انواع هیجان‌های مثبت و منفی بخشی از وجود طبیعی یک انسان را تشکیل می‌دهد. گاهی افراد در پاسخ به برخی از هیجان هایشان رفتار‌هایی از خود نشان می‌دهند که برای تامین نیازهایشان هم آن‌ها را انجام می‌دهند.
برای مثال برخی افراد هنگام استرس و ناراحتی پرخوری می‌کنند و به تصور خود به این طریق از شدت احساس منفی خود می‌کاهند و به نوعی آرامش درونی می‌رسند. بعضی دیگر نیز دست به خرید کردن بیش از حد و افراطی می‌زنند. این گونه خرید‌ها را که در واکنش به هیجانات انجام می‌شود، خرید هیجانی یا احساسی می‌گویند.
خرید‌های هیجانی بیش از آن که به منظور تامین نیاز‌های واقعی یا حتی بالا رفتن پرستیژ اجتماعی باشد، به منظور تخلیه روحی و رسیدن به آرامش بعد از خرید کردن انجام می‌شود. اگر به سبک زندگی و منش خرید کردن در خانواده‌های اطــرافتـان نگاهــی بیــندازیـد متوجه این نکته می‌شوید که همیشه افراد صرفا با دلایل منطقی خرید نمـی کنند. بلکه گـاهـی هم پیش می‌آید که فقط به دلایل احساسی خرید می‌کنند. یعنی کالایی را صرفا به این دلیل که دوست دارند بخرند.
زمانی که خسته اید یا سطح انرژی تان پایین است و برای خوب شدن حالتان به خرید می‌روید یا زمانی که از دیدن چیزی پشت ویترین مغازه‌ای هیجان زده و ذوق زده می‌شوید و بلافاصله اقدام به خرید آن می‌کنید می‌شود گفت که این یک خرید هیجانی و احساسی است.
درست است که خرید آن کالا در آن لحظه به طور موقت احساس لذت بخشی به شما می‌دهد و مانند یک لیوان آب قند سطح انرژی تان را بالا می‌برد، اما چرا باید به دلیل یک احساس موقت و گذرا به بودجه مالی خود آسیب بزنید؟ مشکل این جاست که اغلب افراد بی محابا خرج می‌کنند و نمی‌دانند چگونه این مسئله را کنترل کنند و گاهی به حدی افراط می‌کنند که در دام بدهی گرفتار می‌شوند. اگر شما هم گاهی دچار این وسوسه مخرب برای خرید‌های هیجان زده و عجولانه می‌شوید، دخل و خرج امروز را که برایتان توضیح می‌دهد به چه دلیل نباید خرید‌هایی از سر احساس داشته باشید، بخوانید.
خود کنترل گر
به این که در حالت فعلی تا چه حد سطح انرژی تان پایین است یا دچار احساسات منفی هستید توجه نکنید. به یاد داشته باشید که شما یک هدف مالی بزرگ‌تر دارید و ارزش ندارد به خاطر یک احساس لذت بخش موقت، اهداف مهم خود را نادیده بگیرید. دایم اهدافتان را به خود یادآوری کنید تااز مسیر خود منحرف نشوید. مثلا می‌توانید یک عکس از خانه یا خودروی رویاهایتان را روی یخچال یا آینه اتاق یا کنار تخت خود بچسبانید.
این گونه هدفتان همیشه جلوی چشمتان است. یک راه دیگر آن است که فهرستی از اهداف مالی تان را به ترتیب اولویت روی کاغذ بنویسید و هر شب قبل از خواب و هر صبح بعد از بیدار شدن با صدای بلند برای خود بخوانید. ممکن است در این مسیر زمان‌هایی برسد که وسوسه شوید به مسیر قبلی خود برگردید. لحظاتی که ممکن است شما را به شک بیندازد آیا تصمیم جدیدتان درست است یا خیر. در این لحظات خود را کنترل کنید، تسلیم وسوسه نشوید و به تصمیم تان بچسبید.
خودتان را ارزیابی کنید
اگر خودتان نیز واقف هستید که درباره خود کنترلی مشکل دارید، تمام تلاش تان را بکنید تا از مراکز خرید دوری کنید. کارت‌های بانکی تان را از دسترس تان دور نگه دارید و از خودتان در برابر وسوسه مخربی که وادارتان می‌کند فقط به صرف داشتن یک احساس خوب خرج کنید، مراقبت و محافظت کنید. حتی می‌توانید هنگام خرید، دوستی را با خود همراه ببرید و از او بخواهید به شما کمک کند تا فراتر از فهرست خریدتان چیزی نخرید.
پول نقد بهتر است
پول نقد نوع بهتری از پرداخت نسبت به کارت‌های بانکی است، زیرا به آسانی می‌توانید متوجه شوید که بابت چه چیز‌هایی پول هزینه کرده اید و چه مقدار برایتان باقی مانده است؛ بنابراین اگر پول کافی برایتان نمانده باشد، این خود یک عامل بازدارنده از ولخرجی‌های شماست.
اما بر عکس کارت‌های بانکی معمولا این تصور را در شما به وجود می‌آورند که گویی همیشه پول برای خرج کردن در کارت موجود است در حالی که در حقیقت این طور نیست. پس از امروز استفاده از کارت‌های بانکی را محدود کنید حتی اگر مجبور باشید آن را از تیررس چشم خود دور نگه دارید. تا زمان ترک عادت خرید‌های احساسی و شتابزده استفاده از کارت را متوقف کنید.
سعی کنید کارت بانکی خود را همیشه در خانه بگذارید و کم کم به خود القا کنید که نیازی به کارت ندارید. در عوض از پول نقد بیشتر استفاده کنید تا حساب و کتاب هزینه‌ها و پولی که برایتان باقی مانده جلوی چشمتان باشد. این روش به خصوص زمانی که بدهی دارید بسیار ایده آل است. لذت‌های موقت و لحظه‌ای را فراموش کنید و روی اهداف تان تمرکز کنید.
خرید‌های اینترنتی را محدود کنید
از زمانی که کسب و کار‌های اینترنتی به دلیل سهولت در خرید رونق یافتند، بسیاری از افراد به این شیوه از خرید روی آوردند و با ایجاد یک حساب کاربری می‌توانستند خوراک و پوشاک حتی خرید‌های مهم و بزرگی مثل لوازم منزل، لپ تاپ و کامپیوتر و... را از سایت‌های خرید اینترنتی انجام دهند.
این روش از خرید به دلیل آسانی در خرید کردن و تحویل در محل بدون نیاز به بیرون رفتن بسیار وسوسه انگیز و در عین حال در صورت افراط خطرناک نیز به نظر می‌رسد. راه حل چیست؟ تلاش کنید برای خرید سراغ اینترنت نروید و از بازار‌های محلی استفاده کنید.
همچنین برای محدود کردن خودتان می‌توانید تصمیم بگیرید تنها زمانی خرید آن لاین داشته باشید که محصولات سایت از تخفیف برخوردار باشند و اگر احساس می‌کنید وسوسه خرید اینترنتی به حدی زیاد است که نمی‌توانید آن را کنترل کنید به یک باره حساب کاربری و اطلاعات بانکی خود را از فروشگاه‌ها و سایت‌های مورد علاقه خود پاک و حذف کنید.
به این ترتیب دسترسی شما یا ثبت نام دوباره برایتان مشکل خواهد بود و دیگر به راحتی به این سایت‌های خرید دسترسی نخواهید داشت. امیدواریم اکنون متوجه شده باشید که چرا خرید‌های احساسی و شتابزده به نفع شما نیستند و با کمک ایده‌های مطرح شده بتوانید برای همیشه این روند را در زندگی خود متوقف سازید.
تامل قبل از خرید
آیا برای تان پیش آمده که نتوانید فکر آخرین مدل گوشی موبایل را که به بازار آمده است، از سرتان بیرون کنید؟ یا اکنون چه چیزی دوست دارید بخرید حتی اگر مجبور باشید برای خریدش از کسی پول قرض بگیرید؟ حقیقت این است که خواستنی‌های دنیا تمام شدنی نیستند و تنها یک چیز واحد و مشخصی وجود ندارد که فقط همان را بخواهیم و برایمان کافی نیز باشد.
اگر قرار باشد هر چیزی را که دلمان می‌خواهد، بخریم باید احتمال بدهکاری را هم در نظر بگیریم در حالی که امنیت مالی باید اولویت برنامه ما باشد. زیرا که همیشه چیزی وجود دارد که آرزوی خرید آن را داشته باشیم، اما این مسئله در برابر امنیت بودجه مالی ما اهمیت چندانی ندارد.
برای مثال دلتان یک ساعت مچی می‌خواهد؟ آیا واقعا به آن نیاز دارید؟ نمی‌توانید تحمل کنید صبح‌ها با مچ دست خالی از ساعت از خواب بیدار شوید؟ فکر می‌کنید چرا این گونه است؟ چرا بدون ساعت احساس کمبود می‌کنید؟ یا شاید ارزش خودتان را در داشتن آن ساعت می‌بینید؟ یا مثلا یک لپ تاپ نیاز دارید. چرا به جای این که بخواهید به زور بودجه تان را به بالاترین مدل از برند‌های معروف برسانید، یک برند کمتر شناخته شده که خوب هم کار می‌کند نمی‌خرید؟ فقط به این دلیل که آن را دوست دارید؟ حتی به قیمت تمام شدن پس اندازتان؟ اکنون بیایید از امروز این کار را تمرین و به یک عادت تبدیل کنید.
ابتدا روی هر خریدی کمی مکث و فکر کنید. اگر گمان می‌کنید واقعا به چیزی نیاز دارید پس جلو بروید و بخرید. اما قبل از خرید به خودتان زمان بدهید که فکر کنید آیا واقعا به آن احتیاج دارید یا خیر. نه این که به این فکر کنید که دلتان آن را می‌خواهد یا خیر. گاهی اوقات اغلب چیز‌هایی که می‌خواهیم فقط در نگاه اول به چشم مان خوشایند می‌آیند، اما بعد از مدتی جذابیت و تازگی خود را از دست می‌دهند به حدی که خودتان نیز متعجب می‌شوید چرا هنگام خرید تصور می‌کردید به آن نیاز دارید؟
برای زمان و پول خود ارزش بیشتری قائل شوید
به جای وقت گذراندن در مراکز خرید می‌توانید آن زمان را با دوستان تان سپری کنید. مسلما شما نیاز مبرمی به داشتن یک سرویس جواهر ندارید، اما به گذراندن اوقات مطبوع با دوستانتان نیاز دارید. می‌توانید به جای این که همه زمان خود را در محل کارتان بگذرانید و تمام روز را کار کنید، به خودتان زنگ تفریح بدهید و از این فرصت برای نزدیک شدن به افرادی که دوستشان دارید استفاده کنید، با آن‌ها بیرون بروید و خوش بگذرانید.
هر جا دوست دارید بروید و احساسات و افکار منفی را پاک کنید؛ هر جایی جز فروشگاه‌ها و مراکز خرید. این روش به شما کمک می‌کند تا خرید‌های احساسی خود را کنترل کنید و ذهن تان را از خرید به سمت مسائل دیگر سوق دهید. این روش احساسات خوشایندی در شما به وجود می‌آورد و هر گونه احساسات منفی را از شما دور می‌کند.
هر چه بیشتر آرامش داشته باشید کمتر برای آرام کردن خود به سوی خرید‌های هیجان زده و احساسی می‌روید و با طمانینه بیشتری می‌توانید روی پس اندازتان تمرکز کنید؛ بنابراین ارزش قائل شدن برای زمان حال را تمرین کنید، زیرا که نسبت به تمرکز کردن روی چیز‌هایی که جز هزینه و استرس چیزی برایتان ندارد سودمندتر است.
امیدواریم اکنون متوجه شده باشید که چرا خرید‌های احساسی و شتابزده به نفع شما نیستند و بتوانید با کمک ایده‌های مطرح شده برای همیشه این روند را در زندگی خود متوقف کنید.
