گروه اجتماعی- به گفته مسعود قادی پاشا، مدیرکل پزشکی قانونی استان تهران، از ابتدای فروردین تا پایان دی ماه سالجاری، فوت های ناشی از حوادث نسبت به مدت مشابه سال گذشته (1394) 11.4 درصد افزایش داشته است.
به گزارش افکارنیوز، در مدت مشابه سال گذشته متاسفانه 272 نفر براثر حوادث ناشی از کار فوت کردند که 31 مورد کمتر از امسال بوده است.
دهه 90 را باید مقطعی دانست که سایه مرگ بر سر کارگران بیش از هر زمان دیگری گسترده شده است به طوری که بررسی آمارهای کشوری نشان می دهد در سال 1394، یک هزار و 494 نفر و در سال 1393 نیز یک هزار و 891 نفر در اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده اند که خوشبختانه این روند در سال 94 دارای سیر نزولی بوده و 21درصد کاهش داشته است.
همچنین بر اساس آمارهای موجود در سال 1390، یک هزار و 507 نفر ؛در سال 1391 نیز یک هزار و 796 نفر و در سال 1392 هم یک هزار و 994 نفر هنگام کار دچار حادثه شده و جان باخته اند.
اوج مرگ و میر ناشی از حوادث کار مربوط به سال 1392 با یک هزار و 994 مورد بوده و خوشبختانه در سال های بعد این روند سیر نزولی داشته است.
بررسی وضعیت مرگ و میز ناشی از حوادث کار در دهه 80 نیز جالب توجه است به طوری که یک دهه پیش یعنی سال 1385 متاسفانه 810 نفر،سال 1386 نیز 901 نفر، سال 1387 هم یک هزار و 481 نفر، سال 1388 نیز یک هزار و 225 نفر و در سال 1389 هم یک هزار و 290 نفر حین انجام کار جان باخته اند.
مطابق آمارهای جهانی، حوادث ناشی از کار سومین عامل مرگ و میر در جهان است به طوری که در سال حدود 340 میلیون حادثه کاری در جهان رخ می‌دهد که از این میزان حدود 340 هزار مرگ ناشی از حوادث کاری و رقمی حدود دو میلیون نفر مرگ ناشی از بیماری‌های محیط کار را شاهد هستیم.
همان طور که اشاره شد در ایران نیز شاهد حوادث متعدد کار و مرگ و میر ناشی از آن هستیم و براساس قوانین موجود، حوادث ناشی را باید به حوادثی که در حین انجام وظیفه و حوادثی که به سبب انجام وظیفه رخ می دهند،تقسیم بندی کرد.
سقوط از بلندی، اصابت جسم سخت، سوختگی و کمبود اکسیژن از جمله مهم ترین عوامل فوت ناشی از حوادث کار در کشور است که با رعایت نکات ایمنی به ویژه در موارد کار در ارتفاعات می توان بروز این حوادث را تا حد قابل توجهی کاهش داد.
نظر دولت درباره حوادث حین کار
همچنین بر اساس اعلام اداره کل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حادثه ناشی از کار عبارت است از اتفاق یا پیامدی که در جریان انجام کار پدید آمده و با صدمات شغلی مرگبار یا غیر مرگبار همراه است.
بنا بر تعریف این اداره و مطابق ماده 60 قانون تامین اجتماعی حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد؛ مقصود از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه یا موسسات وابسته یا ساختمان ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده دار انجام ماموریتی باشد؛ اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی و توانبخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به کارگاه جز اوقات انجام وظیفه محسوب می شود، مشروط بر اینکه درزمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد. حوادثی که برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان و مساعدت به آنان اتفاق می افتد، حادثه ناشی از کار محسوب می شود.
مسوولیت کیفری حادثه، حسب نظر بازرسان کار یا کارشناسان رسمی دادگستری و بر اساس رأی قضایی بر عهده مقصر یا مقصران حادثه است.
حسب ماده 95 قانون کار، مسوولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار بر عهده کارفرما یا مسوولان واحدهای موضوع ذکر شده در ماده 85 این قانون خواهد بود. هر گاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور از سوی کارفرما یا مسوولان واحد، حادثه ای رخ دهد، شخص کارفرما یا مسوول مذکور از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازات های مندرج در این قانون مسوول است .
مطابق ماده 13 آئین نامه چگونگی بازرسی کار موضوع تبصره ماده 99 قانون کار در هنگام بررسی حوادث منجر به فوت و نقص عضو و آسیب دیدگی، بازرسان کار موظفند برای مستدل بودن گزارش حادثه نظریه پزشکی قانونی را اخذ و مورد توجه قرار دهند.
با توجه به دستور قاضی پرونده تعیین عرش دیه درحوادث ناشی از کار توسط پزشکی قانونی مشخص و صدور رأی بر عهده مقام محترم قضایی است.
و درباره نحوه درخواست بررسی حوادث ناشی از کار باید مراحل زیر را انجام داد؛
*مراجعه حادثه دیده و یا اولیای دم به مراجع قضایی انتظامی برای طرح شکوائیه یا دادخواست.
*بررسی شکوائیه حادثه دیده یا اولیای دم توسط مقام محترم قضایی و انتظامی.
*مراجعه حادثه دیده یا اولیای دم به کلانتری برای تشکیل پرونده و اخذ نظریه از ادارات کار و امور اجتماعی و پزشکی قانونی.
*مراجعه حادثه دیده به واحد بازرسی کار اداره کل کار و امور اجتماعی استان یا اداره شهرستان و ارائه نامه کلانتری برای مطالعه پرونده و بررسی صحنه حادثه و ثبت اظهارات شهود به منظور تهیه گزارش حادثه توسط بازرس کار.
*تحویل گزارش حادثه از سوی اداره کل کار و امور اجتماعی استان یا اداره شهرستان به کلانتری، به منظور ارجاع به مرجع قضایی برای ابلاغ نظریه بازرس کار به اصحاب پرونده وصدور رای.
با توجه به اینکه 50 درصد از اتفاقاتی که به عنوان حوادث کار رخ می دهند ناشی از نبود نظارت کافی بوده، امید است پیمانکاران و کارفرمایان که مسوولیت زیادی در تامین امنیت محیط کار دارند در سال 96 این مورد را در رأس برنامه های خود قرار داده و شرایط ایمن محیط کار و آموزش صحیح را برای کارگران خود تامین کنند.
متاسفانه ضعف فرهنگ ایمنی در بین کارگران ،پیمانکاران و کارفرمایان در کارگاه های ساختمانی، کمبود کارگران ماهر و متصدیان دارای صلاحیت و نبود آموزش های تخصصی و فقدان تخصص به ویژه در صنعت ساختمان سازی (با توجه به آمار 44 درصدی حوادث منجر به فوت در کشور ناشی از سقوط از ارتفاع) سبب افزایش آمار حوادث ناشی از کار شده که باید برای رفع این موارد تلاش ویژه ای صورت گیرد.
مهرنوش حیدری
