به گزارش افکارنیوز، آیتالله خوشوقت -از نخستین شاگردان علامه طباطبائی و از برجستهترین عالمان اخلاق- در گفتوگو با پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری، به تبیین چرایی این انحراف مردم كوفه و راه مصون ماندن جامعهی ما از این انحراف میپردازند.
تاکنون تحلیل‌های زیادی از علت بی‌وفایی مردم کوفه و آن حرکت عجیبشان در پشت کردن به حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام ارائه شده است؛ تحلیل حضرت‌عالی از چرایی این اقدام مردم کوفه چیست؟
مشکل اهل کوفه این بود که ایمانشان ضعیف بود. حضرت را تا جایی دوست داشتند که برای خودشان ضرری نداشته باشد. آنها بی‌دین که نشدند؛ مثل خیلی از شیعیان امروز فقط ایمانشان ضعیف بود. بیچاره‌ها حتی قلوبشان با امام حسین علیه‌السلام بود و با دشمنان او دشمن بودند، اما وقتی احساس کردند که خطری هست، عقب کشیدند. ابن زیاد تهدید کرد و گفت شما را می‌کُشم، دست می‌بُرم، پا می‌بُرم، در رفتند؛ ترسیدند. اگر کمی ایمانشان قوی بود و نترسیده بودند، به میدان می‌آمدند و شهید می‌شدند؛ همان‌طور که امام حسین علیه‌السلام با افتخار می‌رود در دل خطر. کوفیان اما این باور را نداشتند. گفتند
تا چرخ زندگی‌مان می‌چرخد، تا مزاحمت مالی و جانی در کار نیست، در کنار اهل‌بیت علیهم‌السلام هستیم. به همین خاطر وقتی دیدند اگر به طرف امام حسین علیه‌السلام بروند کشته می‌شوند، نرفتند.
چه تحولات اجتماعی و فرهنگی و اخلاقی اتفاق افتاده بود که فکر آنان را به اینجا رسانده بود؟
جامعهی کوفه، جامعهی بی‌تقوایی بود. شیعه بودند، اما ضعف ایمان داشتند. به همین خاطر در وقت امتحان فرار کردند. این فرارشان به خاطر ضعف باور بود. اگر ایمان بالایی داشتند، به شهادت افتخار می‌کردند. اصلاً علت وقوع ماجرای کربلا بی‌دینی بود.
نقطه آغاز و گام نخست برای ارتقای ایمانی جامعهی اسلامی چیست؟
قدم اول این کار از مسئولین شروع میشود. اگر مسئولین به قوانین اسلام پایبند باشند، مردم هم از آنان تبعیت می‌کنند. مردم وقتی ببینند و بشنوند که مسئولین به قوانین اسلام پایبندند و خانواده‌ی آنان هم تقید دارند، آن وقت آنها هم یاد می‌گیرند که قوانین اسلام را در جامعه اجرا کنند. قاعده‌ی «النّاسُ علی دینِ مُلُوکِهِم» ۳ در اینجا جاری است. اما اگر مسئولین به قانون اسلام عمل نکردند، مردم هم تدریجاً به عمل نکردن به قوانین اسلامی گرایش پیدا می‌کنند و وضع جامعه خراب میشود.
گام دوم عبارت از این است که مسئولین، قانون اسلام را در جامعه پیاده کنند. با اجرای قوانین، عمل به قانون در طبقات پایین‌تر هم جریان پیدا می‌کند. اما اگر مسئولین قوانین را اجرا نکنند، مردم هم به طریق اولی آن را اجرا نمی‌کنند و در این صورت هر کاری که در این جامعه صورت بگیرد، هیچ اثر مفیدی نخواهد داشت و آثار مضر آن هم به‌تدریج آشکار میشود؛ آثاری که از عدم پایبندی مردم به قوانین اسلامی حکایت می‌کند. مردم نماز نمی‌خوانند، روزه نمی‌گیرند، زنان حجاب را رعایت نمی‌کنند و خلاصه هر کسی تا آن جایی که بتواند، به قانون اسلام عمل نمی‌کند. وظیفه‌ی حکومت اسلامی این است که از
بروز چنین وضعی جلوگیری کند.
عمل مسئولین سازنده ایمان مردم است
هزاران نامه‌ی دعوت به حسین علیه‌السلام نوشتند؛ او را دوست داشتند و با دشمنانش دشمن بودند؛ اصلاً شیعه‌ی او بودند. اما ناگهان ورق برمی‌گردد… همین‌ها نه تنها از او حمایت نمی‌کنند بلکه به قتل او اتفاق می‌کنند. موضوع، آن‌قدر هولناک و عجیب است که هر وجدان بیداری را تکان می‌دهد. اگر آنها این‌چنین لغزیدند، چه ضمانتی وجود دارد که ما نلغزیم؟ دغدغهای که باعثشد در یک جمعه شب زمستانی، بعد از نماز مغرب و عشا به منزل حضرت آیتالله خوشوقت برویم. آیتالله خوشوقت –از نخستین شاگردان علامه طباطبائی و از برجستهترین عالمان اخلاق - در این گفتوگو به تبیین چرایی این
انحراف مردم کوفه و راه مصون ماندن جامعهی ما از این انحراف میپردازند.
آیا این مواردی که اشاره کردید، شامل حال خواص غیر از مسئولین هم میشود؟ یعنی آیا چنین تأثیری برای نخبگان و گروههای مرجع جامعه هم وجود دارد؟
بله، شامل همه‌ی خواص و کسانی است که قدرت دارند و می‌توانند در دیگران تأثیر بگذارند. آنهایی که زحمت کشیده‌اند، درس خوانده‌اند و بلد هستند که چگونه جامعه را به مسیری هدایت کنند، این‌ها باید هم خودشان خوب عمل کنند و هم دیگران را به سمت عمل خوب سوق بدهند. در این صورت هم فرد درست میشود و هم جامعه. احکام اسلامی برای اجرا در جامعهی اسلامی است، اما چون جامعه از افراد تشکیل شده، اول افراد باید تقوا را مراعات کنند و بعد در زندگی خود در جامعه تا جایی که قدرت دارند، این احکام را به دیگران گوشزد کنند و خودشان هم آن را پیاده کنند. لذا اسلام گفته که باید خانواده‌ی خود را
مطابق تقوا و اسلام تربیت کنید. «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا» ۴ اجتماع هم از خانواده شروع میشود. اگر رؤسای خانواده عمل کنند به این آیه، جامعه هم اصلاح میشود، اما اگر خانواده دنبال این تربیت نباشد و مثلاً دنبال ماهواره باشد، جامعه هم اصلاح نخواهد شد.
بنابراین باید ابتدا از گروههای بالا و از خواص شروع كرد، زیرا جهت حركت جامعه دست آنها است. مردم تشنهی پیاده شدن احكام اسلامی هستند، مسئولی كه چنین دغدغهای دارد و تشنهی خدمت به مردم است، هرگز از كار خود نمیزند و نمیگذارد كه كار مردم بر زمین بماند، مراقب كارمندانش هم هست كه آنها هم قوانین را رعایت كنند. اگر آنها به قوانین اسلامی پایبند باشند و این قوانین را در جامعه پیاده كنند، همه چیز درست میشود. ایمان، انسان را كنترل میكند تا هم مواظب خودش و هم مراقب دیگران باشد. پیاده شدن احكام اسلام همان و پیاده شدن اسلام همان. اما اگر اسلام در جامعه پیاده نشود، آن وقت فساد
پیاده خواهد شد و در اینجا خواص بیشتر مسئول هستند.
