ریفلاکس اسید معده یا سوزش سر دل حالتی است که برخی محتوای اسیدی داخل معده به سمت مری برمی‌گردند. این اتفاق که ترش کردن نیز نامیده می‌شود، می‌تواند منجر به سوزش در ناحیه قفسه سینه شود.
آیا از اینکه وعده غذایی بعدی خود را بخورید نگران هستید چراکه ممکن است به سوزش سر دل مبتلا شوید؟ احتمالا شما نیز در طول شب و حین خواب به علت سوزش در ناحیه سینه از خواب برمی‌خیزید چون دراز کشیدن موجب احساس سوزش سر دل می‌شود و از مصرف آنتی‌اسیدها نیز خسته شده‌اید چراکه هیچ کاری جز اینکه موقتا مساله را لاپوشانی می‌کند، انجام نمی‌دهند. شاید بد نباشد بدانید که امروزه حدود 20 درصد از مردم به ریفلاکس اسید معده دچارند که می‌تواند زندگی و روز انسان را تحت تأثیر قرار دهد.
چیزی که پیرامون ریفلاکس اسید معده و مصرف آنتی‌اسیدها می‌دانیم این است که معمولا این مشکل را موقتا محدود می‌کنند و همچنین می‌دانیم که این مشکل فردا دوباره شروع خواهد شد و تنها اتفاقی که می‌افتد این است که هزینه‌های خرید دارو افزایش می‌یابد و مشکل هرگز حل نخواهد شد. حالا خبر خوب این است که درمان‌های طبیعی، آسان و مقرون‌به‌صرفه‌ی طبیعی برای ریفلاکس اسید معده وجود دارند که می‌توانند مشکل اصلی را برطرف کنند.
ریفلاکس اسید معده چطور رخ می‌دهد؟
برخلاف تصوری که اغلب افراد دارند، ریفلاکس اسید به علت کمبود اسید معده است و نه زیادی آن. اگر اسید معده‌ی کمی در بدن تولید شود، غذا و اسید در معده متوقف خواهند شد و تأخیر در خالی شدن معده رخ خواهد داد. بدیهی است هرچقدر غذا مدت بیشتری در معده بماند، ریسک تحریک و ناراحتی معده نیز افزایش خواهد یافت و در نتیجه احساس سوزش سر دل رخ خواهد داد.
البته که ریفلاکس اسید معده می‌تواند بر اثر زیادی اسید معده نیز رخ دهد، اما در اغلب افراد، علت این اتفاق عدم تولید کافی اسید معده است. گفتنی است هنگامی‌که این مشکل با دارو درمان می‌شود، تولید اسید در معده کاهش می‌یابد که در نتیجه با بدتر شدن اوضاع روبه‌رو خواهیم شد.
حال به معرفی 10 روش طبیعی و شفابخش برای درمان ریفلاکس اسید معده می‌پردازیم.
1- افزایش تولید اسید معده با استفاده از سرکه سیب
سرکه سیب یکی از محبوب‌ترین روش‌های درمان ریفلاکس اسید معده است. سرکه سیب یک نوشیدنی خوب در جهت افزایش ملایم تولید اسید معده در زمانی است که سطح اسید معده افراد کم باشد.
برای مصرف آن، می‌توانید یک قاشق از سرکه سیب را با 118 تا 177 میلی‌لیتر آب مخلوط کرده و قبل از هر وعده غذایی بنوشید. همچنین برای نتیجه بهتر، می‌توان یک قاشق چای‌خوری آب‌لیمو نیز به آن اضافه کرد. اگر سوزش سر دل را در میانه غذا خوردن حس می‌کنید یا در تجزیه غذا مشکل دارید، سعی کنید اغلب اوقات از این نوشیدنی در بین وعده غذایی خود مصرف کنید تا به هضم و تجزیه غذا کمک کند.
2- افزایش آنزیم تقویت هاضمه
آنزیم‌ها نیز مثل اسید معده عوامل مهمی برای هضم و تجزیه غذاهایی که می‌خوریم هستند. هرچند اگر دچار کمبود آنزیم‌های گوارشی و هاضمه هستید، یا در حال جبران کمبود اسید معده هستید (با سرکه سیب)، دریافت آنزیم‌های گوارش می‌تواند راه‌حل کوتاه‌مدت خوبی برای کمک به گوارش طبیعی باشد.
البته بسیاری از مردم در طول زندگی به این کار نیازی ندارند اما زمانی که می‌خواهید تولید اسید معده را افزایش دهید می‌توانید از این روش نیز استفاده کنید.
3- پپسین و هیدروکلریک اسید
اگر فکرتان درگیر استفاده از سرکه سیب شده است باید بگوییم که راه‌های دیگری نیز برای بهبود ریفلاکس اسید معده و سیستم گوارش وجود دارد. HCL یا همان هیدروکلریک اسید، اسیدی است که به طور طبیعی در معده برای هضم موادی مثل پروتئین‌ها وجود دارد. اگر همیشه تحت درمان داروهایی هستید که تولید اسید معده را کاهش می‌دهد باید مراقب باشید چراکه ممکن است شما دچار کمبود اسید باشید و این درمان‌ها می‌توانند تأثیرات منفی بیشتر بر شما بگذارند. اما جالب است بدانید که دریافت هیدروکلریک اسید می‌تواند دقیقا مشکل و کمبود را شناسایی کند.
غذاهای تند برای افرادی که دارای ریفلاکس اسید معده هستند مناسب نیست. بنابراین از مصرف هالوپینو، فلفل قرمز و سس تند خودداری کنید.
البته توجه داشته باشید، این برای همه افراد مناسب نیست. به خصوص افرادی که مشکلاتی نظیر عفونت معده مثل هلیکوباکتر پیلوری دارند نباید از این روش استفاده کنند چراکه اسید زیاد می‌تواند شرایط آن‌ها را بدتر کند. بنابراین بهترین حالت آن است که قبل از دریافت هیدروکلریک اسید با پزشک خود در این مورد مشورت کنید. نحوه و میزان مصرف را نیز می‌توانید با مشورت پزشک مشخص کنید.
4- میزان غذای کم‌تر، تعداد وعده‌های بیشتر
هرچه بیشتر بخورید، کار برای سیستم گوارش شما دشوارتر خواهد شد. به‌ویژه اگر دچار مشکل در تولید اسید و آنزیم کافی برای هضم غذا باشید، وعده‌های غذایی زیاد و سنگین می‌توانند مشکل‌زا باشند.
امروزه میزان مصرف خوراکی‌ها در برخی اوقات از کنترل خارج می‌شود که این اتفاق می‌تواند به بد شدن شرایط و ایجاد مشکلات منجر شود؛ اما باید مصرف غذا را کنترل کرد و بنابراین از روش‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد. به عنوان مثال سعی کنید در بشقاب‌ها و ظروف کوچک غذا بخورید؛ این کار باعث می‌شود میزان غذای مصرفی در هر وعده کاهش یابد. همچنین می‌توانید مقدار غذای مصرفی برای یک وعده‌ی خود را به اندازه مشت یک دست خود تنظیم کنید و بیشتر از آن مصرف نکنید. شاید کم غذا خوردن در ابتدا مشکل به نظر بیاید اما باید با این قضیه کنار بیایید و بدانید که این مقدار غذای مناسبی است که بدن شما از پس هضم آن می‌تواند برآید.
استفاده از الگوی وعده‌ای زیر نیز جهت بهبود در سیستم گوارش، هضم و ریفلاکس اسید معده توصیه می‌شود.
* وعده کوچک صبحگاهی
* میان وعده کوچک صبح
* ناهار مختصر
* میان وعده کوچک بعدازظهر
* شام مختصر
بنابراین به‌خاطر داشته‌باشید افزایش وعده‌های غذایی و کاهش میزان غذای مصرفی در هر وعده، این شانس را به بدن شما می‌دهد که تمام موارد خوراکی که مصرف می‌کنید، به‌طور کامل هضم شوند.
5- از غذاهای تند بپرهیزید
خوب است بدانیم غذاهای تند برای افرادی که دارای ریفلاکس اسید معده هستند مناسب نیست. هالوپینو، فلفل قرمز، سس تند و این قبیل غذاها شاید لذیذ و خوش‌طعم باشند اما با سیستم گوارش شما سازگار نیستند. بنابراین زمانی که می‌خواهید میزان اسید معده خود را متعادل کنید، سعی کنید از مصرف غذاهایی که دارای عناصر مضر برای سیستم گوارش شما هستند دوری کنید.
ادویه‌جات دیگری وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید مثل زیره، فلفل سیاه و به‌ویژه زردچوبه که برای سلامت گوارش مفید است و یکی از قوی‌ترین مواد ضد التهابی است که می‌تواند به کاهش ریفلاکس اسید معده کمک کند.
6- غذاهای التهابی را حذف کنید
خوراکی‌هایی که برای خوردن انتخاب می‌کنیم، یکی از بزرگ‌ترین عوامل تأثیرگذار بر روی ریفلاکس اسید معده هستند. اگر بدن شما آن خوراکی را به عنوان غذا تشخیص دهد، مشکل خاصی با آن نخواهد داشت. اما اگر آن خوراکی تحت فرآوری‌های شدید قرار گرفته باشد، می‌تواند مشکلاتی مثل ریفلاکس اسید، نفخ و تولید گاز را در پی داشته باشد.
اغلب مواد خوراکی التهابی و آزاردهنده مثل گلوتن، لبنیات پاستوریزه شده و شکر تصفیه‌شده که تحت فرآوری شدید قرار گرفته و دچار تغییراتی از حالت اولیه خود شده‌اند باعث ایجاد مشکل برای بدن انسان می‌شوند و بدن، آن‌ها را معمولا به عنوان غذا شناسایی نمی‌کند. بنابراین مصرف این‌گونه مواد، اغلب با مشکلات معده و معمولا ریفلاکس اسید معده همراه خواهد بود. به‌ویژه افرادی که با هضم این مواد مشکل دارند، فشار مضاعفی را با مصرف این مواد به بدن خود تحمیل می‌کنند. بنابراین برای کمک به بهبود اوضاع، بهترین راه این است که از این خوراکی‌ها دوری کنید و به‌جای آن‌ها از خوراکی‌های تمام‌رنگی مثل میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید.
7- از این غذاها بپرهیزید
اگر می‌خواهید بهترین شانس را برای بهبود ریفلاکس اسید به بدن خود بدهید، مهم است که بدانید کدام غذاها می‌توانند این شرایط را بدتر کنند. برخی از این غذاها عبارتند از شکلات، نوشیدنی‌های گازدار، غذاهای چرب و سرخ‌شده، سیر، پیاز، غذاهای تند، نعنا، گوجه‌فرنگی، پرتقال و غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی.
می‌توانید حین استفاده از سایر روش‌ها برای درمان و بهبود شرایط ریفلاکس اسید معده، این خوراکی‌ها را نیز به‌طور موقت یا حتی برای همیشه کنار بگذارید تا نتیجه‌ی بهتری را کسب کنید.
8- این غذاها را استفاده کنید
خبر خوب این است که، خوراکی‌های زیادی نیز برای بهبود و درمان ریفلاکس اسید معده نیز وجود دارند. کفیر، سبزیجات تخمیری، کامبوچا، سبزیجات برگ تیره، کنگر فرنگی، مارچوبه، خیار، کدوتنبل و چربی‌های سالم مثل آووکادو، بادام‌ها و عسل از این دست خوراکی‌ها هستند. غذاهای غیر تند و غیر التهابی، نه تنها از ریفلاکس اسید معده جلوگیری می‌کنند بلکه به آرامش بدن و بهبود مرهم و ترمیم سلولی و جوان‌سازی در سیستم گوارش نیز کمک می‌کنند.
9- بیشتر بجوید
احتمالا مادر شما هم هنگام کودکی‌تان در حین غذا خوردن تاکید بر بیشتر جویدن غذا داشته است که اینجا باید بگوییم او کاملا حق داشته است. فرآیند جویدن یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌ها از فرآیند گوارش است. بنابراین اگر غذا به‌خوبی جویده نشود، بدن مجبور می‌شود از منابع و عناصر دیگر (مثل اسید و آنزیم) در مراحل بعدی برای هضم بهتر کمک بگیرد. بنابراین برای پرهیز از فشار مضاعف بر بدن، فقط باید غذا را بیشتر جوید، به همین سادگی. حال اگر می‌پرسید چقدر باید بجویم، در پاسخ می‌گوییم حدود 30 بار برای هر لقمه.
همچنین جویدن نشانه‌ای به بدن ارسال می‌کند مبنی بر اینکه زمان رهاسازی آنزیم گوارش فرا رسیده است و اسید برای آغاز فرآیند گوارش نیز باید تولید شود. جویدن همچنین موجب تولید بزاق می‌شود که حاوی آنزیم‌های کلیدی برای آغاز تجزیه غذا در دهان است.
10- خیلی دیر غذا نخورید
آیا هر بار که بعد از خوردن غذا برای خوابیدن دراز می‌کشید احساس سوزش می‌کنید؟ این اتفاق به این علت است که اسید و غذا کماکان در معده شما وجود دارند. بنابراین وقتی‌که به‌طور افقی دراز می‌کشید، باعث می‌شود، آن‌ها بالا و تا نزدیکی مری بیایند. زمان مورد نیاز برای اینکه غذاها معده ما را ترک کرده و وارد روده شوند، 2 ساعت بعد از غذا خوردن است، بنابراین اگر به‌طور مثال ساعت 10 وقت خواب شماست، باید غذای خود را قبل از ساعت 8 بخورید.
نتیجه‌گیری
اگر شما هم با مشکل ریفلاکس اسید معده مواجه هستید می‌توانید برای شروع از یک یا دو مورد از روش‌های مطرح‌شده در این مقاله استفاده کنید. هر کدام از این روش‌ها موثر و قدرتمند هستند و به‌تنهایی می‌توانند مشکل ریفلاکس اسید معده را کاهش داده و حتی درمان کنند که البته باید ببینید کدام روش برای شما مناسب است. البته گفتنی است روش‌های بسیار دیگری نیز وجود دارد که ما در اینجا فقط به چند مورد از آن‌ها اشاره کردیم. استفاده از این روش‌ها همچنین باعث بازیابی و بهبود سیستم گوارش در تمام افراد خواهد شد بنابراین استفاده از آن‌ها می‌تواند برای همه به‌خصوص افرادی که مشکلات و نگرانی در مورد سلامت گوارش خود دارند؛ مفید باشد.
