا برای ایجاد تغییر در رفتار، سبک زندگی و بینش مردم از رسانه‌ها اعم از دیداری، شنیداری و مکتوب کمک گرفته می‌شود. رسانه ملی هم برای ایجاد فرهنگ ازدواج آسان باید از قالب‌های مختلف برنامه‌سازی بهره ببرد تا بتواند چنین تحولی را در جامعه ایجاد کند. این تحول هم زمانبر است.
وی ادامه داد: این انتظار را از رسانه نباید داشته باشیم که خیلی سریع فرهنگ ازدواج آسان را در جامعه ترویج بدهد، زیرا این مبحث با یک برنامه و میزگرد در میان مردم جا نمی‌افتد. تغییرات فرهنگی در یک زمان کوتاه نتیجه نمی‌دهد. پیشنهاد می‌کنم صداوسیما برای ترویج این فرهنگ به سراغ گروه‌های مرجع برود.
این جامعه‌شناس عنوان کرد: در هر دوره مردم نسبت به افراد خاصی (بازیگران، ورزشکاران، ادبا، عالمان و...) در جامعه حس صمیمیت دارند و آنها برایشان مقبول هستند. به نظرم وقتی مردم از زبان افراد چهره درباره یک مبحث حرفی بشنوند، برایشان قابل هضم‌تر است. در این صورت صداوسیما هم بدون این‌که کسی را نصیحت کند، غیرمستقیم پیام را به مخاطب انتقال می‌دهد. در واقع با تصویرسازی از زندگی آدم‌های موفق می‌توان بدون قضاوت کردن به هدف رسید.
دکتر لبیبی با تاکید بر این‌که باید کم‌کم مراسم‌های هزینه‌بر در ازدواج‌ها حذف شود، توضیح داد: در سریال‌های تلویزیونی و برنامه‌های رادیویی می‌توانیم سبک دیگری از زندگی را به مخاطب ارائه بدهیم تا بدانند زندگی بدون تجملات هم مشکل آفرین نیست. از سوی دیگر لازمه تغییر، تکرار است؛ اگر مطلبی مرتب تکرار نشود، مسلما در میان مردم هم جا نمی‌افتد. کارشناسان رسانه هم معتقدند که تغییرات فرهنگی در قالب تکرار و زمان میسر است. رسانه ملی با بهره بردن از همه ظرفیت‌هایش در قالب‌های مختلف و افراد سرشناس می‌تواند منجر به تغییر سبک زندگی مردم در مراسم ازدواج شود.
فقط صداوسیما مسئول نیست
سعید سلطانی که این روزها سریال تلویزیونی در جست‌وجوی آرامش را روی آنتن شبکه پنج دارد و تا به امروز مجموعه‌هایی با محوریت ازدواج ساخته، در پاسخ به این پرسش که ساخت آثار نمایشی تا چه میزان می‌تواند در ترویج فرهنگ ازدواج آسان تاثیرگذار باشد، توضیح داد: ازدواج آسان چیز خوبی است و والدین دوست دارند پسرها و دخترهایشان به سرانجام برسند؛ ولی متاسفانه نگاه جامعه به سمت کمال گرایی و افراط و تفریط رفته است. البته یکی از اقدامات خوب، ازدواج دانشجویی بود که امیدوارم احیا شود.
وی یادآور شد: اما به نظرم برای ترویج این مساله فقط تلویزیون متولی نیست. نباید همیشه صداوسیما را مسئول بدانیم و بعد دستگاه‌های ذی‌ربط بیکار بمانند و شانه خالی کنند. باید همه دستگاه‌ها دست به دست هم بدهند و فقط نوک پیکان‌ها را به سمت صداوسیما هدف نگیریم. باید همه سازمان نگاه جدی برای حل این مساله داشته باشند تا شاهد رونق ترویج فرهنگ ازدواج آسان در جامعه باشیم. این کارگردان در پایان عنوان کرد: تلویزیون مثل مرغ عزا و عروسی شده و همگان این رسانه را در همه چیز متولی می‌دانند. مسائل اجتماعی فقط معطوف به تلویزیون نیست. البته ما می‌توانیم در قالب برنامه‌های ترکیبی و نمایشی به مساله ازدواج آسان بپردازیم؛ اما بقیه هم باید کمک کنند تا راه درست را به جوانان نشان دهیم.
