تیک صورت یک تشنج غیر ارادی و کنترل نشده در ماهیچه های صورت است. تیک ناخواسته است و به طور کلی مرتبا به عنوان یک مزاحم برای فردی که آن را تجسم می کند رخ می دهد.
یک فرد می تواند همانند وقتی که عطسه اش را نگه می دارد، به طور موقت جلوی تیک را نیز بگیرد، اما انجام این کار معمولا به طور فزاینده برای فرد ناراحت کننده است. چند اختلال مختلف می تواند منجر به اختلال در صورت شود، اما بیشتر اوقات این حرکات انقباضی صورت موضوع نگران کننده نبوده و نشان از یک وضعیت پزشکی حاد ندارد.
طبق گزارشی که در بخش عصب شناسی کودکان انجام شد، تیک های صورت معمولا در کودکان بیشتر از بزرگسالان رخ می دهد و به نظر می رسد که پسران نسبت به دخترها بیشتر این وضعیت را تجربه می کنند. پس از گذشت چند ماه، اغلب انقباض عضلات صورت در کودکان از بین می رود.
تیک های مربوط به صورت (facial tics) چیست؟
تیک های صورت حرکات ماهیچه ای غیر ارادی هستند که ممکن است در هر جایی در صورت اتفاق بیفتند. با این حال، معمولا هر بار در یک مکان قرار می گیرند. تیک های شدید می توانند بر کیفیت زندگی افراد تاثیر بگذارند.
تیک های مختلف صورت عبارتند از:
پلک زدن سریع
تنگ شدن (لوچ) چشم ها
در هم کشیدن بینی
سابیدن دندان ها به هم
بالا بردن ابروها
باز و بسته کردن دهان
مچاله کردن بینی
جمع شدن دهان
بعلاوه این در این تیک های عضلانی، ممکن است بعضی از افراد صداهایی مانند خر خر کردن را تجربه کنند. یک شخص می تواند موقتا یک تیک را سرکوب کند، اما در نهایت آشکار خواهد شد.
انواع تیک صورت و روشهای درمانی آنها
انواع اختلالات تیک:
انواع مختلف اختلالات می تواند به عوارض جانبی بیانجامد. شدت تیک و نیز سایر علایمی که فرد تجربه می کند، اغلب می تواند به پزشک برای تشخیص بیماری زمینه ای کمک کند.
اختلال تیک گذرا
تیک های گذرا موقت هستند. اختلال تیک گذرا ممکن است به صورت یک تیک عضلانی منظم یا صوتی نشان داده شود، اما معمولا کمتر از یک سال طول می کشد. اختلال تیک گذرا معمولا فقط در هنگامی که فرد بیدار است باعث تیک می شود. مردم به ندرت در حال خواب دچار تیک می شوند. اختلال تیک گرا معمولا اکثریت کودکان را در بر می گرد، آن ها بدون هیچ گونه درمانی حل می شوند.
اختلال تیک مزمن
اختلال تیک صوتی یا حرکتی مزمن یک اختلال تیک دائمی است. پزشک برای درمان یک فرد مبتلا به اختلال تیک عصبی مزمن، باید حداقل ۳ ماه فرد را زیر نظر داشته باشد. بر خلاف اختلال تیک گذرا ، اختلال حرکتی تیک مزمن باعث می شود که فرد حتی در طول خواب هم دچار تیک شود.
اختلال تیک مزمن می تواند هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ می دهد. کودکانی که دچار اختلال تیک صوتی و یا حرکتی مزمن هستند ممکن است به درمان نیاز نداشته باشند چون ممکن است تیک آن ها در طول زمان به تنهایی قابل کنترل باشند یا خودشان درمان شوند. بزرگسالانی که این اختلال را دارند ممکن است به دارو و یا درمان دیگری برای کنترل آن نیاز داشته باشند.
سندرم تورت
سندروم تورت که اغلب به Tourette خلاصه می شود، یک اختلال تیک است که باعث می شود فرد مکررا حرکات یا صداهای غیر قابل کنترلی را تکرار کند. اکثر افراد مبتلا به سندرم توروت در دوران کودکی آن را تجربه می کنند، اما این اختلال می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. افرادی که مبتلا به سندرم توروت هستند، دارای تیک های حرکتی و کلامی هستند. آن ها ممکن است صداها یا کلمات را ناخواسته بیان کنند.
بعضی از افراد مبتلا به سندرم توروت تنها تیک های کوچک تری مانند پلک زدن سریع دارند. با این حال، آنها ممکن است بیشتر درگیر تیک های زیر باشند:
بالا انداختن یک یا هر دو شانه
تکان دادن بدون اختیار سر
گفتن کلمات نامناسب
گرفتن ژست های نامناسب
فریاد زدن
افراد مبتلا به علائم سندرم توروت اغلب می توانند با درمان رفتاری درمان شوند. با این حال، افرادی که دارای شرایط اساسی و زمینه ای هستند ممکن است نیاز به دارو داشته باشند.
درمان تیک های صورت:
درمان تیک های حرکتی ممکن است بسته به نوع و شدت تیک متفاوت باشند. بسیاری از تیک ها، مانند آنهایی که ناشی از اختلال گذرا هستند، ممکن است بدون درمان در طول زمان از بین بروند. تیک هایی که بر روی عملکرد فرد در مدرسه یا محل کار تاثیر می گذارند، ممکن است نیاز به درمان داشته باشند. تیک های مزمن، مانند کسانی که به سندرم تورت مبتلا هستند، ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشند.
درمان تیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
دارو
تیک های ماهیچه ای شامل داروهای آگونیست های آلفا آدرنرژیک، داروهای نورولپتیک و مسدود کننده های دوپامین است. پزشکان ممکن است در موارد مکرر و یا تیک صورت، تزریق بوتاکس را توصیه کنند. تزریق بوتاکس ممکن است ماهیچه های صورت را برای چند ماه فلج کند، که ممکن است این امر برای جلوگیری از بازگشت آن کافی باشد. همچنین این داروها می توانند به درمان هر گونه بیماری زمینه ای مانند سندرم توروت یا ADHD که باعث ایجاد تیک می شوند، کمک کنند.
روان درمانی
پزشکان ممکن است جلسات منظم با یک روانپزشک را برای فرد توصیه کنند، این جلسات ممکن است بتواند به شخصی کمک کند که راه هایی برای تغییر یا حذف تیک پیدا کند. اصلاح رفتاری و روش های برگشت عادت ممکن است به برخی از افراد برای بهبود بخشیدن کیفیت زندگی شان کمک کنند.
این فرآیند معمولا شامل آموزش فرد برای تشخیص زمانی است که تیک در حال رخ دادن است. بعد از آموزش تشخیص تیک ، درمانگر فرد را تشویق می کند تا تیک را با یک رفتار جایگزین تغییر دهد. با گشت زمان، این ممکن است به جایگزینی با عادتی که فرد کمتر منحرف شود کمک کند و یا به گونه ای پیش رود که بر عملکرد روزانه شخص کمتر تاثیر بگذارد.
عمل جراحی
بعضی از روش های جراحی ممکن است در موارد شدید تیک های عضلانی، مانند موارد ناشی از سندرم توروت، کمک کنند. یک درمان جراحی ، تحریک عمیق مغز نامیده می‌شود. برخی از دانشمندان بر این باورند که با جایگذاری الکترودها در مغز، جریان های الکتریکی می توانند به بخش های ویژه ای از مغز برسند که ممکن است به تنظیم امواج مغزی و کاهش تیک ها کمک کند. یک مطالعه اخیر نشان داد که تحریک مغزی عمیق ممکن است به کاهش علائم سندرم تورت کمک کند، اما برای تعیین بهترین مناطق مغز برای تحریک به تحقیقات بیشتری نیاز است.
درمان های طبیعی
علاوه بر روش های فوق ممکن است پزشک درمان های طبیعی را برای تیک های صورت توصیه کنند. اعتقاد بر این است که استرس نقش مهمی در توسعه و تداوم تیک ها ایفا می کند، بنابراین درمان های طبیعی شامل کاهش استرس در زندگی فرد می شود.
فعالیت های تسکین دهنده استرس عبارتند از:
ورزش های سبک
بازی تخیلی
یوگا
مدیتیشن
استراحت کامل برای افرادی که به دنبال کاهش استرس و یافتن آرامش هستند، حیاتی است. گاهی یک پزشک می تواند مشاوره را نیز توصیه کند.
چه هنگام به دکتر مراجعه کنیم؟
اغلب تیک های صورت موقت هستند و به تنهایی از بین می روند و درمان می شوند. اگر تیک های صورت در فردی بیش از یک سال طول بکشد، باید به دکتر مراجعه کند.
هر کس تیک های سرسخت، مداوم، یا بر بسیاری از گروهای مختلف ماهیچه را تجربه کند، باید با پزشک خود برای تشخیص مناسب تماس بگیرد.
همیشه پیشگیری از بروز تیک صورت امکان پذیر نیست، اما بسیاری از آنها نیاز به درمان ندارند و به تنهایی از بین می روند.
تکنیک های تسکین استرس، یادگیری و مراجعه به یک درمانگر نیز ممکن است به برخی افراد در زمینه درمان تیک ها کمک کند.
