گام‌های سریع ریاض برای نزدیک کردن روابط با بغداد و دعوت از نخست وزیر عراق برای سفر به ریاض این سوال را مطرح می‌کند که عربستان در عراق به دنبال چیست؟
روند مثبت روابط عربستان با عراق
روابط ریاض و بغداد از زمان سفر حیدر العبادی به ریاض در ژوئن گذشته شاهد سلسله تحولات مثبتی بود که تا تشکیل شورای هماهنگی سعودی- عراقی پیش رفت آن هم در شرایطی که روابط دیپلماتیک دو کشور از حدود ۲۵ سال پیش قطع شده بود.
در این میان العبادی چند روز پیش به دعوت ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان راهی ریاض شد.
نقش عربستان در تقویت روابط ریاض و بغداد
نکته قابل توجه اینکه حضور رکس تیلرسون در نشست ملک سلمان و العبادی بیانگر نقش آمریکا در گشایش روابط ریاض و بغداد است.
این در حالی است که عربستان و عراق در طول چند ماه گذشته در چارچوب ازسرگیری روابط مجموعه اقداماتی انجام دادند که مهم‌ترین آن گشایش گذرگاه مرزی عرعر پس از ۲۷ سال بود.
علاوه بر این مسئولان دو طرف در چارجوب سفرهای رسمی با یکدیگر ملاقات داشتند و شرکت هواپیمایی سعودی نیز اخیرا از آغاز پرواز هواپیماهای سعودی به فرودگاههای عراق پس از ۲۵ سال توقف خبر داد.
در پرتو گزارش‌های مربوط به موافقت عراق با درخواست عربستان مبنی بر گشایش کنسولگری در استان نجف، لؤی الیاسری استاندار نجف گفت که عربستان به زائران شیعه سعودی اجازه داده است در مراسم اربعین امام حسین شرکت داشته باشند.
به هرحال گام‌های عربستان و عراق برای نزدیک کردن روابط دو جانبه این سوال را مطرح می‌کند که هدف از تشکیل شورای هماهنگی مشترک چیست و چرا دو کشور به سرعت پس از قطع طولانی مدت روابط در مسیر از سرگیری روابط گام برداشته اند و سوال دیگر اینکه آمریکا در این خصوص چه نقشی دارد؟
عربستان به دنبال توازن قدرت در صحنه عراق
وسام الکبیسی کارشناس سیاسی عراقی در این باره گفت: کشورهای عربی با هماهنگی بین المللی به ویژه آمریکا در تکاپوی ایجاد توازن در معادله سیاسی عراق هستند و در این میان رویکرد آمریکا مبتنی بر جلوگیری از نفوذ ایران در معادله عراق است و در این مسیر می‌کوشد روابط عراق و عربستان را تقویت کند.
به گفته او سیاست خارجه عربستان تغییر زیادی داشته است و مهم‌ترین نشانه آن از سرگیری روابط با عراق و برقراری پرواز به فرودگاههای عراق و گشایش گذرگاه زمینی مرزی با آن است.
اهمیت حفظ مرزهای مشترک در روابط عربستان و عراق
مرزهای عراق با عربستان یکی از مسائل مهم در از سرگیری روابط دو طرف به شمار می‌آید، زیرا مرزهای مشترک با عراق یکی از طولانی‌ترین مرزهای عربستان به شمار می‌آید و موضوع حفظ امنیت آن بسیار حائز اهمیت است و تحقق آن در گروی تفاهم با بغداد است.
چالش‌های ریاض برای تقویت حضور در عراق
الکبیسی در پاسخ به این سوال که عربستان چقدر در تقویت روابط با عراق جدی است و توانایی آن برای افزایش نفوذ در این کشور تا چه اندازه است؟ گفت، تحقق این هدف مستلزم سه موضوع است:
اول: توان ریاض در تشکیل عناصر قدرت در عراق شبیه قدرتی که ایران در عراق از آن برخوردار است.
دوم: پاسخگویی طرف‌های بین المللی به تحرکات عربستان به ویژه اینکه عراق در خصوص مسائل مختلف تحت تاثیر سیاست‌های متعدد است.
سوم: پاسخگویی دولت عراق و میزان همراهی آن با عربستان با توجه به رقابت ایران و عربستان و توان بغداد در ایجاد توازن در این خصوص.
به عقیده این کارشناس سیاسی، العبادی اکنون نیازمند گشایش روابط منطقه‌ای است، زیرا دولت او به فعالیت یکسویه با تهران متهم است در نتیجه گشایش روابط با کشورهای منطقه چه با عربستان و یا ترکیه به نفع دولت عراق است.
