هنوز یک هفته نیست که سال تحصیلی جدید شروع شده، اما خانواده‌ها از همین ابتدای راه باید بدانند که شهریه مدارس دولتی را پرداخت کنند، قانونی هم که حساب کنیم، مدارس پس از تشکیل انجمن اولیا و مربیان باید شروع به دریافت کمک‌های مالی کنند، اما بسیاری از همین ابتدای راه یا حتی قبل‌تر از آن و هنگام ثبت‌نام، میزان کمک‌های مالی را به خانواده‌ها اعلام کرده‌اند.
کمک‌های مالی شاید دیگر عنوان مناسبی برای این موضوع نباشد و می‌توان از شهریه مدارس دولتی صحبت کرد، مدارسی که طبق اصل ۳۰ قانون اساسی باید به صورت رایگان فعالیت کنند حالا سال‌هاست که تامین تمام هزینه‌هایشان از محل پول خانواده‌هاست، چون دولت می‌گوید پولی برای پرداخت سرانه به مدارس ندارد.
۳۵۰ هزار تومان برای کلاس اول دبستان
خانواده‌ها در گفتگو‌هایی که به ما داشتند، از شهریه‌هایی صحبت کردند که ارقام آن قابل توجه است از حداقل ۳۰۰ هزار تومان برای کلاس اول دبستان تا دو میلیون تومان برای دوره دبیرستان.
مدارس هیچ مهری بدون پول خانواده‌ها باز نمی‌شوند
چند وقت قبل، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفته بود، بدون پول خانواده‌ها، هیچ مهری مدارس دولتی باز نخواهند شد و از همان ابتدا که بودجه بسته می‌شود مطمئنیم آموزش وپرورش کسری خواهد داشت و پولی برای مدارس وجود ندارد. این سخنان میرزاده، توصیف واضحی از اوضاع فعلی مدارس دولتی کشور است، مدارسی که در قعر کیفیت به سر می‌برند. مسئولان هم آنقدر درگیر مسائل اقتصادی شده‌اند که وضعیت دانش‌آموزان، آموزش وپرورش و مدارس در لیست اقداماتشان نیست و در ادامه چنین سیاستی، سال‌هاست که به مدارس برای تامین هزینه‌ها بودجه‌ای نمی‌دهند و باز هم این خانواده‌ها هستند که باید با حضور در صحنه جور دولت را بکشند و با پول خود مدرسه دولتی فرزندشان را اداره کنند.
روایت یک مادر از هزینه مدرسه دولتی و ناتوانی از پرداخت آن
مادری که فرزندش امسال به کلاس اول دبستان در یکی از مدارس تهران رفته است، از ناتوانی خود برای تامین هزینه‌های مدرسه می‌گوید، او با ما تماس گرفته و می‌خواهد به عنوان رسانه، واسطه‌ای شویم و مشکل را به آموزش‌وپرورش شهر تهران منتقل کنیم تا شاید مدرسه از اصرار برای پرداخت شهریه ۳۵۰ هزار تومانی برای کلاس اول دبستان کوتاه بیاید.
این مادر می‌گوید: همسرم به دلیل یک حادثه حین کار، دچار معلولیت و نابینایی شده و چندین سال است که نمی‌تواند کار کند و خودم هم کار ثابتی ندارم، اما با هزار بدبختی و کار کردن برای مردم، هزینه زندگی را به سختی تامین می‌کنم، واقعا پرداخت ۳۵۰ هزار تومان برایم سنگین است، کمکم کنید شاید مدرسه از دریافت این پول کوتاه بیاید و به فرزندم اجازه درس خواندن بدهند.
تقاضای این مادر و خواهش او از ما برای اینکه واسطه‌ای شویم تا شاید فرزندش بتواند بدون پرداخت پول در مدرسه دولتی درس بخواند، در شرایطی است که طبق اصلی ۳۰ قانون اساسی، تحصیل در مدارس دولتی رایگان است!
کارگران معترض به شهریه مدارس
چندی پیش هم حمیدرضا امام قلی‌تبار بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور با انتقاد از هزینه‌های ثبت‌نام در مدارس دولتی گفته بود: شهریه این مدارس در شرایط افزایش نرخ تورم، کاهش قدرت خرید، افزایش فقربسیاردشوار است متاسفانه در گیرودار هجوم همه جانبه افزایش نرخ تورم، کاهش قدرت خرید، افزایش فقر و افزایش فاصله طبقاتی و ده‌ها مشکلات ریز و درشت در جامعه کارگری کشور، ثبت نام فرزندان کارگران در مدارس دولتی چالش جدی است. دریافت مبالغ بی حساب و کتاب به زور و از سر اجبار آن هم بدون در نظر گرفتن اقتصاد این دسته از خانوار‌ها و تحت عنوان همیاری داوطلبانه به مدارس در هنگام ثبت نام و نیز عدم ارائه کارنامه دانش‌آموزان، منوط کردن آن به تسویه حساب مالی از جمله مشکلاتی است که تاکنون اعتراضات زیادی را در بین کارگران به دنبال داشته است.
در بحث دریافت کمک‌های مالی توسط مدارس دولتی، حساب و کتاب خاصی وجود ندارد، مدارس در مناطق مختلف شهر، رقم‌های متفاوتی را دریافت می‌کنند و در برخی مناطق با توجه به وضعیت بهتر خانواده‌ها، رقم‌های قابل توجهی دریافت و امکانات خوبی هم برای مدرسه تامین می‌شود، اما در برخی مناطق دیگر به ویژه جنوب و حاشیه شهر، خانواده‌ها توانایی مالی تامین هزینه‌های مدرسه را ندارند.
روایت یک معلم؛ مدارس برای پرداخت قبوض آب و برق مشکل دارند
در اینباره معلمی که در یکی از مناطق جنوبی و ضعیف تهران مشغول به تدریس است، می‌گوید: مدارس در پرداخت قبوض آب، برق و گاز مانده‌اند بنابراین مدیر مدرسه مجبور است راه‌های درآمدزایی پیش‌بینی کند که تنها روش آن کمک مالی خانواده‌ها یا خیران است. من در دو مدرسه جنوب تهران تدریس می‌کنم، مدیر یک مدرسه هیچ پولی از خانواده‌ها نمی‌گیرد، چون واقعا خانواده‌ها توانایی مالی ندارند، اما اوضاع مدرسه هم اصلا مناسب نیست، تخته کلاس و شیشه‌ها شکسته، تهویه مناسبی وجود ندارد و نیمکت‌ها به شدت فرسوده است، اما مدرسه دوم که در آنجا تدریس دارم، برای تامین مایحتاج مورد نیاز از خانواده‌ها پول می‌گیرد و حتی برای هوشمندسازی کلاس‌های درس هزینه اضافه‌تری هم گرفته‌اند. مدارس در بالای شهر و پایین شهر برای دریافت کمک‌های مالی اوضاع متفاوتی دارند، هر چه از بالای شهر به سمت جنوب شهر برویم، توان اقتصادی مردم کمتر و پرداخت شهریه مدارس دشوارتر می‌شود و حتی در برخی مدارس جنوبی شهر خانواده‌ها برای تامین هزینه‌های لوازم‌التحریر و کیف فرزندشان دچار مشکل هستند و معلمان تلاش می‌کنند با پیدا کردن خیر بخشی از مایحتاج مورد نیاز بچه‌ها مانند لوازم‌التحریر و کیف را فراهم کنند.
سید محمد بطحایی وزیر آموزش‌وپرورش هم درباره کمک‌های مالی خانواده‌ها به مدارس گفته است" این از سوالاتی است که نمی‌دانم چه جوابی به آن بدهم چرا که اگر بگویم مورد تأیید نیست آن وقت مدرسه هزینه‌های خود را چگونه تأمین کند آن هم در شرایطی که دولت به آن‌ها سرانه‌ای نمی‌دهد و اگر بگویم تأیید می‌شود ممکن است در برخی موارد بی‌انصافی‌هایی در حق خانواده‌ها شود. به عنوان مثال کارگری که هم اکنون در شرایط سخت اقتصادی زندگی خود را اداره می‌کند برای پرداخت ۱۰۰ هزار تومان به مدارس دچار مشکل است. در بحث کمک‌های مردمی به مدارس معتقدیم باید به گونه‌ای باشد که به خانواده‌ها فشار نیاید و مدارس نیز بتوانند نیاز‌های خود را تأمین کنند. "
به نظر می‌رسد، آموزش‌وپرورش باید تکلیف این موضوع را مشخص کند، بالأخره خانواده‌هایی که توانایی اقتصادی لازم برای کمک مالی به مدرسه را ندارند، تکلیفشان چیست و چرا مدیران مدارس آن‌ها را برای پرداخت شهریه تحت فشار قرار می‌دهند؟
مدت‌هاست که وزیر آموزش‌وپرورش از ضرورت بازگشت نشاط به مدارس کشور خبر می‌دهد، اما اوضاع مدارس دولتی آنقدر آشفته شده است که آموزش‌وپرورش به این آسانی‌ها نمی‌تواند نشاط را به مدارس بازگرداند. البته در اینباره زیاد هم نمی‌توان به وزرای آموزش‌وپرورش خرده گرفت، تا زمانی که موضوع آموزش و وضعیت دانش‌آموزان جزو مسائل اصلی برای حاکمیت نباشد، در بر روی همین پاشنه می‌چرخد و آموزش‌وپرورش همچنان با مسائل و مشکلات دیرین خود دست‌وپنجه نرم خواهد کرد.
چرایی بی‌توجهی مسئولان به مدارس دولتی
بی‌توجهی به کیفیت مدارس دولتی و عدم پرداخت بودجه لازم برای تامین هزینه‌های مالی آن‌ها با این باور که خانواده‌ها خودشان هزینه‌های مدارس را تامین خواهند کرد، از عمق فاجعه بی‌توجهی به مدارس خبر می‌دهد و شاید نباید بیش از این هم انتظار داشت، واقعا چند درصد از فرزندان مسئولان کشور دانش‌آموز مدارس دولتی هستند تا بخواهند به سقوط کیفیت مدارس دولتی فکر هم کنند؟
روز گذشته قاسم احمدی لاشکی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در نشست علنی مجلس در نطق میان دستور، درخصوص مشکلات آموزش و پرورش گفته بود: اگر می‌بینید امروز ۱۵ میلیون پرونده درمحاکم قضایی کشور وجود دارد، یعنی حداقل ۳۰ میلیون نفر شاکی و متشاکی درگیرند، اگر اخلاق درجامعه رنگ باخته و رو به زوال است، همچنین دروغ، تهمت، غیبت و افترا روبه فزونی است، اگر فساد اداری و مالی روبه رشد بوده و دزدی‌های چند هزار میلیاردی را شاهدیم، ایرادکار کجاست؟ تمامی این مسائل به دلیل عدم توجه به آموزش و پرورش و به قشر معلم است، وقتی امروز شاهدیم کلاس‌های درس ما بیش از ۴۰ نفر بوده و وقتی مدیر، معاون و مشاور را ملزم به تدریس می‌کنیم، وقتی معلم را به مثابه کارمند دیده و نه یک ناجی این شرایط به وجود می‌آید، وقتی نسبت به بدهی ۱۴ هزار میلیارد تومانی آموزش و پرورش و شرایط معلمان بی تفاوتیم؛ یا اینکه توجهی به شرایط ۶۵ درصد مدارس که تخریبی بوده و نیاز به مقاوم‌سازی دارد نمی‌شود، وضع همین است که خواهد بود.
