جمهوری اسلامی ایران و نیرو‌های مسلح آن در سال‌های اخیر به ویژه پس از پایان جنگ تحمیلی تاکنون توانسته‌اند دستاورد‌های مهمی در حوزه تجهیزات و ارتقای توان رزمی به دست آورند.
خودکفایی و ایجاد قدرت درون‌زا با طراحی و ساخت انواع تجهیزات نظامی بومی در سال‌های اخیر به قدری سرعت یافته که حیرت بسیاری از ناظران بین المللی را به همراه داشته و باعث شده توان نظامی کشورمان هر سال بیش از سال‌های گذشته رشد کند.
همه این دستاورد‌ها موید این مطلب است که فرماندهان و مسئولان نیرو‌های مسلح کشورمان به خوبی به اهمیت خودکفایی و دارابودن تجهیزات گوناگون تسلیحات در همه حوزه‌ها پی برده‌اند. پدافند هوایی و تجهیزات مورد استفاده در آن یکی از این حوزه‌های مهم در نیرو‌های مسلح کشورمان است که ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی سال‌های اخیر در قالب قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) با یکدیگر همکاری تنگاتنگی دارند.
پیشرفت سامانه‌های پدافند هوایی ایران اینک به مرحله بی‌نیازی نزدیک شده، ولی ظاهرا این پایان کار نیست و ایران گام‌هایی در جهت صعود کم سابقه در حوزه سامانه‌های پدافندی برداشته است. این در حالیست که ساخت سامانه باور ۳۷۳ در کم‌تر از ۱۰ سال تکمیل و اجرایی شده است؛ بنابراین حال که ایران به بالاترین سطح فناوری دفاعی در حوزه پدافند هوایی دست یافته است، از این پس در مدت زمان کوتاه‌تری قادر خواهد بود که محصولات باکیفیت‌تری را تولید کند. به معنای دیگر ایران در مرز علم پدافندی روز دنیا در حال حرکت است و هر لحظه باید منتظر اعلام یک خبر و دستاورد جدید دفاعی در این حوزه بود.
کشف، رصد، پایش، درگیری و انهدام اهداف هوایی به ویژه پهپاد‌ها و حتی نشاندن و سالم گرفتن آن‌ها از جمله قابلیت‌های نرم و سخت پدافند هوایی است که نمونه‌های متفاوتی از آن را طی سال‌های اخیر شاهد بودیم. البته حاصل این همکاری‌ها نیز امنیت بسیار بالای آسمان ایران اسلامی در قالب شبکه یکپارچه پدافندی هوایی کشور است، شبکه‌ای که با دارا بودن لایه‌های مختلف و متعدد امنیت بسیار بالایی را برای کشورمان فراهم کرده‌اند.
این پیشرفت‌ها در افزایش سطح پوشش رادار ی کشورمان نیز مشهود است به نحوی که پدافند هوایی کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پوشش بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ نقطه، گستردگی فراگیر و کارآ بودن خود را در حفظ آسمان ایران اسلامی از پرنده‌های متخاصم و بهبود تردد هوایی و مراقبت‌های اطلاعاتی فرامنطقه‌ای نشان داده است. یکی از ابزار‌های این رصد و پایش رادار‌ها هستند که صنایع دفاعی کشورمان نمونه‌های متنوعی از آن‌ها را طراحی و تولید و همچنین کاربردی کرده‌اند.
بهترین رادار سامانه‌های موشکی چه نام دارد؟
رادار هادی فتح ۱۴ که متخصصان آن را بهترین رادار برای سامانه‌های موشکی می‌دانند، برای اولین بار در مهرماه سال ۱۳۹۴ در رزمایش محرم در غرب کشور رونمایی و عملیاتی شد. اما شواهد و بررسی‌ها نشان می‌دهد که این رادار دو سال قبل یعنی در صنایع صاشیراز وابسته به وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح طراحی و ساخته شده است. فتح ۱۴ با برد ۶۰۰ کیلومتری قادر است تا ضمن کشف ریزپرنده‌ها این قابلیت را به فرماندهان ببخشد تا اهداف را در تمامی زوایا و ارتفاعات مختلف شناسایی کنند.
یکی از اصول اساسی برای رادار‌ها در حوزه عملیاتی، تحرک بالا و اتصال سریع به شبکه فرماندهی و کنترل است که این رادار همه آن‌ها را داراست. مقاومت در برابر جنگ الکترونیک دشمن، انتقال اطلاعات در کمترین زمان ممکن به مراکز تصمیم گیری برای سامانه‌های موشکی نیز دیگر مزیت این سامانه موشکی است. نکته جالب اینجاست که این سامانه برای نخستین بار است که در غرب آسیا استفاده می‌شود و از این رادار در مناطق مختلف کشورمان نظیر تنگه هرمز مستقر شده است.
فتح ۱۴ که یک رادار هشدار اولیه است با تولید انبوه و عملیاتی شدن توان مراقبت هوایی کشورمان را بیش از پیش تقویت کرده و می‌تواند با استفاده از پایه چرخان خود در ۳۶۰ درجه کارایی بالای در حوزه پدافندی داشته باشد. البته نمونه متحرک این رادار نیز در صنایع دفاعی تولید شد.
۶۴ المان که هر یک به شکل ۶ ضلعی است روی آنتن این رادار در ۴ ردیف و ۱۶ ستون نصب شده که با توجه به ابعاد آن‌ها می‌توان گفت محدوده عملکرد این رادار در باند VHF است. آنتن این رادار از نوع آرایه‌ای است که مشابه آن در رادار مطلع الفجر نیز دیده می‌شود. این رادار علاوه بر نقش اصلی خود در شناسایی دشمنان، این قابلیت را داراست تا با استفاده از آنتن سامانه تشخیص دوست از دشمن بر بالای خود احتمال خطا در این مورد را نداشته باشد.
فتح ۱۴ به عنوان یک رادار استراتژیک و راهبردی برای کشورمان در حوزه جنگ الکترونیک دشمن نیز پیشرفته است. به نحوی که در این رادار ۵ روش ویژه مقابله با ضد جنگ الکترونیک یا ECCM طراحی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رادار از فناوری حالت جامد استفاده می‌کند و می‌تواند بیش از ۴۰ هدف را حین جستجو رهگیری کند.
گفته می‌شود این رادار در سال‌های اخیر توانسته یک جنگنده اف ۱۸ را شناسایی کند که نشان از توان بالای آن دارد.
