گروه اجتماعی- ورم یا خیز، عبارتست از پاسخ طبیعی بدن به یک التهاب یا آسیب. ورم می تواند در قسمت کوچکی از بدن رخ دهد یا تمام بدن را فرا بگیرد. ورم در اثر تراوش مایعات از مویرگ های خونی به بافت اطراف آن و تجمع مایعات در بافت های بدن ایجاد می شود.
به گزارش افکارنیوز، ورم، شامل پاسخ طبیعی بدن به یک آسیب یا التهاب است؛ به عنوان مثال پیچ خوردگی مچ پا، نیش زدن زنبور و یا عفونت پوست باعث بروز ورم در قسمت مزبور می شود.
همه ما تجربه ورم یا ادم در حداقل یک یا چند منطقه از بدنمان را داریم و می‌دانیم اگر خوش‌شانس باشیم این ورم بعد از مدتی خود به خود رفع می‌شود اما گاهی اوقات ورم‌ها سمج‌تر از آن هستند که بعد از چند روز محو شوند و می‌توانند نشانه یک بیماری مهم مثل بیماری‌های کلیوی، کبدی، قلبی و... باشند.
در چنین شرایطی اگر ورم‌ها جدی گرفته نشوند، بیماری پنهان در پشت آنها پیشرفت می‌کند و حتی ممکن است جان‌تان را به خطر بیندازد!
ممکن است ورم به علت های زیر در بدن ایجاد شود:
نارسایی قلبی
قلبی که ضعیف و نارسا شده است، نمی‌تواند خون وریدی را به خوبی پمپ کند. نتیجه آن تجمع خون وریدی در پشت قلب و پس زدن آن در کل بدن است. بر اثر تأثیر جاذبه زمین بیشترین جایی که این خون جمع می‌شود در ساق و مچ پا است. در این بیماران با دراز کشیدن و بالا نگه‌داشتن پا ورم ساق کمتر می‌شود.
نارسایی کلیوی
کلیه نارسا قادر نیست آبی را که از طریق خوردن و آشامیدن وارد بدن می‌شود به خوبی دفع کند، لذا آب زیادی در بدن تجمع یافته و بدن متورم شود. به علت تأثیر جاذبه این تورم معمولاً در اندام تحتانی به خصوص در ساق و مچ پا بیشتر است. در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی دراز کشیدن موجب می‌شود آبی که در ساق تجمع پیدا کرده در کل بدن پخش شود. این بیماران صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند ورم ساق کمی داشته و در عوض صورت آنها متورم و پف کرده است.
بیماری‌های مزمن ریه
در بیماری‌های مزمن ریه مانند آمفیزم و برونشیت مزمن فشار عروق ریوی بالا می‌رود و به دنبال آن ممکن است این افزایش فشار به وریدهای قبل از قلب منتقل شده و در نتیجه موجب ورم شود.
کاهش پروتئین خون
کاهش پروتئین خون به دنبال نارسایی کبدی یا سندروم نفروتیک در کلیه یا سوءتغذیه یا بعضی بیماری‌های گوارشی ایجاد می‌شود. این عامل موجب نشت بیشتر سرم از داخل مویرگ‌ها به فضای بین سلولی شده و در نتیجه موجب ورم کل بدن می‌شود.
کم‌کاری غده تیروئید
کم‌کاری تیروئید می‌تواند با ایجاد پف یا ورم به خصوص در اطراف چشم‌ها همراه باشد که در بسیاری از اوقات ممکن است با اختلالات دیگر اشتباه گرفته شده و درمان‌های نامناسب صورت می‌گیرد.
داروها
از دیگر علل ادم می‌توان به کم‌خونی، مصرف داروهای مسکن و ضد التهاب مانند پروفن و برخی داروهای ضد فشارخون و نیز فشارخون بارداری، چاقی و عدم تحرک اشاره کرد. در این موارد تشخیص و درمان علت زمینه‌ای ادم حائز اهمیت است.
غذاهای شور و پرنمک
یکی از موارد شایعی که در بروز ادم نقش دارد، مصرف غذاهای شور و پرنمک است. نمک سبب حفظ آب در بدن می‌شود. به دنبال مصرف غذاهای شور، فشار اسمزی مایعات داخلی بدن افزایش یافته، شخص دچار احساس تشنگی می‌شود و آب بیشتری مصرف می‌کند. در این شرایط آب اضافی در بدن تجمع یافته و ایجاد ادم می‌کند. لازم به ذکر است که تعادل فشار اسمزی مایعات داخلی برای حفظ سلامت انسان ضروری است؛ از این رو بدن انسان برای حفظ این تعادل، پس از مصرف نمک زیاد تجمع آب را در بدن افزایش داده و به این ترتیب موجب کاهش فشار اسمزی و حفظ تعادل آن می‌شود.
کمبود مصرف آب و مایعات
به دنبال عدم مصرف کافی آب و مایعات معمولاً ورم ایجاد می‌شود؛ زیرا کلیه‌ها به مرور زمان کارایی خود را از دست می‌دهند و در چنین شرایطی، دفع ادرار کاهش و آب میان بافتی افزایش می‌یابد که نتیجه این امر ادم و تورم بدن است. کمبود مصرف آب و مایعات علاوه بر بروز ادم، موجب اختلالات دیگری نیز در انسان می‌شود؛ از آن جمله می‌توان به اختلال در تمرکز، گیجی، خستگی و همچنین یبوست و عوارض ناشی از آن اشاره کرد. چنانچه دفع ادرار به علت کاهش مصرف مایعات به خوبی انجام نگیرد، مواد زائد و سمی حاصل از متابولیسم مواد مغذی به خوبی دفع نشده و در بدن تجمع می‌یابند که موجب بروز اختلالات مختلف می‌شوند.
افراط در مصرف آب
یکی از عوامل بروز ادم، افراط در مصرف آب است. برخی از افراد به خاطر آگاهی از لزوم مصرف آب، در نوشیدن آن افراط می‌کنند. از آن جایی که انسان در شبانه‌روز به حدود 5/3-2 لیتر آب نیاز دارد و نیز با توجه به این که بسیاری از مواد غذایی مصرفی از قبیل آبمیوه، چای یا قهوه، سوپ، آش، سبزی‌ها و میوه‌ها حاوی مقدار قابل‌توجهی آب هستند، نوشیدن 6 تا 8 لیوان آب در شبانه‌روز توصیه می‌شود؛ در حالی‌که این افراد حدود سه برابر یا حتی بیشتر آب می‌نوشند. این عمل موجب برهم خوردن تعادل الکترولیت‌ها و بروز اختلالات خطرناک از جمله تورم سلولی می‌شود که می‌تواند منجر به عوارض ناگوار یا حتی مرگ شود.
افراط در مصرف مواد پروتئینی
افراط در مصرف مواد پروتئینی نیز از عوامل ایجاد ورم محسوب می‌شود. متابولیت‌های دفعی پروتئین یا در واقع مواد زائد حاصل از سوخت پروتئین در بدن مانند اوره، برای دفع نیاز به آب دارند، بنابراین چنانچه مقدار زیادی پروتئین مصرف شود، برای دفع اوره و سایر متابولیت‌های پروتئین باید مقدار زیادی آب نوشید و این نیاز به وسیله مکانیزم تشنگی و نوشیدن آب زیاد، تامین می‌شود، اما برای دفع این آب اضافی توسط کلیه‌ها، نیاز به زمان است و این زمان بسته به شرایط و وضعیت کلیوی افراد متفاوت می‌باشد و در طول این مدت، شخص ممکن است دچار ادم چشم‌ها، صورت، دست‌ها یا سایر نقاط بدن بشود.
دریافت ناکافی آهن
همان طور که در بالا نیز اشاره شد. عدم دریافت کافی آهن و متعاقب آن بروز آنمی فقر آهن یا کم‌خونی ناشی از کمبود آهن از عللی است که می‌تواند شخص را آسیب‌پذیر کرده و سبب ایجاد ادم در وی گردد. کمبود آهن از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی در اقصی نقاط جهان، به خصوص در کشورهای در حال توسعه است.
چاقی
چاقی یک بیماری است که با ادم به خصوص در صورت و اطراف چشم‌ها همراه می‌باشد. در افراد چاق معمولاً به علت بدغذایی و پرخوری و اختلال در سوخت و ساز مواد انرژی‌زا از جمله چربی‌ها، تجمع چربی در قسمت‌های مختلف بدن مانند زیر چانه و صورت وجود دارد و به علت اختلال در متابولیسم مواد مغذی، برخی اعمال طبیعی بدن از جمله دفع آب اضافی از طریق کلیه‌ها به خوبی صورت نگرفته و منجر به ایجاد ادم می‌شود.
عدم تحرک بدنی
لازم به ذکر است که عدم تحرک و داشتن زندگی ساکن نیز موجب اختلال در کار تمام ارگان‌های بدن می‌شود. از جمله کلیه‌ها دچار کم‌کاری شده و در نتیجه دفع ادرار به خوبی انجام نمی‌گیرد و همین امر موجب تجمع آب در بدن و بروز ادم می‌شود. تحرک جسمی و ورزش مداوم روزانه موجب فعال شدن کلیه‌ها در دفع ادرار و پیشگیری از تجمع آب زائد در بدن می‌شود.
در زیر به برخی راه های ساده برای درمان ورم بدن اشاره می کنیم:
پاها را بالا قرار دهید:
این کار را روزی نیم ساعت انجام دهید تا مایع اضافه در بدن که شاید باعث ورم شده است دفع شود.
مصرف آب را بالا ببرید:
نوشیدن آب، برای رفع بسیاری از بیماری ها توصیه می شود از جمله ورم پا و ساق پا. مصرف آب به‌اندازه کافی مانع از تراکم سموم در بدن و باعث حفظ سلامت بافت می‌شود.تخمین زده شده است که مردان باید حدود3 لیتر وزنان 2.2 لیتر آب در روز بنوشند.
استفاده از نمک اپسوم:
قرار دادن پا در محلولی از آب و نمک اپسوم باعث کاهش ورم می‌شود.
افزایش دریافتی منیزیم از طریق رژیم غذایی :
زمانی که درباره اهمیت ویتامین‌ها و مواد معدنی سالم صحبت می کنیم، در اغلب موارد، منیزیم را فراموش می کنیم. این در حالی است که منیزیم در پیشگیری از التهاب و حفظ سلامت قلب و سیستم ایمنی نقش مهمی ایفا می‌کند. برای دریافت منیزیم نیاز به مصرف مکمل‌ها نیست زیرا می‌توان آن را از طریق گوشت بدون چربی و مرغ، سبزی‌های تیره و برگ دار، سبزی‌های سبز، شیر، ماست، تخم مرغ، آجیل، لوبیا و غلات سبوس دار نیز به دست آورد.
سرکه سیب:
سرکه سیب برای رفع تورم عالی است. مالیدن سرکه روی اندام متورم نه تنها درد را کاهش می دهد بلکه مایعات اضافه را نیز جذب می کند.
به مقدار کافی ورزش کنید:
آخرین گزینه ساده ترین است. هیچ چیز بهتر از ورزش کردن برای رفع تراکم مایعات در بدن نیست.هر نوع حرکت ازجمله پیاده روی، دو و به ویژه شنا که باعث پمپاژ خون در بدن می‌شود، گزینه مناسبی است.
گیاهان به‌صورت دم‌کرده یا خیسانده استفاده شوند :
جعفری ، این گیاه ادرارآور حاوی ماده معدنی، ویتامین و کلروفیل است که برای سلامت بدن مفید است. این گیاه را می توان به همراه غذا یا همراه با سالاد مصرف کرد. قاصدک [از احتباس آب پیشگیری می‌کند] و ژینکو[ بهبود کننده گردش خون] را می‌توان به‌صورت دم کرده مصرف کرد.
