«مادری» اولین تجربه کارگردانی رقیه توکلی، سال پیش در جشنواره سی و پنجم فیلم فجر به نمایش درآمد. فیلم در جشنواره چندان مورد توجه قرار نگرفت و حالا بعد از ماندن در مسیر آشفته اکران، چند روزی است بر پرده سینما آمده است.
آنچه قبل از هر مواجهه ای با فیلم جلب توجه می کند عنوان آن است که بدون هیچ پیش زمینه ای نوید یک فیلم زنانه را می دهد. داستان درباره دو خواهر است که یکی از این دو خواهر به دلیل مشکلاتی که سر راهشان قرار می گیرد مجبور می‌شود برای فرزند خواهرش مادری کند، ضمن اینکه این دو خواهر تنها هستند و خاله ای دارند که او هم برای آن ها جایگاه مادر را دارد.
اما اولین تجربه خانم کارگردان بیشتر یک فیلم احساسی است که هر اندازه تلاش کرده سراغ واقعیتت های اجتماعی برود، اما باز هم نتوانسته از غلبه احساس بر فضای داستانش دور شود، برای همین آنچه به تصویر می کشد بیشتر جنبه نمایشی دارد تا واقعی.
بیشتر بخوانید : «مادری» با بازی هومن سیدی؛ جایگزین فیلم مجید مجیدی
داستان مضمونی اجتماعی، خانوادگی دارد و در فضایی زنانه روایت می شود، بنابراین پر از حس های زنانه است، حس هایی که اگر استفاده از آن ها بر کلیت داستان سنگینی نمی کرد رنگ و بوی واقعی و اثر گذار بیشتری داشت.
به طور کلی «مادری» فیلم آرامی است که نگاه زنانه اش بیشتر فضایی احساسی و دور از منطق دارد، در حالیکه همین زنانگی می توانست نقطه عطف داستان باشد. با درنظر گرفتن اینکه در چند سال گذشته فیلمسازان زن جایگاه قابل توجهی در سینمای ایران پیدا کردند، نکته مثبت این اتفاق این است که این نگاه زنانه سعی کرده گرفتار نگاه فمینیستی نشود و تقریبا هم موفق بوده. از این نظر «مادری» هم این ویژگی مثبت را دارد و بیشتر در تلاش برای گفتن از احساسات زنانه و به ویژه مادری است هرچند دچار ضعف و کاستی است.
با وجود همه نقص ها، «مادری» در میان فیلم های اجتماعی که با تصور هرچه تلخ تر اثرگذار تر ساخته می شوند، حال مخاطبش را بد نمی کند
اما از دیگر نکته های مثبت فیلم دور شدن از فضای شهری تهران و روایت داستان در شهر سنتی و قدیمی یزد است که اگر چه می توانست بستر خوبی برای یک قصه گویی جذاب فراهم کند اما تنها در اندازه یک انتخاب لوکیشن ساده باقی مانده. در واقع یزد تنها از نظر مکانی مورد توجه بوده و با اینکه توکلی خودش اهل یزد است و در گفت و گویی گفته بود: «این شهر را به خوبی می شناسم. شهر یزد، شهری سینمایی است که اگر از این فضا برای ساخت فیلمم استفاده نمی کردم حیف بود.»، اما در عمل بهره چندانی از این موقعیت نبرده است. برای همین همه آنچه در مورد شهر یزد و فرهنگ مردمش می بینیم خلاصه در یک خانه قدیمی و چند اشاره کوتاه و گذری است. ضمن اینکه نمایش سبک زندگی در این شهر هم نسبت نزدیکی با آن ندارد.
از طرفی با اینکه توکلی برای روایت داستانش از بازیگران گمنامی استفاده نکرده و برای شخصیت های اصلی داستان سراغ بازیگران مطرحی رفته، اما بازی هیچکدام آنقدری متفاوت نیست که چشمگیر باشد و با شخصیت هایی طرف هستیم که با فراز و فرودهای داستان تغییری در رفتارشان نمی بینیم؛ بنابراین نقش کمک کننده ای در قوت داستان ندارند.
با وجود همه نقص ها «مادری» در میان فیلم های اجتماعی که با تصور هرچه تلخ تر اثرگذار تر ساخته می شوند، حال مخاطبش را بد نمی کند و با اینکه بیشتر تصویرهایی که می بینیم فانتزی است و روح ندارد اما در جاهایی هم با کمک معماری زیبای یزد و شادابی تصویر زیبایی بصری فیلم تامین شده است.
شناسنامه فیلم
نویسنده و کارگردان: رقیه توکلی
بازیگران: هومن سیدی، هانیه توسلی، نازنین بیاتی، ملیسا ذاکری، مریم بوبانی
خلاصه داستان: داستان «مادری» درباره زندگی دو خواهر است که به تنهایی در شهر یزد با یکدیگر زندگی می‌کنند؛ با این تفاوت که یکی عشق خود را رها کرده و دیگر عشقش او را رها کرده است. آن‌ها یک تنه روبروی مشکلات و مسائلی که سر راه دارند، ایستادگی می‌کنند و حرکتی رو به جلو دارند تا اینکه ... .
