وقتی ذخایر آهن بدن کم می شود، گلبولهای قرمز قادر نخواهند بود اکسیژن کافی را به بخشهای مختلف بدن برسانند و بیماری به نام آنمی( کم خونی ) ایجاد خواهد شد که ناشی از کمبود آهن است.
احساس خستگی، ضعف و پایین بودن دمای بدن، رنگ پریدگی پوست و ناخن های دست، ریزش شدید مو، احساس گیجی و منگی، سردردهای زیاد ، التهاب و تورم زبان همگی از نشانه های کمبود آهن بدن هستند.
اگرچه منابع آهن از طریق بسیاری از غذاها در دسترس هستند، اما تعدادی از افراد از جمله دختران نوجوان و زنان در محدوده سنی ۱۹ تا ۵۰ سال ممکن است میزان آهن مورد نیاز روزانه بدن خود را تنها از طریق رژیم غذایی روزانه دریافت نکنند.
مشکل کمبود آهن برای کودکان کم سن و زنان باردار و یا زنانی که قصد باردار شدن دارند، از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این موارد پزشک علاوه بر تغییر رژیم غذایی مکملهای حاوی آهن را نیز تجویز خواهد کرد.
نوزادان نیز برای رشد مغزی و فیزیکی بدن به آهن نیاز دارند. بدن نوزادان برای ۴ تا ۶ ماه اول پس از تولدشان ذخیره آهن کافی را داراست.
پزشکان اطفال معمولا برای نوزادان نارس متولد شده و یا نوزادانی که کمبود وزن دارند و از شیر مادر تغذیه می کنند، قطره های مکمل آهن تجویز می کنند. پس از ۶ ماهگی که نیاز بدن نوزاد به آهن بیشتر می شود و کودک به رشد کافی برای مصرف غذاهای جامد می رسد، می تواند بخش اعظم آهن مورد نیاز بدن خود را از منابع غذایی به دست آورد. اکثر غذاها و شیرخشکهای مخصوص نوزادان غنی شده با آهن هستند.
چه میزان آهن در روز مورد نیاز است؟
به دلیل اینکه بدن به سرعت خود را با مقدار کم یا زیاد آهن وفق می دهد و میزان جذب آهن مورد نیاز خود را تنظیم می کند، متعادل کردن آهن بدن و نگه داشتن آن در سطح مناسب و متعادل، کار سختی نیست. سازمان غذا و داروی امریکا مقدار آهن مورد نیاز روزانه بدن را برای گروههای سنی مختلف و جنسیت به شرح زیر بیان کرده است:
کودکان ۱ تا ۳ سال: ۷ میلی گرم
کودکان ۴ تا ۸ ساله: ۱۰ میلی گرم
نوجوانان ۹ تا ۱۳ سال: ۸ میلی گرم
مردان ۱۴ تا ۱۸ سال: ۱۱ میلی گرم
زنان ۱۴ تا ۱۸ سال: ۱۵ میلی گرم
مردان بالای ۱۹ سال: ۸ میلی گرم
زنان ۱۹ تا ۵۰ سال: ۱۸ میلی گرم
زنان بالای ۵۱ سال: ۸ میلی گرم
آهن موجود در غذاها دو نوع است:
دارای هموگلوبین و بدون هموگلوبین؛ غذاهایی با منابع حیوانی مانند گوشت قرمز، غذاهای دریایی و گوشت طیور مانند مرغ و خروس و بوقلمون و... هر دونوع آهن را دارا بوده و جذب آنها نیز توسط بدن بهتر انجام می شود.
آهن بدون هموگلوبین در غذاهای گیاهی مانند اسفناج، لوبیا و غلات غنی شده مانند برنج و نانهای غنی شده یافت می شود. برای افزالیش جذب آهن منابع گیاهی، توصیه می شود که آنها را به همراه گوشت قرمز، غذاهای دریایی و یا گوشت طیور و یا به همراه منابع ویتامین سی مانند مرکبات، کیوی، توت فرنگی و یا فلفل دلمه ای مصرف کنید. ذکر این نکته حائز اهمیت است که یکی از روشهای خوب برای افزایش دریافت آهن در بدن، داشتن یک رژیم غذایی متعادل، سالم و مناسب است که شامل انواع مواد غذایی مفید باشد.
8 نشانه‌ای که می‌گوید فقر آهن دارید
خسته و کوفته هستید.
رایج ترین نشانه فقر آهن خستگی مفرط است. بیشتر زنان آنقدر همیشه احساس خستگی می کنند که خستگی را بخشی از زندگی خود تلقی می کنند و آن را نادیده می گیرند. با این حال فقر آهن موجب می شود که اکسیژن کمتری به بافت های بدنتان برسد، بنابراین بدن از انرژی لازم محروم می شود. اگر خستگی نرمال شما با احساس ضعف، ناراحتی یا ناتوانی در تمرکز همراه باشد، باید به فقر آهن فکر کرد.
پریودهای سنگینی دارید.
در زنان علت شماره یک فقر آهن، پریودهای بسیار سنگین است. زنان خون زیادی از دست می دهند و نیمی از خون آنها جایگزین می شود و دوباره ماه بعد خون زیادی از دست می دهند. این درست مثل آن است که خودرویتان همیشه بنزین بسیار کمی در باکش داشته باشد. مقدار خون قاعدگی که هر ماه از دست می دهید نباید بیشتر از دو تا سه قاشق غذاخوری باشد. این تست را انجام دهید: اگر هنگام قاعدگی، مجبور شدید بیشتر از دو ساعت یک بار نوار بهداشتی خود را عوض کنید، باید نزد پزشک بروید.
رنگ پریده هستید.
اینکه کلمات "رنگ پریده" و "نحیف" با هم بکار برده می شوند، دلیلی دارد. هموگلوبین رنگ خون را قرمز می کند، بنابراین پوست شما رنگ می گیرد. این یعنی اگر میزان این پروتئین در خون شما پائین باشد، پوست تان کمرنگ می شود. اگر پوست روشنی دارید، این موضوع راحت تر مشخص می شود. رنگ پوست شما هر چه باشد، اگر داخل لب ها، لثه ها و داخل پلک هایتان کمرنگ تر از همیشه باشد، به احتمال زیاد فقر آهن دارید.
به راحتی به نفس نفس زدن می افتید.
اگر سطح اکسیژن خون شما پائین باشد، هر چقدر هم عمیق تر نفس بکشید، حس می کنید هوا به شما نمی رسد. اگر در انجام کارهایی که قبلاً به راحتی انجام می دادید، حس می کنید نفس کم می آورید (مثلاً هنگام بالا رفتن از پله ها یا انجام ورزش روزانه) دلیلش فقر آهن است.
قلبتان می کوبد.
قلبی که بیش از حد کار می کند در نهایت ضربان نامنظم، سوفل قلب، بزرگ شدگی و حتی نارسایی قلبی خواهد داشت. البته این نشانه ها برای افرادی است که مدتی است از کم خونی رنج می برند. با این حال اگر می دانید که مشکلات قلبی دارید، مهم است که نزد پزشک بروید و میزان آهن خونتان را چک کنید.
سندروم پای بیقرار دارید.
آیا دائماً عصبی و بیقرار هستید؟ 15 درصد از افرادی که سندروم پای بیقرار دارند، فقر آهن نیز دارند. هرچه آهن خونتان کمتر باشد، نشانه های آن بدتر می شوند.
سرتان درد می کند.
بدنی که فقر آهن داشته باشد رساندن اکسیژن به مغز را بر بافت های دیگر ترجیح می دهد و با این حال سرتان کمتر از حالت ایده آل اکسیژن دریافت می کند. در نتیجه شریان های مغز ورم می کنند و این منجر به سردرد های شدید می شود.
ویار خاک و یخ دارید.
این نوع ویار که به آن پیکا می گویند عبارتست از تمایل زیاد به خوردن مواد غیرخوراکی که این هم نشانه دیگری از فقر آهن است. افرادی که بدنشان کمبود آهن دارد، وسوسه می شوند که گچ، خاک رس، خاک و کاغذ بخورند. خوشبختانه بیشتر خانم ها یخ را ترجیح می دهند.
