این روزها هنر دوبله با مشکلات فراوانی روبرو شده که یکی از مهمترین آنها را میتوان به ظهور بروز برخی استودیوهای زیرزمینی و دوبله بدون مجوز آثار سینمایی قاچاق دانست.
این اتفاق به راحتی در برخی از استودیوهای زیر زمینی به وجود آمده و دوبله کنندگان آثار را پس از دوبله در اختیار رسانه های مجازی قرار میدهند. متاسفانه همین امر باعث شده که برخی از استودیوهای قانونی دوبله با مشکلاتی جدی روبرو شوند.
شاید افزایش دوبله زیرزمینی بر تعداد آثار دوبله شده افزوده باشد اما مشکل از آنجا شروع می شود که این افزایش تعداد فیلمها به افت چشمگیر کیفیت در دوبله ختم میشود. افتی که یکی از دلایل اصلی آن عدم حضور چهره های شاخص در آثار غیر مجاز دوبله است.
دوبله ایران همواره با وجود دوبلورهایی که مهارت و فن بالا در کار و دقت نظر در بیان و اجرای شخصیت یک اثر را داشتهاند در سطح استانداردهای جهانی ایستاده است اما با گسترش تکنولوژی کیفیت صداها نیز با افت روبه رو شده است.
* * * افزایش دوبلههای سطحی به اصل این هنر صدمه زده است
ناصر ممدوح دوبلور پیشکسوت وضعیت فعلی عرصه دوبله را نامناسب دانست و گفت: هر کس در اتاق خود یک کامپیوتر قرار داده است و دوستان خود را جمع کرده و به دوبله فعالیت دارند البته این به علاقه آنان برذمیگردد و چون شغلی ندارند بنابراین به دنبال کاری هستند که راحتتر باشد و معیشتشان نیز تامین شود.
وی تاثیر دوبله در خانه توسط جوانان را در کیفیت عرصه دوبله بی اثر دانست و بیان کرد: دوبلهای که من و همکارانم انجام میدهیم تحت نظر انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم است و به مراتب درستتر و با رعایت خط قرمزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام میشود. افرادی که در خانه و خارج از انجمن به شکل زیرزمینی فعالیت دارند بیشتر کارتون دوبله میکنند، طبیعی است که تقلید صدای حیوان ساده است اما اگر بخواهند اثری رئال را دوبله کنند نمیتوانند چراکه صدایشان آهنگ دارد. برخی از این گروهها نیز آثار را برای شبکههای ماهوارهای دوبله میکنند که متاسفانه این روند نادرست و غیر قانونی در حال افزایش است.
دوبلور "جنگجویان کوهستان" درباره روشهای ورود جوانان به عرصه دوبله اظهار کرد: تعداد گویندگان رسمی انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم بیشتر از تعداد فیلمهایی است که دوبله میشوند و عده زیادی از همین راه امرار و معاش میکنند. اگر قرار است این تعداد مثلا از 200 به 500 نفر افزایش یابد همه گرسنه میمانند کما این که بسیاری از گویندگان ما ممکن است در ماه یک اثر هم دوبله نکنند، هر چند دوبله فیلم در آمد آنچنانی ندارند. شاید تنها هنری که در آمد داشته باشد سینما است یعنی پولی که در سینما رد و بدل میشود در هیچ هنر دیگه ای اعم از تئاتر، رادیو و دوبله وجود ندارد.
ممدوح خاطرنشان کرد: قوانین و مدیریت اگر در جذب نیرو اعمال شود همه چیز درست خواهد شد اما از بُعد دیگر جوانان نیز علاقهمند هستند و سادهترین کار، دوبله در خانه با کامپیوتر را انتخاب می کنند، تا با تغییر صداها در شخصیتهای کارتون در کنار صرف چای و قهوه سرگرم شده و شاید از این راه اتفاق خوبی برایشان رقم بخورد.
* * *همه خود را دوبلور میدانند و در هر جا به جای هرکس حرف میزنند
اکبر منّانی دیگر پیشکسوت عرصه دوبله درباره ورود جوانان به این عرصه گفت: ورود علاقمندان به دوبله بر اساس کیفیت صدا، این روزها بیشتر شبیه به لطیفه شده است، در حالی که گویندگی یک علم محسوب میشود و برای ورود به آن حداقل نیاز به ۸ سال تحصیل است. دوبله در حال حاضر فقط به حرف زدن جای یک شخصیت محدود شده است و علاوه بر دوبلورها که صرفا حرف می زنند مردم نیز خود را دوبلور می دانند و جای شخصیت ها حرف می زنند.
وی درباره وضعیت فعلی عرصه دوبله در جامعه توضیح داد: من عمری را در عرصه دوبله صرف کردم و زحمت زیادی برای آن کشیدم اما در حال حاضر میبینم افراد گویندگی را منحصر به حرف زدن کردهاند و هر کس هر کاری دلش میخواهد میکند در حالی که دوبله برای خود حرمت دارد، هنر بزرگی است و یک گوینده دوبله حداقل باید بیش از یک جراح مغز درس بخواند و مسائل مهم را یاد بگیرد.
منّانی خاطرنشان کرد: بنده دیگر ذوق و شوق قدیم و علاقه به کار کردن در عرصه دوبله را ندارم چون میبینم هیچکس بین دوبله و حرف زدن تفاوتی قائل نمیشود. دوبله از خوانندگی و بازیگری بالاتر است و یک خواننده و بازیگر برای ارائه کار بهتر به مخاطب، نیاز به یادگیری دارد، یعنی صدای مناسب باید داشته باشد، ولی میبینیم که هیچ اهمیتی به این فن داده نمیشود و دوبله متأسفانه در حال از بین رفتن است و از نظر من هنری به نام دوبله دیگر وجود ندارد.
بنا بر این گزارش، جوانان زیادی به دنبال ورود به عرصه دوبله هستند اما چون جذب نیرو در این عرصه محدودیت و ظرفیت دارد ورود به این عرصه سخت است. وجود تکنولوژی و امکانات این روزها به دوبله سرعت بخشیده است اما این سرعت هزینههای دیگری را برای دوبله آثار به همراه داشته است.
یکی دیگر از مشکلاتی که از تلفیق دوبله بدون مجوز و تکنولوژیک شدن بستر دوبله بوجود آمده را می توان در تغییر صدای افراد دانست. برخی در خانه خود با یک کامپیوتر و با برنامه های کامپیوتری تغییر صدا حتی تمام شخصیت های یک اثر را دوبله میکنند. اتفاقی که شاید هزینه کمتری دارد اما مشخصاً ضربه مهلکی بر هنر دوبله وارد می آورد.