هفته اول خرداد ماه امسال با مشکلات و اعتراض رانندگان و کامیون‌دارانی آغاز شد که به عدم افزایش نرخ کرایه بار، عدم رعایت تعرفه تن بر کیلومتر، گرانی قطعات لوازم یدکی، نبود قطعات اصل و وجود قطعات چینی، توزیع ناعادلانه بار، مشکل بیمه و نداشتن بیمه تکمیلی، سختی کار، ناوگان فرسوده و... اعتراض کرده بودند.
اعتراضات کامیون‌داران در سراسر کشور باعث شد که دولتمردان با بررسی وضعیت موجود کامیون‌داران وعده‌هایی برای رفع این مشکلات به آن‌ها داده و در جهت رفع آن‌ها تلاش کنند.
شهرستان بستان‌آباد با داشتن ۷ هزار راننده و کامیون‌دار قطب کامیون‌داران کشور است و کسی نمی‌تواند منکر نقش این رانندگان در سیستم و چرخه حمل و نقل در کشور باشد.
در گفتگو با چهار نفر از رانندگانی که در سیستم جابه جایی و حمل و نقل کشور فعالند به گفتگو نشسته است تا از نزدیک در جریان مطالبات کامیون‌داران قرار گرفته و نسبت به اجرایی شدن وعده‌هایی که در پی اعتراضات صورت گرفته به آن‌ها داده شده است را بررسی کند.
احد جهان‌بین یکی از کامیون‌داران بستان‌آباد است که ۳۴سال سابقه رانندگی دارد و در سال ۶۳ گواهینامه پایه یک گرفته است. او تاکید می‌کند در این ۳۴ سال بدون حتی یک روز تعطیلی به کارش ادامه داده است.
دلال‌ها یکه‌تازی می‌کنند
جهان‌بین در ابتدا در مورد مهم‌ترین علل و عواملی که به اعتراضات کامیون‌داران منجر شده بود به فارس گفت: یکی از مهم‌ترین علل اعتراض‌ها عدم افزایش کرایه بار بود به طوری که نرخ حمل و نقل از سال ۹۴ تاکنون ثابت بوده و هیچ افزایشی نداشته است. بعد از اعتراض‌های صورت گرفته ۲۰ درصد به نرخ حمل بار اضافه شد.
وی افزود: به تعداد استان‌ها پایانه‌های حمل و نقل در کشور وجود دارد و نرخ حمل و نقل بار براساس تعرفه پایانه‌ها تعیین می‌شود. وقتی دولت اعلام می‌کند کرایه‌ها ۲۰درصد افزایش پیدا کرده است، این ۲۰درصد براساس اعلام پایانه‌هاست.
جهان بین ادامه داد: وقتی تعرفه کرایه‌ها خارج از چارچوب پایانه‌ها صورت می‌گیرد، بازار دلال‌ها و واسطه‌ها داغ می‌شود، به عنوان مثال در میدان تره‌بار تبریز دلال‌ها یکه‌تازی می‌کنند.
این کامیون‌دار گفت: اگر انجمن صنفی رانندگان قدرت نظارتی و اجرایی خوبی داشته باشد و سیستم اعلام بار در حد عالی و قدرتمند باشد می‌توان دست این واسطه‌ها و دلال‌ها را کوتاه کرد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر با وجود حل برخی وعده‌ها، اما برخی مشکلات همچنان پابرجاست، اظهار داشت: نرخ کرایه‌ها را ۲۰درصد افزایش دادند و این وضعیت تا سه روز ادامه پیدا کرد و بعد از سه روز اوضاع بدتر شد.
رانندگان کامیون‌هایشان را می‌فروشند
مشکل بعدی که این رانندگان از آن نام می‌برند، افزایش بیش از اندازه قیمت لوازم یدکی کامیون‌هاست، ادامه این روند به‌گونه شده است که بسیاری از کامیون‌داران ماشین‌هایشان را می‌فروشند.
جهان‌بین به عنوان پیشکسوت این رانندگان می‌گوید: کامیون ۶ چرخ سه جفت لاستیک، کامیون ۱۰ چرخ چهار جفت لاستیک و تریلی پنج جفت لاستیک در سال نیاز دارد، دولت برای تهیه چند جفت لاستیک به کامیون‌داران تضمین می‌دهد که کامیون‌داران برای تهیه لاستیک به قیمت عادلانه آن را تهیه کنند.
وی افزود: قبل از اعتراض رانندگان میلگرد ۳هزار تومان بود الان قیمت میلگرد به ۷هزار تومان رسیده است، آیا افزایش ۲۰درصدی کرایه‌ها در مقابل افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها جوابگو خواهد بود. زمانی که قیمت میلگرد به ۷ هزار تومان می‌رسد، تعداد دفعات باری که ما تحویل می‌گیریم نیز به شدت افت پیدا کرده است.
جهان‌بین با اشاره به اینکه ۳۴ سال از عمر خود را در جاده‌ها رانندگی کرده است، اضافه کرد: بعد از ۳۴سال کار سخت و پرخطر، یک کامیون قرضی دارم که آن را هم در بنگاه برای فروش گذاشته‌ام.
در زمان بازنشستگی شغل رانندگی را تفریحی حساب می‌کنند
در این میان یکی دیگر از موارد مورد اعتراض رانندگان مسئله بیمه است که همگی آن‌ها بر این موضوع اتفاق نظر دارند.
عادل مختارزاده یکی دیگر از رانندگان شهرستان بستان‌آباد که در سال ۸۴ گواهینامه پایه یک گرفته و ۱۳سال سابقه کار دارد، با اظهار ناراحتی شدید از نبود بیمه می‌گوید: در حالی که مسوولان اعلام می‌کنند شغل رانندگی کامیون و تریلی جزو مشاغل سخت، زیان‌آور و پرخطر است، ولی در زمان بازنشستگی شغل ما را تفریحی حساب می‌کنند و موضوع بیمه تکمیلی نیز در حد شعار است.
در حالی که شرکت‌های بزرگ بیمه در سال ۹۰ نرخ بیمه را از رانندگان دریافت کرده اند و حتی چهار درصدی که پایانه‌ها از رانندگان دریافت می‌کنند، نرخ بیمه تکمیلی در داخل آن است.
مختارزاده ادامه داد: بعد از سال‌ها سختی و مشقت رانندگان در این شغل و نداشتن یک متولی و حامی واقعی و نه صوری شاهد اعتراضات به حق و قانونی تاریخ ۹۷.۳.۱ بودیم. مسوولان صنفی آمدند قول‌هایی دادند، منتظر ماندیم عمل نکردند، نمایندگان واقعی کامیون‌داران و رانندگان از لحاظ حقیقی پیگیری کردند، ولی مسوولان برای سر پا نگهداشتن این صنف عمل نکردند. اگر اندک نای و نفسی در این صنف مانده با همت و غیرت و ایثار رانندگان و کامیون‌داران است.
فرسودگی ناوگان حمل و نقل کامیون‌داران بخش مهمی از صحبت‌های این رانندگان است که باعث شد مختارزاده در مورد چگونگی آن توضیح دهد.
این راننده گفت: فرسودگی کامیون‌ها نیز معضل جدی در این زمینه است و به علت گرانی بیش از حد قطعات رانندگان امکان تعمیر کامیون‌های خود را ندارند و بنادر از حمل بار توسط کامیون‌های فرسوده خودداری می‌کنند.
ناوگان فرسوده علاوه بر اینکه خطرات جانی زیادی به همراه دارد خطر تصادفات جاده را نیز افزایش می‌دهد، دولت برای نوسازی ناوگان حمل و نقل از طریق پایانه‌ها یا شرکت‌های تولید خودرو که لیزینگی هستند، تسهیلاتی در نظر می‌گیرد که ماهانه اقساط باز پرداختی بالایی دارد.
یک خودرو قسطی چه در روز‌های کاری، تعطیل و چه در نوبت انتظار بار یا هنگام تعمیر و بازبینی خودرو اقساط روز شمار در حال کار دارد و سر برج باید پرداخت شود، با این وضع اقتصادی کنونی کجا می‌توان با این گرانی اقساط پرداخت کرد؟ در نتیجه بیشتر تصادفات و مرگ و میر‌های روزانه ناشی از ناراحتی و استرس این ملت همیشه بدهکار و گرفتار است.
مختارزاده که ۱۳ سال سابقه کار رانندگی در جاده‌های کشور را دارد، به نکته‌ای اشاره می‌کند که شاید خیلی از افراد از آن غافل هستند.
وی اضافه می‌کند: براساس قانون خودرو، تاکسی و کامیون‌ها جزو ناوگان عمومی هستند و در پلاک آن‌ها حرف (ع) به نشانه اینکه این خودرو‌ها خدمات عمومی به دولت و ملت ارائه می‌دهند، ثبت شده است، با وجودی که ما خدمات عمومی ارائه می‌دهیم چرا باید عوارض اجباری پرداخت کنیم، پرداخت عوارض اجباری به شدت رانندگان کامیون را ناراحت و آزرده می‌کند.
علیرضا فیروزمند سومین راننده‌ای است که از مشکلات تهیه لاستیک سخن می‌گوید، وی سال ۷۲ گواهینامه پایه یک گرفته و ۲۷ سال سابقه کار دارد.
وی می‌گوید: یکی از مهم‌ترین لوازم هر خودرویی لاستیک آن است یعنی خودرو بدون لاستیک چگونه می‌توان تصور کرد، کامیون‌دارانی که برای تهیه لاستیک مراجعه می‌کنند، با وعده‌های سرخرمنی مواجه می‌شوند که معلوم نیست چه زمان می‌توان آن را محقق کرد.
دولت برای چند جفت لاستیک تضمین می‌دهد؟
وی هم تکرار و تاکید می‌کند که دولت برای تهیه چند جفت لاستیک به کامیون‌داران تضمین می‌دهد که کامیون‌داران برای تهیه لاستیک به قیمت عادلانه آن را تهیه کنند. افزایش لحظه به لحظه قیمت‌ها فشار مضاعفی را بر مردم تحمیل می‌کند. زمانی که یک راننده برای خرید لوازم یدکی و لاستیک اقدام می‌کند، فروشنده اول از بورس استعلام قیمت می‌کند بعد لوازم را به نرخ روز می‌فروشد و فردا با قیمتی دیگر.
فیروزمند با اشاره به افزایش عوارضی‌های بین راهی نیز می‌گوید: با این درآمد‌ها رانندگان کامیون نمی‌توانند زندگی را اداره کنند و از سوی دیگر جریمه‌های پلیس و عوارضی که معلوم نیست چرا به مناسبت‌های مختلف افزایش پیدا می‌کند، امان ما را بریده است.
وی تصریح کرد: در حالی که زیرساخت‌های جاده‌ای کشور به خوبی جوابگوی این حجم از خودرو‌ها نیست، معلوم نیست عوارضی که در اتوبوس‌ها از رانندگان اخذ می‌شود، بر چه معیار و مبنایی افزایش پیدا می‌کند و ما رانندگان کامیون تا زمانی که بار را تحویل گرفته و آن را در مقصد تحویل دهیم، چند صد هزار تومان پول عوارضی از ما گرفته می‌شود.
حبیب آذرمهر یکی دیگر از رانندگان شهرستان بستان‌آباد است که در سال ۷۷ گواهینامه پایه یک گرفته و از سال ۷۲ کار می‌کند. او نیز لا به لای حرف‌های همکارانش تحویل ناعادلانه بار به رانندگان بومی و غیربومی در برخی شهرستان‌ها را مطرح می‌کند که این موضوع رانندگان را می‌آزارد.
این رانندگان بخشی از موانع و مشکلات را مربوط به مشکلات سراسری رانندگان اعلام کرده و بخشی از آن را مربوط به شهرستان بستان آباد عنوان می‌کنند.
توزیع ناعادلانه بار در بستان‌آباد
احد جهان‌بین در مورد اولین مشکل رانندگان بستان آباد در این منطقه گفت: شهر بستان آباد به عنوان قطب کامیون‌داران کشور مطرح است و در طول سال رتبه اول را به خود اختصاص داده است، ولی با این حال با مشکلاتی مواجه است که باعث می‌شود حق و حقوق رانندگان پایمال شود.
وی گفت: اولین مشکل مربوط به حوزه استحفاظی است، با وجودی که طبق قوانین حمل و نقل توزیع بار‌ها باید داخل حوزه استحفاظی هر منطقه صورت گیرد و به صورت عادلانه در هر شهر تقسیم شود، ولی متاسفانه در شهر بستان‌آباد از این موضوع خبری نیست و هیچ‌گونه نظارتی در این خصوص صورت نمی‌گیرد.
جهان‌بین ادامه داد: حتی ۲۰ سال قبل پرونده‌ای در این مورد تشکیل و به وزیر راه اعلام شده و دستور گرفته شده است که هر شهرستان در حوزه خود اقدام کند، ولی متاسفانه این مورد نیز مانند همه موارد دیگر اجرایی نمی‌شود.
جهان بین در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به تعداد کامیون‌داران این شهر افزود: در این شهرستان ۷هزار دستگاه کامیون اعم از ۱۰ چرخ و ۶ چرخ و کمپرسی وجود دارد و توزیع بار در این شهرستان فقط سهم تریلی‌هاست مابقی ۷هزار ماشین می‌خواهند چکار کنند؟
یکسان‌سازی کرایه‌ها اجرا شود
یکسان‌سازی کرایه‌ها نیز بخش دیگری از مشکلات رانندگان بستان‌آباد است که مختارزاده با ذکر مثالی در این زمینه می‌گوید: زمانی که یک راننده از تبریز عازم تهران می‌شود، هزینه کامل تعرفه به او تعلق می‌گیرد، ولی وقتی یک راننده از بستان‌آباد به مقصد تهران بارگیری می‌کند، می‌گویند نصف تعرفه به راننده بستان‌آبادی تعلق می‌گیرد و در مورد این بی‌عدالتی نیز اعلام می‌کنند فاصله بستان‌آباد تا تهران ۶۰ کیلومتر کمتر از فاصله تبریز تا تهران است، حالا سوال ما اینجاست آیا ۶۰ کیلومتر کمتر معادل نصف قیمت تعرفه است؟ این عین بی‌عدالتی است و ما انتظار داریم بر حسب مصوبه تعرفه تبریز، همان نرخ تعرفه در بستان آباد نیز اعمال شود یعنی یکسان‌سازی قیمت‌ها اجرا شود.
اعتراض رانندگان به کجا رسید؟
اعتراض رانندگان چه مشکلی را حل کرد؟ این سوالی است که از هر چهار راننده می‌پرسم و آن‌ها همگی باهم جواب می‌دهند اعتراض رانندگان تنها باعث شده است که وعده‌هایی در مورد بیمه تکمیلی داده شود که آن هم تاکنون اجرایی نشده است.
چهار راننده‌ای که با خبرگزاری فارس هم‌صحبت شده‌اند، می‌گویند: اعتراض رانندگان به موضوعاتی همچون عدم رعایت تعرفه تن بر کیلومتر، توزیع ناعادلانه بار، بیمه و بیمه تکمیلی، سختی کار، ناوگان فرسوده و ... صورت گرفت، ولی بعد از اعتراض‌های صورت گرفته مشکلات نه تنها حل نشده بلکه همچنان پابرجاست.
آن‌ها عنوان کردند که مسؤولان در صحبت‌های خود تنها به بیمه تکمیلی اشاره کرده و قول‌هایی داده‌اند که آن هم هنوز اجرایی نشده است و در مورد بقیه مشکلات نیز هیچ ترتیب اثر داده نشده است.
انجمن صنفی رانندگان چرا هیچ قدرت اجرایی ندارد؟
انجمن صنفی رانندگان چرا هیچ قدرت اجرایی ندارد؟ این سوالی است که رانندگان کامیون می‌پرسند و البته جوابی برای آن پیدا نمی‌کنند.
آن‌ها می‌گویند وقتی رانندگان از توزیع ناعادلانه بار صدمه می‌بیند و اعتراض می‌کند، اول انجمن را توبیخ می‌کنند که چرا راننده ات اعتراض کرده است، ولی وقتی حق راننده‌ای پایمال می‌شود کسی به انجمن نمی‌گوید که چرا از حق و حقوق راننده‌ات دفاع نمی‌کنی که حقوقش پایمال می‌شود؟
جهان‌بین با اشاره به صحبت‌های فرماندار بستان‌آباد می‌گوید: آن چنان که فرماندار بستان‌آباد در جمع خبرنگاران اعلام کرده است، «این شهر سومین شهر صنعتی آذربایجان‌شرقی است»، ولی رانندگان آن سهمی از جابه جایی بار شهرک‌های صنعتی بستان‌آباد ندارند. بار‌های حوزه استحفاظی شهرستان شامل مواد معدنی محصولات کشاورزی محصولات دامی، دام‌های زنده و تولیدات کارخانه‌های داخل حوزه است.
وی افزود: با وجود شهرک‌های صنعتی چرا نباید رانندگان این شهر سهمی در حمل بار واحد‌های تولیدی نداشته باشند و این ضعف به سیستم اعلام بار بستان‌آباد وارد است چرا که در اعلام بار بستان‌آباد اعلام بار‌ها را به رانندگان بومی اعلام نمی‌کنند.
بنا به گفته این رانندگان حداقل ۳۰۰ تریلی «پوکه» از معادن پوکه این شهر ارسال می‌شود، ولی سهم رانندگان این شهر هیچ است و تمامی بار با واسطه‌گری و دلال‌بازی سهم رانندگان غیربومی است.
غلامرضا اکرمی، مدیرعامل تعاونی کامیون‌داران بستان‌آباد نیز در گفتگو با فارس وضعیت بیمه رانندگان کامیون را نامطلوب اعلام کرد و افزود: بیمه رانندگان کامیون در پایین‌ترین حد ممکن قرار دارد، رانندگانی که بیش از ۶۰ سال سن دارند، وقتی بازنشسته می‌شوند با حقوق یک یا یک و نیم میلیون تومان بازنشسته می‌شوند، آیا حقوق یک‌میلیون تومان جوابگوی هزینه‌های سرسام‌آور زندگی است؟
وی رده سنی رانندگان را ۲۳ تا ۶۰ سال اعلام کرد و گفت: بیش از ۶ هزار راننده و کامیون در شهرستان بستان‌آباد وجود دارد.
مدیرعامل تعاونی کامیون‌داران بستان‌آباد، شغل رانندگی کامیون را یکی از مشاغل سخت و زیان‌آور دانست و ادامه داد: با اینکه این کار فوق‌العاده سخت است، ولی از نظر بیمه سختی کار شامل آن‌ها نمی‌شود حتی بیمه تکمیلی آن‌ها به صورت کامل نیست و خیلی در سختی هستند.
وی، قیمت کامیون‌ها را از ۱۳۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان ذکر کرد و اظهار داشت: وقتی یک راننده در اثر حادثه تصادف می‌کند، کامیون به شدت خسارت می‌بیند و رانندگان به شدت متضرر می‌شوند. از سوی دیگر به علت گرانی و نرخ بالای بیمه، رانندگان نمی‌توانند یا تمایلی برای بیمه کردن کامیون‌ها ندارند.
به علت تصادف راننده حقوق دریافتی از بیمه ندارد و به سختی زندگی می‌کند
اکرمی با اشاره به واسطه‌گری و دلال‌بازی‌های بسیار زیاد در این کار می‌گوید: از لحاظ تأمین بار، دلال‌بازی در این کار به شدت زیاد شده است، در کنار آن نرخ کرایه‌ها ثبات ندارد و نرخ بار شهر به شهر فرق می‌کند و فعالان این شغل امنیت شغلی و آینده ندارند.
وی با اشاره به افزایش ۲۰درصدی نرخ کرایه‌بار رانندگان کامیون گفت: افزایش ۲۰درصدی نرخ کرایه حالت مسکن دارد، علاوه بر آن لاستیکی که قرار است در اختیار رانندگان قرار گیرد با نرخ مصوب تعزیرات به صورت سهمیه‌ای و سوبسیددار نیست.
مدیرعامل تعاونی کامیون‌داران بستان‌آباد ادامه داد:اخیرا لوازم یدکی فوق‌العاده گران شده است و روز به روز گران‌تر هم می‌شود، در بحث افزایش و گرانی بیش از حد لوازم یدکی کاری نشده است و فقط اعلام کرده‌اند در بیمه تکمیلی اقداماتی انجام شود، ولی آن نیز چندان رضایت‌بخش نیست.
وی با اشاره به اینکه رانندگی و کامیون‌داری اولین شغل این شهرستان به حساب می‌آید، گفت: به واسطه این شغل نرخ بیکاری در این شهر پایین است، ولی متاسفانه با بروز چنین مشکلات و عدم حمایت مسوولان، دیگر قشر جوان به این کار علاقه نشان نمی‌دهند چرا که این شغل دیگر توجیه اقتصادی ندارد.
اکرمی با اشاره به سختی‌هایی که همسر و فرزندان رانندگان متحمل می‌شوند، گفت: همسر و فرزندان رانندگان در طی روز‌ها و ماه‌هایی که آن‌ها در جاده هستند، همیشه چشم انتظار بوده و در روز‌هایی که انتظار دارند، عزیزانشان در کنارشان باشند، آن‌ها نیستند و در اینجا جا دارد از تک تک همسران رانندگان تشکر و قدردانی کرد که در نبود پدر خانواده زحمات مضاعفی را تحمل می‌کنند.
