در چند وقت اخیر بحث تحریم نفتی ایران بسیار مطرح شده است. سوای امکان این مسئله، راه‌هایی وجود دارد که با مدیریت درست بتوان این تهدیدات را به فرصت تبدیل کرد و با ابزارهای مختلف این تحریم‌ها را دور زد.
کارشناسان معتقدند که برای دور زدن تحریم‌ها باید روش‌های فروش نفت متنوع‌سازی شود. یعنی از کانال‌های دیگری نیز به فروش برسد. در نتیجه شورای عالی هماهنگی اقتصادی پس از بررسی راهکارهای موجود، طرح عرضه نفت در بورس و مشارکت بخش خصوصی در صادرات نفت را به صورت آزمایشی تصویب کرد.
در آبان ماه امسال، فاز آزمایشی عرضه نفت در بورس با موفقیت اجرا شد. اما بعد از مدتی وزارت نفت به بهانه اخذ مجوز دوباره از شورای عالی اقتصادی آن‌را متوقف کرد.
با اینحال مجوز عرضه نفت در بورس از شورای عالی اقتصاد اخذ شده و مقرر گردیده است روز دوشنبه اول بهمن ۱۳۹۷ یک میلیون بشکه نفت خام سبک در حجمهای ۳۵ هزار بشکه‌ای با قیمت پایه ۵۲،۴۲ دلار به ازای هر بشکه در بورس انرژی عرضه شود.
حسینی مدیرعامل بورس انرژی با بیان اینکه علاوه بر امکان تسویه حساب با ارز‌های بین‌المللی، امکان تسویه کامل با ارز ریال ایران با نرخ سنا از تفاوت‌های عرضه این دوره با دوره‌های قبل است، اظهار کرد: دوره تسویه حساب معاملات نیز از ۶۰ به ۹۰ روز افزایش یافته است.
حسینی با بیان اینکه مجوز‌های لازم از سران سه قوه برای عرضه ۳ میلیون بشکه نفت خام در بورس انرژی دریافت شده است، افزود: در این مرحله، یک میلیون بشکه نفت خام سبک ایران برای عرضه در نظر گرفته شده و به تناسب فروش، نسبت به حجم عرضه در دوره‌های بعدی تصمیم گیری و اقدام خواهد شد.
وی درباره نحوه پرداخت وجوه و تحویل نفت خریداری شده هم گفت: متقاضیان باید ۶ درصد از مبلغ قرارداد را بصورت پیش پرداخت واریز و پس از برنده شدن در مناقصه ۲۰ درصد از مبلغ نهایی محموله خریداری شده را پرداخت کنند و با ارائه ضمانت نامه بانکی به میزان ۱۲۵ درصد مبلغ باقی مانده ارزش محموله آن را تحویل گرفته و پس از یک دوره ۶۰ تا ۹۰ روزه آن را تسویه کنند.
حسینی، تسویه تمام ریالی را از مزیت‌های این عرضه عنوان کرد و افزود: نحوه تحویل نفت نیز هم در بندرگاه‌ها و هم بصورت کشتی به کشتی فراهم است و همه افراد ذی صلاح داخلی و خارجی می‌توانند در این عرضه شرکت کنند.
این گزارش حاکی است پس از عرضه اول و دوم نفت در بورس مسئولان بورس انرژی رسما اعلام کردند در کنار ایرانی هایی که کد معاملاتی دارند خارجی ها هم می توانند برای خرید نفت در بورس مراجعه کنند.
وی در خصوص ورود سرمایه‌گذاران خارجی به این معاملات هم گفت: افراد بسیار زیادی از عرضه بورس در انرژی استقبال می‌کنند و باید فضا را برای بخش خصوصی در این زمینه فراهم کنیم. شرایطی فراهم شده که سرمایه‌گذاران خارجی هم می‌توانند، به این بازار وارد شوند.
به گفته مدیرعامل بورس انرژی، خارجی‌ها می‌توانند با دریافت کد معاملاتی از بورس اقدام به خرید محموله‌های نفت خام ایران از طریق بورس انرژی کنند.
وی در توضیح این موضوع گفت: تاکنون بیش از 100 کد معاملاتی توسط خارجی‌ها در بورس انرژی دریافت شده که می‌توانند از طریق آن اقدام به خرید محموله‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی کنند.
نکته جالب توجه در سومین عرضه نفت در بورس همزمانی این اتفاق با گرفتن مجوز توسط شرکت های خصوصی چینی برای واردات نفت از ایران است.
وزیر اقتصاد چین یک مجوز واردات نفت خام به ژیجیانگ ووچان ژونگدا پترولیوم، یک شرکت تجاری خصوصی در منطقه آزاد تجاری ژوسان در شرق چین داد.
این شرکت اولین شرکت خصوصی است که مجوز واردات نفت از وزارت اقتصاد می گیرد این حرکت تلاشی است توسط دولت چین برای حمایت از قراردادهای آینده نفت خام شانگهای که سال گذشته آغاز شد و سرمایه گذاران سازمانی را جذب کرد.
دونگ جیان، یک تحلیلگر گفت: «این مجوز نشان می‌دهد که چین در حال باز کردن بازار نفت خام خود است. بهتر از آن، یک شرکت تجاری می‌تواند نفت خام را طبق قراردادهای آینده نفت خام شانگهای به پالایشگاهها بفروشد ».
شرکت ژیجیانگ ووچان ژونگدا در ماه مه 2018 با سرمایه یک میلیارد یوان ( 147.97میلیون دلار ) تأسیس شد. این شرکت هنوز سهمیه ای از طرف تصمیم گیران دولتی برای مشخص شدن مقدار خرید سالانه نفت دریافت نکرده است .
چین برای اولین بار در جولای 2015 سهمیه‌هایی به یک پالایشگاه مستقل اعطا کرد. در حالی که کمیته ملی توسعه و اصلاحات صلاحیت ها را تایید میکند، وزارت اقتصاد مجوزها را صادر میکند.
طی قوانینی که در فوریه 2015 توسط کمیته ملی توسعه و اصلاحات منتشر شد، پالایشگاه های کوچک تر درصورت رعایت شرایط زیست محیطی اجازه دارند از نفت خام وارد شده استفاده کنند. شرایطی مانند بستن ظرفیت‌های پالایشگاهی قدیمی و آلاینده .
با این شرایط به نظر می رسد که چینی ها می توانند و یا بهتر است بگوییم می خواهند که از طریق بورس انرژی اقدام به خرید نفت ایران کنند. حال باید دید آیا در سومین عرضه که قرار است در اول بهمن ماه صورت گیرد شرکتهای خصوصی خارجی نیز برای خرید نفت از ایران اقدام خواهند کرد یا خیر.
