پروفسور سیدعلی کشاورز، استاد دانشگاه تهران و مدیر گروه تغذیه بالینی انجام داده است.
افراد از چه سنی به بعد معمولا فعالیت های بدنی‌شان کاهش پیدا می‌کند و این موضوع چه تبعاتی را به همراه دارد؟
انسان معمولا از سن 25 تا 30 سالگی به بعد به تدریج فعالیت بدنی‌اش کم می‌شود. این امر در زندگی محسوس است. از این رو افرادیا باید یک برنامه فعالیت بدنی منظم را داشته باشند و یا باید مقدار و میزان غذای دریافتی‌شان را کم کنند. اگر این تغییر و تحول در سبک زندگی افراد رخ ندهد به تدریج دچار افزایش وزن و چاقی می‌شوند.
در ضمن متابولیسم پایه بدن انسان رفته رفته کاهش پیدا کرده و موجب افزایش وزن می‌شود. بدن به طور اتوماتیک برای فعالیت اعضای خود نیاز به انرژی دارد و زمانی که این انرژی تامین نمی‌شود متابولیسم کاهش پیدا کرده و بنابراین منجر به چاقی و افزایش وزن می‌شود.
در چند دهه گذشته سبک زندگی افراد دچار چه تحولاتی شده است؟
در سه دهه گذشته زندگی افراد دچار دو تحول بزرگ شده است. نخستین تحول گسترش زندگی شهرنشینی بوده و مهاجرت به شهرها افزایش داشته است و تغییر نسبت جمعیتی شهر به روستا باعث این اتفاقات شده است در دوران قبل از انقلاب فقط 20 درصد مردم شهرنشین بودند، اما الان شاهد عکس این قضیه هستیم. در روستاها فعالیت بدنی، کشاورزی و دامداری انرژی زیادی را از افراد می گرفت، اما با آمدن به شهرها فعالیت های بدنی کاهش پیدا کرده است و فرهنگ ورزش کردن در میان مردم شهر ضعیف شده یا وجود ندارد.
از سوی دیگر هم در برخی شهرها امکانات ورزشی برای همه افراد فراهم نیست که این موضوع باعث چاقی و اضافه وزن شده است. اتفاق دوم این است که در کشوری زندگی می‌کنیم که در حال گذار تغذیه‌ای هستیم، یعنی رفتارهای سنتی پدران و مادران را فراموش کرده‌ایم و یک‌سری رفاه و امکانات را جایگزین سبک سالم زندگی کرده‌ایم که عواقب منفی در سلامتی دارد. به طور مثال ارزش تغذیه‌ای نان، پنیر، سبزی و مغز گردو را فراموش کرده و در وعده‌هایی مانند صبحانه، کیک و آبمیوه را جایگزین کرده‌ایم.
در وعده ناهار غذای کامل و ایده آلی مانند آبگوشت را فراموش کرده و به جای آن سوسیس و کالباس مصرف می کنیم. غذاهای این دوره جدید همگی پرچرب، پرسس، پر ادویه و ذائقه پسند است.
این تغییر در سبک زندگی باعث ایجاد چه اختلالاتی در زندگی شده است؟
از این رو این تغییر در سبک زندگی که فعالیت ها محدود شده است و تغییراتی در الگوی مصرف غذایی داشته ایم دست به دست هم داده و باعث شده است که مردم روز به روز دچار اضافه وزن و چاقی شوند. بنابراین پیامدهای منفی این تغییرات بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، کبد چرب، سرطان کبد، سنگ کیسه صفرا،نقرس و... است.
در دنیای پیچیده امروز کشورهای غربی و رو به پیشرفت چه سبک زندگی را در پیش گرفته اند که هنوز در آن نقطه دچار ضعف هستیم؟
دنیای پیشرفته امروز در برخی کشورها رفتارهای منفی خود را تعدیل کرده است تا سلامتی را تضمین کند و در کنار داشتن امکانات سبک زندگی درست فراموش نشود در این سیستم این افراد به موقع ورزش می کنند و امکانات ورزشی مناسبی برای آنها مهیا است و از سوی دیگر برای حفظ سبک زندگی سالم و داشتن جسمی سالم مواد غذایی مانند قند،شکر و چربی را در غذاها محدود کرده اند تا در حقیقت بتوانند این معضل همه گیر را کنترل کنند. متاسفانه ما هنوز در این زمینه قدم های موثری برنداشته ایم و این چاقی برای افراد جامعه امروز زنگ خطری جدی به شمار می رود.
شایع ترین مشکلاتی که در مراجعین به چشم می خورد و مسئله ای فراگیر در زندگی امروز است؟
روز به روز در جامعه شاهد افزایش آمار مربوط به کودکان چاق یا کودکانی که مبتلا به اضافه وزن هستند، هستیم. وقتی کودکان ایرانی را با استانداردهای بین المللی مقایسه می کنیم نه تنها لاغر محسوب نمی‌شوند، بلکه دارای اضافه وزن یا چاقی هستند.
امروزه در اقوام، فامیل و دوستان و آشنایان کودکان چاق دور و برمان می بینیم تصور می کنیم که فرزندمان نسبت به آنها کمبود وزن دارد واین مسئله باعث نگرانی برخی والدین می‌شود که با مراجعه و اصرار از اینکه برای کودک شان داروی تقویتی و مکمل تجویز شود اصرار دارند که این کار صورت گیرد تا توده بدنی کودک افزایش داشته باشد بنابراین در این زمینه خانواده ها نیاز به آموزش و فرهنگ سازی دارند.
از این رو باید یک بینش جدید داشته باشیم تا به شکلی این رخدادها حل شود زیرا تهدید اساسی برای نسل جوان به شمار می‌رود.
افرادی که بیش از حد کالری دریافت می کنند و فعالیت بدنی کمی دارند دچار چه مشکلاتی می‌شوند؟
در فرآیند سوزاندن کالری اضافی،بدن ممکن است دچار اختلال شود در نهایت باعث چاقی شده و فرد با اضافه وزن رو به رو می‌شود. این اضافه های دریافت کالری در بدن تجمع و در بافت‌های مختلف بدن انباشت می‌شود و چربی می‌سازد زمانی که چنین اتفاقی در بدن رخ دهد فرد دچار چاقی و اضافه وزن می‌شود که رابطه مستقیمی با نداشتن تحرک بدنی دارد هر اندازه افراد در جامعه امروز کمتر فعالیت بدنی داشته باشند زودتر چاق می‌شوند و تغییر در سبک زندگی نیز عامل مهمی به شمار می‌رود.
ورزش کردن چقدر حائز اهمیت است؟
ورزش تاثیر زیادی در سوخت و ساز بدن دارد زمانی که افراد به ورزش کردن عادت می کنند ترکیبات ترشحی بدن،کاهش زمان توقف مواد سمی در روده ها و بالا بردن سطح آنتی اکسیدان ها از سوخته شدن نامناسب چربی‌ها را در سطح سلول‌های بدن که باعث سرطانی و پیر شدن می‌شود جلوگیری می کند.بنابراین ورزش کردن عامل مهمی در داشتن فعالیت مستمر و سبک زندگی درست است.فعالیت بدنی و ورزش خطراتی مانند بیماری های قلبی، فشار خون، پوکی استخوان، بیماری‌های اسکلتی و... را پایین می‌آورد و چربی بدن را کم می‌کند.
