شکر یکی از بدترین موادی است که در تهیه غذاهای امروزی، به کار می رود. استفاده دراز مدت از شکر باعث بروز بیماری هایی همچون چاقی مفرط، نارسایی های قلبی، دیابت و همچنین انواع سرطان ها می شود.
اما چرا شکر به بدن انسان صدمه می زند؟ شکر به طور کلی فاقد هر گونه پروتئین، چربی های مفید، انواع ویتامین ها و همچنین مواد معدنی است.
علاوه بر این، این ماده سفید رنگ در میزان ترشح هورمون های بدن مداخله کرده و توازن گرسنگی و سیری را برهم می زند.
در نتیجه، میزان کالری ورودی بدن بیش از حد نیاز شده و اضافه وزن را به دنبال خواهد داشت.
مصرف شکر و مواد غذایی تولید شده توسط آن، باعث برهم خوردن مقدار سوخت و ساز بدن شده و در نتیجه، منجر به افزایش میزان ترشح هورمون انسولین می گردد که این به نوبه خود، افزایش ذخیره چربی و چاقی مفرط را به دنبال خواهد داشت.
به غیر از این موارد، شکر اعتیاد آور است. مصرف شکر، دقیقا همانند مصرف مواد مخدر، باعث ترشح هورمون دوپامین در مرکز مغز شده و فرد را به شکر معتاد می کند.
این وضعیت باعث بروز هوس و اشتهای کاذب شده و می تواند منجر به پرخوری شود. بنابراین، شکر ماده بسیار مضری است و باید از مصرف آن تا حد امکان پرهیز کرد.
جایگزین های طبیعی شکر
استویا
نوعی شیرین کننده طبیعی است که از برگ های درختچه ای در آمریکای جنوبی موسوم به شیرینبرگ استخراج می شود.
این ماده خوراکی فاقد کالری بوده و باعث اضافه وزن نشده و به طور کلی سلامتی افراد را به خطر نمی اندازد.
استویا فشار خون بالا را متعادل کرده و همچنین سطح انسولین خون را کاهش می دهد؛ بنابراین، می توان به عنوان یک مقابله کننده با بیماری دیابت، از آن استفاده کرد.
زایلیتول
زایلیتول یک الکل قند با طعم شیرینی شبیه شکر است. این ماده از ذرت یا چوب درخت غان استخراج شده و همچنین در بسیاری از میوه ها و سبزیجات یافت می شود.
این ماده شیرین در هر گرم، حاوی 2/4 کالری است که این مقدار، کمتر از 40 درصد کالری موجود در شکر می باشد. در ضمن، زایلیتول ، قند خون و میزان ترشح انسولین را افزایش نمی دهد.
در حقیقت، تاثیرات منفی شکر بیشتر به دلیل داشتن میزان بالایی از فروکتوز است؛ در حالی که مقدار این ماده در زایلیتول به صفر می رسد. بنابراین، تاثیرات منفی شکر را به دنبال نخواهد داشت.
علاوه بر این، مصرف زایلیتول حفره های روی دندان ها را کاهش داده و سرعت فرسایش آنها را کندتر می کند. این ماده همچنین میزان جذب کلسیم را افزایش می دهد که خود باعث استحکام بیشتر دندان ها خواهد شد.
البته مصرف زیاد زایلیتول به هیچ وجه توصیه نمی شود زیرا باعث بروز مشکلات گوارشی مثل نفخ، اسهال و یا استفراغ می گردد.
اریتریتول
اریتریتول، همانند زایلیتول، نیز یک الکل قند می باشد، اما کالری موجود در آن کمتر از زایلیتول است.
این ماده حاوی 0/24 کالری بوده که این مقدار تقریبا 6 درصد کالری موجود در شکر می باشد.
طعم اریتریتول دقیقا مثل شکر شیرین است؛ بنابراین می توان از آن به عنوان یک جایگزین مناسب، استفاده کرد. البته بدن انسان آنزیم هایی که بتواند این ماده را بشکند، ندارد.
به همین دلیل بخش زیادی از اریتریتول جذب نشده و به طور مستقیم وارد جریان خون می شود که در نهایت، از طریق مجرای ادراری بدون هیچ گونه تغییری، خارج می شود.
در ضمن، این ماده قند و میزان انسولین خون را افزایش نداده و همچنین سطح کلسترول و تری گلیسرید را کاهش می دهد.
شربت یاکون (دایکون)
شربت یاکون یا دایکون از گیاه یاکون واقع در آمریکای جنوبی، استخراج می شود. طعم این شربت شیرین و رنگ آن تیره بوده و غلظتی همانند ملاس(شیره قند) دارد.
مطالعات نشان می دهد که مصرف این شربت به عنوان یک مکمل غذایی، احتمالا می تواند در کاهش وزن موثر باشد.
البته 40 تا 50 درصد شربت یاکون از قندهایی تشکیل شده است که بدن انسان نمی تواند آن را هضم و جذب کند.
اما، مطالعات نشان می دهد که این قندها در کاهش سطح هورمون گرلین موثر بوده و در نتیجه اشتها و میزان گرسنگی در افراد را کاهش می دهد. بنابراین، مصرف این شربت می تواند باعث کاهش وزن گردد.
علاوه بر این، شربت یاکون منبع غذایی بسیار غنی برای باکتری های مفید روده بوده و در نتیجه، دستگاه گوارش و سلامت بدن را بهبود می بخشد.
زیرا، وجود این باکتری ها خطر ابتلا به دیابت و چاقی مفرط را کاهش داده و به طرز شگفت آوری عملکرد مغز و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
البته از مصرف زیاد شربت یاکون باید خودداری کرد؛ زیرا باعث بروز مشکلات گوارشی همچون اسهال، استفراغ و نفخ خواهد شد.
در ادامه به مواردی اشاره شده است که جزء شیرین کننده های طبیعی محسوب می شوند؛ اما، همچنان مثل شکر تا حدی روی سرعت سوخت و ساز بدن تاثیرات منفی می گذارند.
به همین دلیل در مصرف آنها باید احتیاط کرد.
قند نارگیل
قند نارگیل را از شیره درخت نارگیل استخراج می کنند. این قند حاوی مقدار کمی آهن،روی، کلسیم، پتاسیم و آنتی اکسیدان می باشد.
شاخص قند خون در اثر مصرف این قند، کمتر از شکر می باشد، اما به هر حال قند خون را افزایش می دهد.
علاوه بر این، قند نارگیل همانند شکر حاوی مقدار زیادی کالری می باشد.
فروکتوز موجود در این ماده نیز همانند شکر زیاد است به همین دلیل، در مصرف آن باید احتیاط کرد.
عسل
عسل حاوی انواع ویتامین ها و مواد معدنی بوده و همچنین سرشار از انواع آنتی اکسیدان ها است.
بنابراین، مصرف این ماده طبیعی می تواند باعث کاهش خطر ابتلا به انواع بیماری ها شود.
تحقیقات نشان می دهد که مصرف مداوم عسل به مدت 8 هفته می تواند میزان کلسترول بد و تری گلیسرید خون را در افراد دیابتی، کاهش دهد.
اما طبق مطالعات دیگر، مصرف عسل باعث افزایش سطح قند خون شده که بسیار مضر است.
شربت افرا
شربت افرا از حرارت دادن شیره درخت افرا به دست می آید.
این شربت شامل مقدار کمی کلسیم، پتاسیم، آهن، روی و منگنز و همچنین 24 نوع از آنتی اکسیدان های مختلف می باشد.
با اینکه قند موجود در شربت افرا بسیار زیاد می باشد؛ اما همچنان شاخص قند خون مرتبط با آن کمتر از شکر بوده و سطح قند خون را به طور ناگهانی بالا نمی برد.
به طور کلی، این شربت در مقایسه با قند نارگیل و عسل، جایگزین بهتری برای شکر می باشد.
ملاس
ملاس عصاره ای غلیظ، تیره و چسبناک، و یک محصول جانبی در روند تهیه شکر از چغندر قند و یا نیشکر است. رنگ ملاس قهوه ای است.
این ماده همچنین شامل مقداری زیادی از انواع ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان های مختلف می باشد.
در ضمن، مواد مغذی موجود در ملاس برای سلامت استخوان ها و قلب بسیار ضروری است.
علی رغم این نکات مثبت، همچنان ملاس دارای قند زیادی بوده و نباید در رژیم غذایی روزانه افراد وارد شود. استفاده هرازگاهی آن مانعی ندارد.
