جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آفریقای‌جنوبی در یک بیانیه مشترک که روز دوشنبه و در پایان سفر رسمی «جاکوب زوما» منتشر شد، بر گسترش بیش از پیش همکاری‌های تهران پروتوریا در عرصه‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی تاکید کردند.
متن کامل این بیانیه مشترک که به مناسبت دیدار رسمی رئیس‌جمهوری آفریقای‌جنوبی از جمهوری اسلامی ایران منتشر شد، به این شرح است:
به نام خداوند بخشنده و مهربان
بنا به دعوت حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور اسلامی ایران، جاکوب زوما رئیس جمهور آفریقای جنوبی در روزهای 4 لغایت 6 اردیبهشت ماه سال 1395 برابر با 23 لغایت 25 آوریل 2016 از جمهوری اسلامی ایران دیدار رسمی به عمل آورد.
در این سفر تعدادی از اعضای کابینه و مقامات عالی‌رتبه دولت آفریقای جنوبی و هیئت بزرگی از بخش خصوصی نیز آقای زوما را همراهی نمودند.
1- در این سفر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظله العالی) رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران، جناب آقای جاکوب زوما، رئیس محترم جمهوری آفریقای جنوبی را در تاریخ 5 اردیبهشت ماه 1395 برابر با 24 آوریل 2016 به حضور پذیرفتند.
2- جناب آقای جاکوب زوما، رئیس محترم جمهوری آفریقای جنوبی در گفتگوهای خود با حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران، سلام‌های گرم و پیام مودت و دوستی مردم آفریقای جنوبی را خطاب به مردم ایران ابلاغ نمودند.
3- در این دیدار یادداشت تفاهم‌های زیر بین دو طرف به امضا رسید:
· همکاری‌های دوجانبه در بخش کشاورزی
· همکاری بین شرکت پتروسا و پژوهشگاه صنعت نفت
· تبادل اطلاعات مالی مربوط به پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم
· همکاری‌های بیمه‌ای
· تشکیل کمیته مشترک سرمایه‌گذاری
· مدیریت منابع آب
· همکاری در زمینه تجارت و صنعت
· همکاری در زمینه فرهنگ و هنر
4- دو طرف مذاکرات سودمندی را در خصوص طیف گسترده‌ای از موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی به انجام رساندند:
الف) روابط دو جانبه:
مذاکرات بین رؤسای جمهور، وزرا و مقامات عالی‌رتبه دو کشور در فضایی دوستانه صورت گرفت. دو رئیس جمهور با تأکید بر خشنودی خود از روند جاری روابط مستحکم دوجانبه، خواستار تحکیم و تعمیق روابط در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، علمی، انرژی و اجتماعی – فرهنگی شدند.
دو رئیس جمهور بر اهمیت تبادل مستمر دیدارهای مقامات عالی‌رتبه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین دو کشور به منظور تقویت روابط دو جانبه تأکید کردند. آنها همچنین بر ضرورت تداوم رایزنی‌ها و اطلاع از نظرات یکدیگر در خصوص تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله موضوعات چندجانبه تأکید کردند.
دو طرف نسبت به برگزاری کمیسیون مشترک به عنوان مکانیسم کلیدی تنظیم روابط دوجانبه ابراز رضایت نمودند. آنها بر ضرورت اجلاس کمیسیون مشترک به منظور تداوم پیگیری منظم همکاری‌ها و مناسبات فی‌مابین تأکید نموده و از وزرای ذی‌ربط خواستند سیزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک دو کشور را قبل از پایان سال 2016 میلادی در پرتو ریا برگزار کنند.
تجارت، سرمایه گذاری و گردشگری
طرفین وجود ظرفیت‌های بزرگ در ارتقاء روابط تجاری دوطرفه را مورد توجه قرار دادند. آنها از مسئولین ذی‌ربط خواستند که نسبت به اجرای نقشه راه تجارت و سرمایه‌گذاری اقدام نموده و تمایل خود را برای تجارت دو طرفه با هدف‌گذاری دو میلیارد دلار تا سال 2020 ابراز نمودند.
رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران از بخش خصوصی جمهوری آفریقای جنوبی دعوت نمود که در بخش‌های مختلف اقتصادی ایران سرمایه‌گذاری نماید. متقابلاً رئیس‌جمهور زوما از بخش خصوصی ایران دعوت کرد تا سرمایه‌گذاری در بخش‌های اقتصادی مهم آفریقای جنوبی را مورد توجه قرار دهد.
طرفین همچنین مذاکرات بیشتری برای شناسایی زمینه‌های همکاری در بخش مالی از جمله برقراری مجدد روابط بانکی انجام دادند. آنها همچنین در مورد شناسایی ابتکارات مشترک در بخش نفت و گاز تبادل نظر نمودند.
با توجه به اهمیت زیاد مدیریت منابع آب، دو طرف برشناسایی همکاری در حوزه‌های وسیعی از موضوعات مرتبط با بخش آب موافقت نمودند.
دو رئیس جمهور در زمینه همکاری و تعامل سازنده در حوزه علوم و فناوری گفتگو نمودند. طرفین تمایل خود را برای گسترش تعاملات بین دو ملت و ارتقاء متقابل گردشگری از جمله برقراری پرواز مستقیم بین جمهوری اسلامی ایران و آفریقای جنوبی بیان نمودند. دو طرف همچنین بر ضرورت همکاری در حوزه‌های کشتیرانی و حمل و نقل دریایی تأکید نمودند.
ب) آفریقا:
طرفین بر همکاری در زمینه تثبیت صلح و امنیت در آفریقا توافق نمودند. آفریقای جنوبی تعهد جمهوری اسلامی ایران برای کمک به برنامه توسعه آفریقا را مورد توجه قرار داد.
ج) موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی:
طرفین در خصوص موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی بر لزوم تداوم رایزنی‌ها و تبادل‌نظر مقامات دو کشور و نیز نمایندگان آنها در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی در جهت افزایش همکاری‌های بین‌المللی تأکید کردند.
طرفین بر اساس اهداف مشترک، مبنی بر اطمینان خاطر از این‌که خاورمیانه منطقه صلح و امنیت باشد، از جامعه بین‌المللی خواستند تا از فیصله صلح‌آمیز درگیری‌ها در سوریه و یمن حمایت کند. طرفین حمایت مستمر خود از موضوع فلسطین را مورد تأکید قراردادند.
آفریقای جنوبی از مدیریت ارزنده جمهوری اسلامی ایران در ریاست و رهبری جنبش عدم تعهد (NAM) تمجید نمود. طرفین همچنین بر اهمیت ارتقاء نقش جنبش عدم تعهد در پیگیری مواضع مشترک، بر اساس موضوعات اولویت‌دار تأکید نمودند.
حقوق بشر:
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آفریقای جنوبی بیان داشتند که احترام به حقوق بشر و آزادی‌های بنیادی باید یک اولویت و نه یک انتخاب باشد. بر این اساس طرفین توافق نمودند که موضوعات حقوق بشری در سطوح دوجانبه و چندجانبه رایزنی منظمی داشته باشند. طرفین توافق نمودند ساختار موردتوافق برای انجام گفتگوهای حقوق بشری خود را قبل از سال 2016 فعال نمایند.
موضوعات هسته‌ای:
طرفین از اقدامات اعتماد ساز و همکاری سازنده میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 1+5 در ارتباط با حل‌وفصل موضوع برنامه هسته‌ای ایران استقبال نمودند. آفریقای جنوبی از توافق حاصله در زمینه برنامه جامع اقدام مشترک استقبال نمود و از جمهوری اسلامی ایران برای تعامل جدی و صادقانه در مذاکرات و توافق همزمان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص چارچوب همکاری‌ها و پایبندی کامل آن به این توافقات قدردانی کرد.
طرفین بر اهمیت پایبندی سایر طرف‌ها و نهادهای بین‌المللی ذی‌ربط در تکمیل تعهداتشان به این توافق تأکید نمودند. طرفین همچنین اظهار داشتند که اجرای برجام و تداوم همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس انرژی اتمی، به وضوح نشان دهنده ارزش راهکارهای دیپلماتیک در حل‌وفصل اختلافات می‌باشد. آفریقای جنوبی حق جمهوری اسلامی ایران برای توسعه صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای را به رسمیت می‌شناسد. آفریقای جنوبی همچنین ضرورت رفع همه تحریم‌های یک جانبه باقیمانده را مورد تأکید قرار داد.
تروریسم:
طرفین نگرانی عمیق خود را از اثرات مخرب تروریسم بر صلح، امنیت و توسعه بیان داشتند. آنها توافق کردند که تروریسم و تأثیرات منفی و مخرب آن محدود به مرزهای جغرافیایی نیست و از جامعه بین‌المللی درخواست نمودند که در جهت اجماع سازی برای ریشه کن نمودن تمامی اشکال تروریسم اقدام نموده و با یک روح همکاری در مبارزه جهانی با تروریسم تلاش نماید.
5- در پایان این دیدار، جناب آقای جاکوب زوما، از میهمان‌نوازی گرم و سخاوتمندانه نسبت به ایشان و هیئت همراه و همچنین استقبال گرم استاندار اصفهان در خلال بازدید از شهر تاریخی اصفهان قدردانی نمود. جناب آقای زوما از جناب آقای دکتر حسن روحانی برای انجام دیدار رسمی از جمهوری آفریقای جنوبی در اولین فرصت ممکن دعوت به عمل آورد.
این بیانیه در تاریخ 5 اردیبهشت 1395 هجری شمسی (برابر با 24 آوریل 2016 میلادی) در دو نسخه به زبان‌های فارسی و انگلیسی که دارای ارزش یکسان می‌باشد تنظیم گردید.
