به همین دلیل یکی از آموزشهایی که همیشه به مادران باردار داده میشود این است که سردرد را جدی بگیرند و همیشه در صورت ابتلا به آن به پزشک معالج خود گزارش دهند.
البته به گفته دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان، معمولا بیشتر بارداران طی ۱۶ هفته اول بارداری، یک سردرد خفیف را تجربه میکنند که به درمان های معمول پاسخ میدهد و گذراست و شدت آن هم چندان زیاد نیست. به بیان دیگر، سر درد های مربوط به بارداری بدون هیچ علامت دیگری هستند و فشار خون مادر و سایر بررسی های وی طبیعی است. این سر درد ها اهمیتی ندارند وپس از پایان سه ماهه اول به خودی خود بهبود مییابند.
سردردهای غیرخطرناک در سه ماهه اول بارداری
به نظر میرسد به علت تغییرات هورمونی و تغییرات جریان خون در مغز، بخصوص در سه ماهه اول بارداری، شاهد سر درد در بارداران هستیم.
این متخصص با بیان مطلب فوق به جامجم میافزاید: استراحت، خواب کافی، رژیم غذایی مناسب، ورزشهای سبک، اجتناب از استرس های شدید روحی و جسمی، پرهیز از مصرف دخانیات، نوشابههای گازدار، مواد محرک و موادغذایی تند در بهبود این سردردها موثرند.
دکتر فرشته نادری، متخصص بیماری های مغز و اعصاب نیز با تاکید بر این که در بارداری نیز مانند هر زمان دیگری شخص میتواند مبتلا به سردرد شود به جامجم توضیح میدهد: پدیدههایی که در این امر دخیل هستند مانند زمان غیر بارداری شامل نور، سر و صدا و بویایی میشوند. حملات ناشی از سردردهایی که از نوع میگرن بدون او را (اختلالات حسی ـ بینایی) باشند، در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از خانمهای باردار کاهش مییابند و جای نگرانی ندارند. به طور کل در هر سر دردی باید به علائم هشدار و خطر توجه کرد. فراموش نکنید افرادی که سابقه میگرن داشتهاند، ممکن است با باردار شدن سر درد هایشان افزایش یا کاهش یابد.
این متخصص مغز و اعصاب تاکید میکند: سر درد ها ممکن است در سه ماهه اول کمی بیشتر تظاهر کنند که علت آن افزایش سطح هورمون هاست، ولی در سه ماهه دوم و سوم معمولا بهبود دارند و سیر ثابتی را طی میکنند. بجز پدیده هورمونی که در سر درد در این دوره موثر است، بقیه عوامل محرک سر درد مانند زمان غیر بارداری است .
باردارانی که سردرد میگیرند
توجه داشته باشید سر درد میگرنی ممکن است حتی به دلیل استرس، شرایط محیطی گرم یا پرنور، خستگی، بیخوابی یا موادغذایی هیستامین دار مثلا تخم مرغ و گوجه فرنگی شروع شود.
دکتر لاهوتی با بیان مطلب فوق میافزاید: بنابراین خانمهایی که قبلا سابقه میگرن داشتهاند و حالا میخواهند باردار شوند، بهتر است قبل از اقدام به بارداری به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند تا علت میگرن آنها مشخص و از آن دوری شود، زیرا در دوران بارداری امکان افزایش شدت و تکرار این سردردها وجود دارد که به مسکنهای معمولی هم جواب نمیدهند. مثلا اگر کسی با قرار گرفتن در نور شدید آفتاب یا شلوغی دچار سر درد میشود، بهتر است مراعات کند تا در این دوره گرفتار این سر درد های شدید نشود تا مجبور شود از مسکن استفاده کند.
دکتر نادری نیز اظهار میکند: خانم های بارداری که سر درد از نوع میگرن بدون اورا دارند معمولا روند بهبود را هنگام حاملگی حس میکنند؛ ولی در میگرن با اورا، تغییری در شدت و تعداد حملات طی حاملگی ایجاد نمیشود.
قرصهای ضد بارداری سردرد میآورد
چرا گفته میشود مصرف قرصهای ضد بارداری در بروز سردردهای تنشی در زنان موثر است؟
دکتر نادری پاسخ میدهد: تاثیر قرص ضد بارداری در سردرد متفاوت است. مصرف این قرصها در بعضی از انواع میگرنهای قاعدگی به عنوان درمان استفاده میشود، ولی در عدهای از خانمها هم ممکن است با شروع این قرصها سردردها افزایش یابد. تاثیر متفاوت این قرصها به علت تفاوت فیزیولوژیک در خانمها ست. در واقع این تفاوت فیزیولوژیک منجر به اثرات متفاوت این قرصها در خانمها میشود.
خطر مسمومیت بارداری را جدی بگیرید
برخلاف سر درد های سه ماهه اول بارداری که اهمیت بالینی چندانی ندارند، سر درد های سه ماهه سوم این دوره همیشه زنگ خطری برای سایر بیماری ها هستند و نمی توان ساده از کنار آنها گذشت.
دکتر لاهوتی در این باره با تاکید بر این که مهمترین وضعیتی که ممکن است با سردرد سه ماهه سوم بارداری همراه باشد، مسمومیت بارداری (پره اکلامپسی) است، توضیح میدهد: مسمومیت بارداری وضعیتی است که در آن معمولا فشار خون مادر بالاست و غالبا دفع پروتئین از ادرار وجود دارد. در این شرایط ممکن است همه ارگان های بدن ازجمله کبد و کلیه هم در گیر شوند. اهمیت سر درد در مسمومیت بارداری این است که ممکن است مقدمه تشنج مادر باردار باشد. به همین دلیل سر درد در بارداری یک علامت مهم و خطرناک است .
درمان بدون عارضه سر درد بارداری
به گفته دکتر نادری، شکی وجود ندارد که بهترین روش برای درمان سر درد در دوران بارداری استفاده از روشهای غیردارویی مانند خواب کافی و منظم، دوری از گرسنگی، وعدههای غذایی سالم و کم حجم در وعدههای متناوب، پیاده روی منظم، ریلکسیشن و کاهش استرس است.
البته میتوان از استامینوفن ساده نیز بدون هیچگونه عارضهای بر جنین سود برد. بسیاری از داروهای دیگر هم وجود دارند که با نظارت پزشک متخصص بدون هیچگونه عارضهای قابل استفاده هستند.
دکتر لاهوتی نیز تاکید میکند: علت سر درد هرچه باشد و شدت آن هر چقدر هم خفیف باشد و در هر زمانی از بارداری که باشد باید به پزشک گزارش شود. فقط پزشک است که پس از اخذ شرح حال و انجام معاینه و در صورت لزوم آزمایشات لازم میتواند تشخیص دهد آیا سردرد مادر باردار نیاز به پیگیری و درمان خاص دارد یا این که با درمان های حمایتی و اطمینان خوب میشود.