مذاکراتی که کارشناسان ارشد سازمان اوپک آن را برای تنظیم قیمت جهانی نفت «پربار و سازنده» نامیدند. مقام‌های بلندپایه اوپک روزجمعه در وین دور هم جمع شدند تا برای تعیین جزئیات طرح کاهش تولید نفت (فریز نفتی) مذاکره کنند. اما پس از 11 ساعت مذاکره، اعضا به توافق دست نیافتند. این کشورها روز شنبه نیز در حالی گفت‌و‌گوی خود را با کشورهای غیر عضو در اوپک به پایان رساندند که هیچ تعهدی در مورد میزان عرضه نفت ایجاد نشد. اکنون دیدارها برای دستیابی به یک اجماع وارد فاز محرمانه شده و این مذاکرات تا نشست بعدی اوپک یعنی نشست کمیته بلندپایه کارشناسان در ٢٥ نوامبر (پنجم آذر ماه) ادامه خواهد داشت. به گزارش ناتیک، وزیر صنعت انرژی جمهوری آذربایجان، در این باره گفت: «نشست آینده اوپک در مورد کاهش تولید در تاریخ 25 و 26 نوامبر برگزار می‌شود.» علی اف افزود: «ما بدون در نظر گرفتن هرگونه نتیجه وتغییرات در بازار به طور منظم نشست‌هایی را برگزار خواهیم کرد.»
نشست کمیته بلندپایه کارشناسان در 25 نوامبر و پیش نشست وزیران اوپک در ٣٠ نوامبر (١٠ آذر ماه) است که برای نهایی کردن سهمیههای هر کشور تشکیل خواهد شد. براین اساس اکنون «فریز نفتی» به ایستگاه آخر مذاکرات رسیده است و تا ماه آینده نهایی خواهد شد. اوپک ماه گذشته (هفتم مهر ماه) در الجزیره درباره کاهش تولید نفت خام و رساندن آن به دامنه ٣٢ میلیون و ٥٠٠ هزار تا ٣٣ میلیون بشکه در روز به توافق رسید که نخستین توافق اوپک درباره کاهش تولید از سال ٢٠٠٨ به این سو به منظور بهبود قیمت‌های نفت به شمار می‌رود. اکنون اعضای این سازمان در حال مذاکره برای تعیین سهمیه هر کشور هستند و در اوپک کمیته‌ای نیز به این منظور تشکیل شده است. با موفقیت اوپک در اجرای طرح «فریز نفتی» حدود 700 هزار بشکه نفت مازاد از بازار خارج خواهد شد. البته برای اجرای این طرح اوپک به دنبال جلب همکاری کشورهای غیر عضو در این سازمان نیز هست. دیدار روز شنبه اعضای اوپک با کشورهای جمهوری آذربایجان، برزیل، قزاقستان، مکزیک، عمان و روسیه نیز از همین موضوع نشأت می‌گرفت. در صورت شرکت تولیدکنندگان غیر عضو در «فریز نفتی» 300 هزار بشکه دیگر نیز از بازار خارج خواهد شد که مجموع آن کاهش یک میلیون بشکه‌ای تولید و عرضه نفت خام به بازار جهانی نفت خام در هر روز می‌شود. این اقدام قیمت نفت خام را تقریباً در محدوده 50 الی 60 دلار تثبیت خواهد کرد و شرایط بازار را بهبود می‌بخشد. اما سؤال اینجاست که چرا اوپک و غیر اوپک بعد از 20 ساعت مذاکره فشرده به اجماع نرسیدند؟
سهم خواهی ایران و عراق
ظاهراً مخالفت برخی اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در مورد اینکه چطور توافق به دست آمده ماه گذشته برای مهار عرضه نفت اجرا شود، مانع به توافق رسیدن این سازمان با دیگر تولیدکنندگان بزرگ نفت خام شده است. پایگاه خبری بلومبرگ با اعلام این مطلب نوشت که نشست مشترک با شش کشور دیگر تولیدکننده نفت غیرعضو اوپک با سهم خواهی ایران و عراق بی‌نتیجه ماند.
عراق هفته گذشته اعلام کرد که قصد کاهش تولید نفت ندارد و اگر از کاهش تولید نفت معاف نشود حاضر به شرکت در طرح فریز نفتی نیست. ایران نیز پیش از عراق خواستار مستثنی شدن از این توافق تا زمان رسیدن سطح تولید نفتش به سطح پیش از تحریم‌ها شده بود.
ایران پیش از تحریم‌ها حدود 4 میلیون و 200 هزار بشکه در روز نفت خام تولید می‌کرد. اخیراً وزیر نفت، تولید نفت خام کنونی کشور را با استناد به منابع غیر رسمی 4 میلیون بشکه اعلام کرد. درخواستی که ایران به کمیته تعیین سهمیه اوپک ارائه کرده 12/7درصد از سقف جدید تولید اوپک است. این درصد تقریباً معادل 4 میلیون و 200 هزار بشکه در روز می‌شود. امیرحسین زمانی‌نیا معاون وزیر نفت در اموربین‌الملل و بازرگانی در این باره گفت: مقامات مذاکره کننده ایرانی از همان ابتدا درخواست سهمیه‌ای معادل 12/7 درصد از سقف جدید تولید اوپک را پیشنهاد داده‌اند و همچنان مذاکرات برای دستیابی به این سهمیه ادامه دارد.
ناگفته نماند که در توافق اولیه اعضای اوپک، کشورهای ایران، لیبی و نیجریه مستثنی شده بودند. منابع ثانویه تولید نفت خام ایران را 3 میلیون و 650 هزار بشکه در روز اعلام کرده‌اند. یعنی 200 هزار بشکه کمتر از گزارش‌های شرکت ملی نفت و 350 هزار بشکه کمتر از آخرین رقم اعلامی توسط بیژن زنگنه وزیر نفت. برای ایران قبول این شرط که دستاورد برجام را زیر سؤال می‌برد اصلاً ممکن نیست. یک مقام مسئول نزدیک به اوپک در این باره گفت: ایران دستاورد برجام را با شرکت در طرح فریز نفتی از دست نمی‌دهد و در توافقی که منافع کشور را تأمین نکند شرکت نخواهیم کرد. اکنون این اختلافات سبب شده تا اوپک و غیر اوپک نتوانند بر سر تعیین سهم هر کشور به اجماع دست یابند. در این باره روز گذشته دبیر کل اوپک با ابراز ناخرسندی از روند کند بهبود بازار نفت تأکید کرد که این روند طولانی شده است و دیگر بیش از نمی‌توانیم آن را به تأخیر بیندازیم. خبرگزاری فرانسه گزارش داد که محمد بارکیندو، معتقد است: باید خواستار بیشترین تعهد همه کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به تنظیم بازار شویم و نباید کمتر از این را انتظار داشته باشیم، زیرا این تعهد ما نه تنها نسبت به کشورهای عضو بلکه به جامعه جهانی است.
موافقت مشروط روسیه با فریز نفتی
روسیه، برزیل و قزاقستان سه کشوری هستند که احتمال افزایش تولید نفت خام آنها در سال 2017 وجود دارد. شرکت آنها در طرح فریز نفتی می‌تواند کمک بزرگی به بازار جهانی نفت خام باشد. روز گذشته روسیه اعلام کرد که در صورت توافق اعضای اوپک برای تثبیت سطح تولید، با فریز نفتی موافقت خواهد کرد.
