در پروژه‌های ساختمانی با سازه‌های فلزی یا بتنی، سقف عرشه فولادی به‌عنوان یکی از گزینه‌های اصلی و نوین، به دلیل مزایایی نظیر کاهش وزن سازه، تسریع در اجرا، و بهبود عملکرد لرزه‌ای، مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، ارزیابی دقیق هزینه اجرای این سیستم نیازمند بررسی عوامل متعددی است که از مرحله تأمین مصالح تا دستمزد اجرایی را شامل می‌شود. در این گزارش، به‌صورت اجمالی و با استناد به منابع معتبر بین‌المللی و تجربه‌های واقعی پروژه‌های اجراشده در داخل کشور به بررسی این مؤلفه‌ها پرداخته می‌شود.
برآورد هزینه نصب سقف عرشه فولادی
1.هزینه مصالح: مهم‌ترین بخش از هزینه کل
۱.۱ ورق گالوانیزه(ورق عرشه فولادی)
ورق عرشه فولادی به‌عنوان بخش اصلی سقف عرشه فولادی، سهم عمده‌ای از هزینه کل را به خود اختصاص می‌دهد. بر اساس داده‌های منتشرشده توسط Steel Market Update در فوریه 2025، قیمت هر تن ورق گالوانیزه در بازار جهانی به حدود ۹۵۰ دلار رسیده که افزایشی ۱۸ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد .1
در بازار داخلی، قیمت ورق عرشه فولادی بسته به ضخامت (عموماً ۰.۸ تا ۱ میلی‌متر) بین 58٬۰۰۰ تا 6۵٬۰۰۰ تومان متغیر است. در پروژه‌ای که در سال گذشته در منطقه ۲۲ تهران اجرا شد، هزینه تهیه ورق‌ها به‌تنهایی بیش از ۶۵ درصد هزینه نهایی پروژه را شامل می‌شد.
۱.۲ گل‌میخ، فلاشینگ و میلگرد حرارتی
گل‌میخ عرشه فولادی با استانداردهای AISC و AWS طراحی می‌شوند و نصب صحیح آن‌ها برای تأمین عملکرد کامپوزیتی بین دال بتنی و تیر فولادی الزامی است. به‌طور میانگین برای هر متر مربع به 2 تا ۵ عدد گل‌میخ نیاز است. هزینه هر عدد گل‌میخ در بازار ایران از ۱7٬۰۰۰ تا 40٬۰۰۰ تومان متغیر است.
همچنین فلاشینگ‌ها و میلگردهای حرارتی بسته به طرح اجرایی، بین ۸ تا ۱۵ درصد از هزینه مصالح را تشکیل می‌دهند.
۲. دستمزد اجرا: وابسته به مهارت و سابقه پیمانکار
برخلاف تصور اولیه، هزینه اجرای سقف عرشه فولادی تنها به متراژ وابسته نیست. در تجربه‌ای که در پروژه ساختمانی ۴ طبقه در کرج ثبت شد، اختلاف هزینه دستمزد دو پیمانکار با سابقه‌های متفاوت تا ۷۰٬۰۰۰ تومان به‌ازای هر متر مربع بود.
طبق گزارش Engineering News-Record، در بسیاری از کشورها کارفرمایان ترجیح می‌دهند هزینه بیشتری برای تیم‌های اجرایی با تجربه بپردازند، چرا که سرعت، ایمنی و دقت اجرای سازه‌های کامپوزیت از اهمیت بالایی برخوردار است .2
۳. مقایسه اقتصادی با سایر سیستم‌های سقف
در مقایسه‌ای فنی میان سقف عرشه فولادی و سقف تیرچه‌بلوک، مشخص شد که سقف عرشه فولادی به‌طور میانگین ۲۵٪ سبک‌تر و زمان اجرای آن تا 6۰٪ سریع‌تر است. با این حال، در پروژه‌های با بودجه محدود ممکن است هزینه اولیه این سیستم کمی بالاتر تلقی شود.3
گزارش BuildSteel.org نیز این نتایج را تأیید کرده و اعلام می‌کند که استفاده از عرشه فولادی می‌تواند زمان اجرای سازه را به‌طور چشمگیری کاهش دهد، که خود منجر به صرفه‌جویی غیرمستقیم در هزینه‌های کلی پروژه می‌شود .4
۴. هزینه‌های جانبی و پنهان
بسیاری از برآوردهای اولیه هزینه، عوامل پنهانی نظیر حمل‌ونقل، اجاره تجهیزات جوشکاری، و نیاز به هماهنگی با تیم‌های تاسیساتی را نادیده می‌گیرند. به‌عنوان مثال، در یکی از پروژه‌ها، هزینه حمل ورق‌ها از کارخانه تا محل اجرا بیش از ۵ درصد به مجموع هزینه‌ها اضافه کرد. همچنین هزینه آماده‌سازی بستر سقف و تامین برق صنعتی برای دستگاه‌های جوش، در برخی پروژه‌ها قابل‌توجه است.
جدول نهایی برآورد هزینه سقف عرشه فولادی
پرسش‌های متداول در خصوص قیمت سقف عرشه فولادی
آیا اجرای سقف عرشه فولادی به تأیید نظام مهندسی نیاز دارد؟
بله، در اکثر شهرهای ایران و برای سازه‌های بالای ۳ طبقه، ارائه نقشه‌های محاسباتی و اجرایی تأییدشده توسط نظام مهندسی الزامی است.
آیا می‌توان از سقف عرشه فولادی در ساختمان‌های تاریخی یا مرمت‌شده استفاده کرد؟
استفاده از این سیستم در سازه‌های تاریخی نیاز به بررسی دقیق دارد. سبکی و سرعت نصب سقف عرشه فولادی می‌تواند مزیت باشد، اما باید مطابق با ضوابط میراث فرهنگی و الزامات مرمت (مثل حفظ نمای سنتی) اجرا شود. در برخی موارد، ترکیب این سیستم با مصالح سنتی (مانند آجر یا چوب) تحت نظارت مهندسان سازه امکان‌پذیر است.
تأثیر سقف عرشه فولادی بر مصرف انرژی ساختمان چیست؟
سقف عرشه فولادی به دلیل هدایت حرارتی بالای فولاد، ممکن است نیاز به عایق‌کاری حرارتی بیشتری داشته باشد. استفاده از عایق‌های پشم سنگ یا پلی‌اورتان در ترکیب با این سیستم، مطابق با استاندارد ASHRAE 90.1، می‌تواند بازده انرژی را بهبود بخشد. در طرح‌های نوین، لایه‌های عایق مستقیماً به ورق فولادی متصل می‌شوند.
آیا نصب سقف عرشه فولادی در شرایط آب‌وهوایی نامساعد ممکن است؟
در شرایط بارندگی یا دمای پایین، اجرای صحیح جوش گل‌میخ و بتن‌ریزی با ریسک همراه است و ممکن است منجر به افزایش هزینه‌های حفاظتی یا تأخیر اجرایی شود.
منابع(بدون لینک)
1- https://www.steelmarketupdate.com/research/pricing-data
2- https://www.enr.com/economics
3- https://www.aisc.org/why-steel/architect/design-resources/composite-deck/
4- https://buildsteel.org/composite-floor-deck-systems/
