«سعید خطیب‌زاده » سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات حوزه سیاست خارجی به سوالات مطرح شده پاسخ داد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در ابتدای این نشست ایام الله دهه فجر را تبریک گفت و افزود: چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی را تبریک عرض می‌کنم. ۴۲ سالی که ملت ایران این مسیر را با همه سختی‌ها و روش‌های خوش و غم و کم و کاستی‌ها و ... طی کردند.
خطیب‌زاده به سفر وزیر خارجه عراق به تهران اشاره و عنوان کرد: در این سفر روند پیگیری قضایی عامران و آمران و معاونان در ترور شهید سپهبد سلیمانی مورد گفت‌وگو قرار گرفت.
این دیپلمات ارشد کشورمان بیان کرد: در هفته گذشته شاهد صدور رای صلاحیتی دیوان بین‌المللی دادگستری بودیم که یکی از پیروزی‌های جمهوری اسلامی ایران بود. امیدواریم در ادامه این مسیر به نفع مردم بزرگ ایران پیش برود.
وی اظهار داشت: امروز هم وزیر امور خارجه با نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن دیدار خواهد کرد و رئیس قوه قضاییه نیز امروز به عراق سفر می‌کند.
* سفر کاملا دوجانبه فؤاد حسین به تهران
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره سفر فؤاد حسین وزیر خارجه عراق به تهران و اینکه آیا پیامی از آمریکا و منطقه برای ایران داشت؟ بیان کرد: سفر کاملا دوجانبه و در ادامه رایزنی‌های دو کشور صورت گرفت. سه دستورکار ویژه داشت، بحث اقتصادی، مراودات مرزی و پیگیری ترور سردار سلیمانی بود که در هر سه مورد گفت‌وگوهای خوبی انجام شد.
وی افزود: درباره ادامه همکاری‌ها در حوزه‌هایی که در کمیسیون مشترک صحبت شد، در این سفر درباره آن بحث و تبادل نظر شد.
* جلوی عاقل شدن آمریکا را نخواهیم گرفت
وی درباره اظهارت شب گذشته محمدجواد ظریف در گفت‌وگوی ویژه خبری و اینکه عنوان کرد ما عجله نداریم، اظهار داشت: جواب بسیاری از مضایقی که در مباحث اقتصادی داریم در داخل است. ضمن اینکه باید به روابط اقتصادی خارجی خود تنوع ببخشیم و حتما روابط‌مان را با کشورهای دیگر در وضعیت متوازن قرار بدهیم، ولی پاسخ بسیاری از مشکلات و شاید پاسخ اصلی مشکلات در داخل است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: در روابط ما در برجام، ایران تمام زمینه‌ها و فضای لازم را برای جبران مسیر گذشته آمریکا و نقض پیمان‌های اروپا در برجام آماده کرده است. ایران بیش از یک سال صبر کرد.
خطیب‌زاده بیان کرد: ما جلوی عاقل شدن آمریکا را نخواهیم گرفت و استقبال می‌کنیم که آمریکا به مسیر گردنکشی که دولت قبلی آمریکا دچار آن بود، خاتمه دهد. ولی باید همچنان ببینیم عمل آمریکا چه خواهد بود. ما منتظر اقدام طرف مقابل در بازگشت به کلیه تعهدات می‌مانیم. کلیه تعهداتشان را انجام دهند ما نیز بلافاصله مسیر بازگشت را به همه تعهدات پی می‌گیریم.
وی گفت: ما عضو در برجام هستیم. آنها میز مذاکره و برجام را ترک کردند. ما همچنان پشت میز هستیم و کسی را هنوز پشت میز ندیدیم بیایند و به پشت میز برسند و بعد ما ببینم چه موضوعاتی را می‌توانیم با آنها مطرح کنیم.
* رایزنی‌ها با اروپا ادامه دارد
سخنگوی وزارت خارجه درباره رایزنی‌ها با اروپایی‌ها نیز خاطرنشان کرد: اروپا به معنای جدیدش دو کلاه دارد، یک کلاه همان کلاه سه پایتخت اروپایی هستند که عضو برجام و شریک نقض تعهدات آمریکا در برجام هستند و متاسفانه نتوانستند به تعهدات خود به ویژه بعد از آمریکا از برجام عمل کنند. کلاه دیگری هم هست جوزپ بورل به عنوان هماهنگ کننده برجام که در متن برجام و در کمیسیون مشترک در ضمیمه چهارم برجام مسؤولیت‌های آن را تعیین کرده است.
خطیب‌زاده افزود: آنچه ظریف گفت یادآوری نقش بورل و تسهیل کننده اتحادیه اروپا در مسیر برجام بود. رایزنی‌ها خیلی نزدیک ادامه دارد و گفت‌وگوها انجام شده و می‌شود. نمایندگی فعالی در بروکسل داریم و هم مقامات ایران به صورت منظم با همتایان خود در اروپا از جمله بورل در تماس هستند و برخی اعلام می‌شود و برخی مربوط به مسائل روتین روابط خارجی ایران است.
وی خاطرنشان کرد: ما از این مسیر کم و کاستی نداریم. اروپا می‌تواند سازنده باشد و حداقل مسیر غلطی که در عدم اجرای تعهداتش داشته در این برهه جبران کند، هم با بازگشت به تعهداتش و هم نقش تسهیل کننده به عنوان اتحادیه اروپا.
* سفر قالیباف به مسکو
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره سفر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی به مسکو و برخی اظهارات مبنی بر اینکه اگر دیدار قالیباف با پوتین لغو شده به خاطر کم کاری دستگاه دیپلماسی است و عنوان کرد: حیف است یک سفر به این مهمی و سازنده‌ای که توسط رئیس محترم مجلس و همراه با پیام مقام معظم رهبری انجام بشود و برخی آنهایی که نمی‌دانند و یا می‌خواهند از همه چیز برای برخوردهای جناحی خود ماهیگیری کنند، منافع ملی و روابط را تحت تاثیر قرار دهند.
وی یادآور شد: از اول ملاقاتی با پوتین طراحی نشده بود. پوتین پروتکل‌های خودش را برای ملاقات با مقامات خارجی دارد. البته اگر موضوع کرونا و پروتکل‌های مربوط به آن نبود، محتمل بود حتی این سفر مثل برخی ملاقات‌های دیگر انجام شود. الان در شرایط ویژه‌ای به سر می‌بریم و نفس این سفر در شرایط و آن هم با روابط بسیار خوب بین ما و روسیه، مهم است و ملاقات‌های خوبی با مقامات روسیه و همتای خود دارد. از اول ایشان در جریان بودند و به دوستان مجلس گفته شد و برخی کسانی که نمی‌دانند برخی اظهاراتی را مطرح می‌کنند که سازنده نیست.
وی گفت: آقای قالیباف که جایگاه خودشان را دارند، وزارت امور خارجه به عنوان دستگاه حاکمیتی حتی اگر یک تاجر بخواهد جایی برود و از ما درخواست کنند تمام تسهیلات را فراهم می‌کنیم. از جمله در مورد این سفر که حداکثر همراهی و همکاری بین ظریف و قالیباف، نشست و رایزنی در سطوح مختلف صورت گرفته است.
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: این اظهارات نه تنها سازنده نیست؛ بلکه پیغام غلط است. از دوستان تقاضا دارم در مسائل حاکمیتی شأن حاکمیتی داشته باشند و اجازه دهند قوا در رابطه نزدیکی که با هم دارند، کارهای ملت را پیش ببرند.
* سفر رئیس قوه قضاییه به عراق
سخنگوی وزارت خارجه به سفر رئیس قوه قضاییه به عراق نیز اشاره کرد و گفت: این سفر مهم و حائز اهمیتی است. آقای رئیسی هم به جهت جایگاه خود در فقه سیاسی و فقه حاکمیتی و هم شخصیت خودشان این سفر می‌تواند به روابط ایران و عراق و پیگیری پرونده‌های دو کشور در حوزه‌های قضایی و کنسولی کمک کند.
وی افزود: وزارت امور خارجه در این سفر همراه ایشان است. مثل سفر آقای قالیباف به مسکو. در بغداد ملاقات‌های فشرده‌ای خواهند داشت و یکی از اصلی‌ترین موضوعات پروسه‌ای است که در قوه قضاییه با دقت پیگیری می‌شود، تکمیل کیفرخواست پرونده ترور سردار سلیمانی است و ان‌شاءالله سخنگوی قوه قضاییه بعد از بازگشت ایشان گزارش جامع‌تری را خواهند داد.
* طرح چهار ماده‌ای ایران برای بحران یمن روی میز است
خطیب‌زاده درباره سفر «مارتین گریفیتس» نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن به تهران گفت که این سفر از خیلی قبل‌تر برنامه‌ریزی شده بود. یکی دو بار به خاطر موضوعات کرونایی عقب افتاده بود.
وی با بیان اینکه همچنان طرح چهار ماده‌ای ما روی میز است، اظهار داشت: در کنار آن با سازمان ملل و نماینده ویژه و طرف‌های دیگر در ارتباط هستیم. انصارالله و ارتش مردمی یمن بیشترین نزدیکی را داشتند و بیشترین کمک را کردند. امیدواریم بعد از این سفر گشایش‌هایی برای خاتمه این فاجعه انسانی رخ دهد و روزهای بهتری را برای مردم یمن شاهد باشیم.
این دیپلمات ارشد ایرانی عنوان کرد: خوشحال هستیم برخی جهاتی که فکر می‌کردند با کشتار و راه نظامی می‌توانند به اهداف خود برسند، امروز به این باور رسیدند. البته خون‌های زیادی ریخته شده است و تنها مسیر سیاسی و دولت فراگیر در یمن است.
* سند جامع همکاری‌های راهبردی ایران و افغانستان نهایی شده به جز یکی دو مورد قابل حل
وی درباره وضعیت سند جامع همکاری‌های راهبردی ایران و افغانستان گفت: این سند نهایی شده است به جز یکی دو مورد قابل حل. در سفر آقای عراقچی این موضوعات نهایی شده است و امروز در سطح دیگری گفت‌وگوها در خصوص این سند پیگیری می‌شود.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: وقت زیادی را برای این سند گذاشتیم و فکر می‌کنیم برای افغانستان و روابط دوجانبه می‌تواند خیلی راهگشا باشد.
خطیب‌زاده بیان کرد: حوزه آب یکی از حوزه‌های مهم بین دو کشور است و به جای اینکه نقطه افتراق باشد می‌تواند نقطه اشتراک باشد. امیدواریم به زودی طرف افغانستانی جمع بندی خود را درباره یکی دو موضوع کوچک اعلام کند.
* عملیات فریبی که جهات سوم در آن دخیل بودند/ ما نه تنها رای دادگاه را به رسمیت نشناختیم بلکه خود دادگاه را برای رسیدگی به این امر صالح نمی‌دانیم
وی درباره حکم صادره توسط دادگاهی در بلژیک علیه اسدالله اسدی دیپلمات ایرانی بازداشت شده که سؤال خبرنگار خبرگزاری فارس بود، گفت: این فرآیند از روز اول یک فرآیند بیمار و مسموم بود و یک عملیات فریب بود که متاسفانه برخی جهات سوم در آن دخیل بودند.
خطیب‌زاده افزود: یک نقض آشکار مصونیت دیپلماتیک بود و بدعت اشتباهی توسط یکی دو پایتخت اروپایی گذاشته شد. یک مقابله با نهاد دیپلماسی توسط برخی کوته بینان در برخی پایتخت‌های اروپایی شکل گرفته است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: ایران نه تنها حق خود را برای پاسخگویی محفوظ می‌داند، بلکه از همه ابزارهای سیاسی و حقوقی استفاده کرده که حقوق آقای اسدی در ابعاد مختلف حفظ شود. ما نه تنها رای دادگاه را به رسمیت نشناختیم بلکه خود دادگاه را برای رسیدگی به این امر صالح نمی‌دانیم. آن چه را به صورت خودخوانده بیان کردند معتبر نمی‌دانیم و فکر می‌کنیم بهتر است از این مسیر و این بدعت خطرناک فاصله بگیرند.
* بیش از حد لازم کندی در طرف کره‌ای دیدیم
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوال دیگر درباره اظهارات یک مقام کره جنوبی که گفته بود گفت‌وگوها با آمریکا برای پرداخت بدهی ایران به سازمان ملل از طریق پول مسدود شده ایران در سئول به مراحل نهایی رسیده، گفت: مدت‌هاست پرداخت بدهی ایران به سازمان ملل از طریق این پول‌ها را مدت‌هاست که به سازمان ملل معرفی کردیم. متاسفانه دولت قبلی آمریکا این پول را بلوکه می‌کرد، بعدا بانکی را از آمریکا به عنوان واسط معرفی می‌کردند که ما به خاطر رفتارهای سرکشانه دولت قبلی آمریکا نپذیرفتیم، چون این بیم می‌رفت که پول به مقصد نرسد. به دبیرخانه گفتیم می‌تواند از وون کره برداشت کند.
خطیب‌زاده بیان کرد: به طرف کره‌ای مرتبط است این کار را انجام دهد و شنیدیم گشایش‌هایی رخ داده و امیدواریم این گشایش‌ها به واقع اتفاق بیفتد.
وی افزود: بیش از حد لازم کندی در طرف کره‌ای دیدیم. هم صحبت‌های عراقچی با طرف کره‌ای در تهران و هم در گفت‌وگوی تلفنی سه‌شنبه هفته گذشته تماس خوبی بوده است و هم اینکه برخی فرمول‌ها را معرفی کردند. امیدواریم هم برای تأدیه کل بدهی و هم تأدیه بدهی ما به سازمان ملل دولت کره به صورت موثر عمل کند.
* اگر اظهارات مقامات آمریکایی مانور سیاسی نباشد می‌تواند به حل بحران یمن کمک کند
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه به نظر می‌آید آمریکا روش خود را در یمن عوض می‌کند و ایران هم خیلی وقت است بر کاهش درگیری‌ها تأکید می‌کند و آیا این اشتراک می‌تواند به کاهش تنش‌ها و حل مسائل دیگر کمک کند؟ گفت: اینها پرونده‌های متفاوتی است. البته برجام موضوع بسیار مهمی برای منطقه بود. این پرونده‌ها به هم مرتبط نیست. پرونده منطقه موضوع منطقه‌ای است.
وی افزود: اینکه آمریکا می‌خواهد از مسیر اشتباهی که رفته برگردد و چک سفید امضایی که برای کشتار مردم بی دفاع یمن به عربستان داده پس بگیرد اینها اگر مانور سیاسی نباشد می‌تواند به حل بحران یمن کمک کند.
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: اگر دولت عربستان سعودی مسیر محاصره و بمباران را متوقف کند، فردای آن روز می‌تواند گفت‌وگوهای یمنی - یمنی صورت بگیرد. توصیه ما از روز اول گفت‌وگوهای سیاسی و حل و فصل این موضوعات بوده است. البته حل و فصل موضوع یمن به صلح و ثبات در منطقه خلیج فارس کمک زیادی خواهد کرد و پایان درد و رنج مردم یمن پایان یک تراژدی بزرگ انسانی است.
* تمامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران زیر نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی صورت می‌گیرد
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره خبر منتشر شده توسط وال استریت ژورنال مبنی بر برنامه‌های اعلام نشده هسته‌ای ایران گفت که تمامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران زیر نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی صورت می‌گیرد و ما پرونده‌ای مربوط به گذشته داشتیم که مختومه شده است. آژانس براساس برخی اسنا ادعایی برای دو مورد درخواست داشت که در مسیر فنی پرسیده شده و در مسیر فنی جواب داده می‌شود.
وی یادآور شد: این مربوط به برخی ابعاد سوال در خصوص فعالیت‌های قبلی است و همواره جواب‌‌های ایران فنی و قانع کننده بوده است.
* آمریکا باید به تعهداتش ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ برگردد
سخنگوی وزارت خارجه درباره گزارش منتشر شده مبنی بر اینکه بناست تحریم‌های نفتی ایران کمی آزادتر شود و ایران فروش نفت داشته باشد و از صندوق بین‌المللی پول وام دریافت کند نیز بیان کرد: آمریکا باید به تعهداتش ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ برگردد. این کم و کاست ندارد. انتخابی نیست. نفت قطعا یکی از اینهاست و نفت یک موضوع نیست و یک زنجیره است.
وی خاطرنشان کرد: آمریکا بدون هیچگونه کم و کاستی باید به صورت موثر به تعهداتش برگردد. اگر آمریکا عاقلانه رفتار کند ما تشویق هم می‌کنیم.
* برجام نیاز به میانجیگر ندارد
وی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در خصوص اینکه میانجیگر صادق بین ایران و آمریکا باشد نیز بیان کرد که برجام نیاز به میانجیگر ندارد و افزود: در برجام همه چیز نوشته شده و درباره کاما و ویرگول آن بحث شده است.
به گزارش فارس، سخنگوی دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: اروپا باید به تعهداتش برگردد. یکی از طرف‌های نقض ما در برجام خود اروپاست. می‌ترسم فردا کسی پیدا شود و بگوید ما می‌خواهیم بین ایران و اروپا میانجیگری کنیم.
وی خاطرنشان کرد: اروپا می‌تواند نقش درستی ایفا کند و اگر از این برداشت فاصله بگیرد که از اهرم‌های غیرقانونی و غیرانسانی که دولت ترامپ ایجاد کرده بخواهد سوء استفاده کند این ذهنیت قطعا رو به شکست است و شکست خورده و شکست هم خواهد خورد. اروپا و دولت فعلی آمریکا دو راه دارند یا باید از گذشته به صورت جدی فاصله بگیرند و نشان دهند طرف قابل اعتمادی در برجام است، چون این اعتماد کاملا مخدوش شده است و ما در قدم به قدم اجرای برجام، عدم پایبندی آنها را دیدیم یا اینه می‌خواهند ادامه مسیر گذشته را بدهند که پاسخ ما در بالاترین سطح توسط مقام معظم رهبری بیان شد.
* مبنای قضاوت و عمل ما اقدام است
خطیب‌زاده درباره مواضع اخیر بایدن درباره برجام و اینکه این مواضع به معنای به بن بست کشیده شدن برجام نیست؟ بیان کرد: ما به حرف اهمیت نمی‌دهیم. مبنای قضاوت و عمل ما اقدام است. چارچوب آن را برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ مشخص کرده است. آمریکا باید به برجام و تعهداتش ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ برگردد و بعد که به تعهداتش برگشت تازه امکان دارد پشت میز مذاکره بنشیند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر آمریکا از مواضعش کوتاه نیاید، گفت: پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا می‌کنیم و عضو آن نیستیم و توقف برخی نظارت‌های فراپادمانی در چارچوب فعالیت‌های ما ذیل برجام صورت گرفته است. قدم‌های کاهشی را به اطلاع آژانس رساندیم و بعدا هم آژانس راستی آزمایی کرد. تمام قدم‌های ایران برگشت پذیر هستند. اگر سوم اسفند ایران نظارت‌های فراپادمانی را متوقف کند اگر آمریکا به تعهداتش برگردد دوباره اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی توسط ایران قابل انجام است.
وی خاطرنشان کرد: این انتخاب آمریکا و اروپاست که می‌خواهند هر کدام از این گام‌ها برداشته شود. موضوعات اقدامی خود را براساس چارچوب زمانبندی انجام خواهیم داد.
* سفر گریفیتس از قبل تنظیم شده بود
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوالی درباره سفر گریفیتس نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن بیان کرد: سفر گریفیتس از قبل تنظیم شده بود و با علی اصغر خاجی جلسه ویژه‌ای برگزار شد. نماینده ویژه دبیرکل با این دستورکار وارد ایران شده که هم رایزنی کند و هم پیشنهادات ایران را بررسی کند و امیدواریم نتیجه آن آرامش بیشتر در منطقه و کمک قاطع به حل بحران یمن باشد.
وی گفت: حل این بحران یک پروسه است و امیدواریم این مسیر سرعت بگیرد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره طرح ایران برای حل بحران یمن بیان کرد: امروز ریشه و مشکل یمن تجاوز عربستان سعودی است. اگر امروز عربستان کشتار را متوقف کند فردا ترک مخاصمه صورت می‌گیرد. قدم اول توقف جنگ و خونریزی در یمن و خروج از خاک یمن در چارچوب ابتکار سازمان ملل همه این گفت‌وگوها می‌تواند صورت بگیرد. درباره آینده یمن قطعا مردم یمن و گروه‌های یمنی باید صحبت کنند. دولت جمهوری اسلامی معتقد است مردم یمن به این بلوغ رسیده‌اند که با تسهیل سازمان ملل و خودشان گفت‌وگوهای یمنی را به پیش ببرند.
وی در پاسخ به سوالی خاطرنشان کرد: اینکه در گفت وگوهای وزرای اروپایی و همتای آمریکایی چه گذشته و می‌گذرد نه ما سوال می‌کنیم، آنچه برای ما مهم است اجرای تمام و کمال تعهدات طرف اروپایی و آمریکا ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است. احتمالا در ماه مارس و در پایان اسفند کمیسیون مشترک برجام جلسه دیگری خواهد داشت اگر پروتکل‌های کرونایی اجازه دهد.
