خواب با کیفیت، یکی از بهترین و ضروری‌ترین فاکتورهای سلامت محسوب می‌شود؛ اما آیا اگر بیش از اندازه شود، باز هم می‌تواند به همان اندازه مفید باشد؟ اگر کمی در این خصوص جستجو کرده باشید، احتمالا متوجه شده‌اید که خواب زیاد نه تنها مفید نیست، بلکه ممکن است در طولانی مدت فرد را با عوارض جبران ناپذیری درگیر کند.
در بسیاری از تحقیقات نیز این موضوع ثابت شده است که خواب زیاد می‌تواند سر منشا بسیاری از مشکلات جدی سلامتی باشد؛ مشکلاتی از قبیل دیابت، بیماری‌ها و اختلالات قلبی و یا حتی در برخی موارد حادتر، افزایش ریسک مرگ.
علت خواب زیاد چه می‌تواند باشد؟
تحقیقات بسیار زیادی در این زمینه صورت گرفته است و به صورت تقریبی، اغلب آن‌ها نتایج مشابهی را گزارش داده‌اند. نتایج این تحقیقات گسترده در حوزه خواب، نشان داده‌اند که خواب زیاد می‌تواند یکی از نشانه‌های افسردگیهای شدید و درمان نشده باشد. از دیگر مواردی که می‌تواند سبب شود فرد برای ساعت‌های طولانی تمایل به خواب داشته باشد، می‌توان به وضعیت اقتصادی و جایگاه اجتماعی وی اشاره کرد؛ به این ترتیب که افرادی که دارای وضعیت اقتصادی چندان جالبی نیستند، به احتمال بسیار زیادی توانایی بهره مندی از بسیاری از امکانات رفاهی و سلامت لازم را ندارند. در نتیجه ممکن است بسیاری از علائم ابتدایی بیماری‌های پیچیده را نادیده گرفته و در نهایت پس از مدتی، آن‌ها را با عواقبش رو به رو کند.
از دیگر علل مهمی که می‌تواند سبب شود فرد هر چه می‌خوابد باز احساس کند به خواب بیشتری نیاز دارد، اختلال آپنه خواب است. در این اختلال، حین خواب، ممکن است تنفس شما برای لحظه‌ای قطع شود و در نهایت موجب بر هم زدن تنظیم چرخه خواب شود.
مواردی که گفتیم نباید باعث شود که تصور کنید حتما شما نیز یکی از این افراد هستید و یا دچار یک اختلال وحشتناک شده‌اید! تمامی نشانه‌هایی که گفتیم نباید شما را نگران کنند؛ چرا که بسیاری افراد، بسته به شرایط و یا سبک زندگیشان (مانند افرادی که الکل مصرف می‌کنند و یا افرادی که تحت درمان هستند و داروهای ویژه‌ای مصرف می‌کنند)، ممکن است میزان خوابشان بیش از حد نرمال باشد.
نحوه تشخیص این اختلال
جالب است بدانید که خواب زیاد، یک بیماری شناخته شده است با نام hypersomnia است. از علائم واضح این بیماری، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فرد در طی روز دائما احساس خواب آلودگی دارد، به صورت پیوسته خمیازه می‌کشد و یا حتی دائما در حال چرت زدن است.
این احساس خواب آلودگی مفرط حتی با چرت‌های گاه به گاه و پشت سر هم برطرف نخواهد شد.
میزان خواب شب در این دسته افراد معمولا به صورت قابل توجهی بالا است.
ممکن است این افراد با مشکلات اضطرابی گوناگونی درگیر باشند.
افراد درگیر با این نوع اختلال، اغلب اوقات کم انرژی هستند.
مشکلات مرتبط با حافظه نیز یکی دیگر از مشکلات متعددی است که می‌تواند افراد با خواب زیاد را دچار دردسر کند.
اختلالات پزشکی مرتبط با خواب زیاد
نتایج برخی مطالعات مشخص کرده‌اند که خواب زیاد می‌تواند با ابتلا به برخی بیماری‌ها کاملا مرتبط باشد. جدی‌ترین بیماری‌هایی که ممکن است در پی خواب زیاد به وجود بیایند، عبارت‌اند از:
دیابت: آزمایش‌ها نشان داده‌اند که خواب نقش بسیار مهمی در افزایش ریسک ابتلا به دیابت دارد؛ چه زمانی که به اندازه کافی نباشد و چه هنگامی که بیش از اندازه باشد.
چاقی: شاید تصور کنید که خواب زیاد می‌تواند کاهش تحرک را در پی داشته باشد و در نتیجه ارتباط میان چاقی و خواب زیاد کاملا واضح خواهد بود؛ اما قضیه به همین سادگی‌ها هم نیست. هنوز علت و دلیل اصلی کشف نشده است و تنها چیزی که تحقیقات نیز به آن اشاره کرده‌اند این است که افزایش وزن حتی در افرادی که رژیم غذایی خود را رعایت و به صورت منظم ورزش می‌کرده‌اند، ولی به پرخوابی دچار بوده‌اند نیز مشاهده شده است.
سر درد: احتمالا خودتان چندین مرتبه با این مشکل مواجه شده‌اید که بعد از تجربه یک خواب طولانی، با سر دردهای عجیبی از خواب بیدار شده‌اید و عارضه عجیب و غریبی به نظر نمی‌آید.
کمر درد: زمانی بود که پزشکان به افرادی که از کمردرد رنج می‌بردند، توصیه می‌کردند که بیشتر در رخت خواب استراحت کنند؛ اما آن روزها مدت‌ها است که گذشته. امروزه اگر با کمر درد به پزشک مراجعه کنید، او به شما خواهد گفت که حتی ممکن است نیازی به کاهش برنامه ورزشی منظم خود نداشته باشید؛ چه برسد به اینکه از شما درخواست کند تا بیش از پیش در رخت خواب بمانید.
افسردگی: اگرچه بی خوابی و یا کم خوابی بیشتر از پرخوابی منجر به افسردگی خواهد شد، ولی آمارها نشان داده که تقریبا ۱۵ درصد از افراد مبتلا به افسردگی بیش از حد می‌خوابند. این ممکن است به نوبه خود افسردگی آن‌ها را حتی بدتر کند؛ چرا که خواب منظم برای روند بهبودی فرد بسیار مهم است.
مشکلات قلبی: در یک مطالعه سلامت، نزدیک به ۷۲۰۰۰ خانم شرکت داشتند. تجزیه و تحلیل دقیق داده‌های حاصل از آن، نشان داد خانم‌هایی که ۹ تا ۱۱ ساعت در شب می‌خوابند، ۳۸ درصد بیشتر از آن‌هایی که تنها ۸ ساعت می‌خوابند، در معرض ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب هستند. این در حالی است که محققان هنوز دلیلی برای ارتباط بین پرخوابی و بیماری قلبی شناسایی نکرده‌اند.
مرگ: مطالعات متعدد نشان داده‌اند افرادی که شب‌ها ۹ ساعت یا بیشتر می‌خوابند، نسبت به افرادی که ۷ تا ۸ ساعت در طول شب می‌خوابند، به میزان قابل توجهی نرخ مرگ و میر بالاتری دارند. هنوز دلیل خاصی برای این ارتباط مشخص نشده است و تنها نتایج حاصل از این تحقیقات در دسترس است.
