سندروم پای بی‌قرار (RLS) را با نام ویلیس-اکبوم نیز می‌شناسند، که وضعیتی است که شخص در ناحیه پا احساس ناآرامی می‌کند؛ این احساس شامل حس خارش و سوزش، گزگز، درد و کشش است که گاهی اوقات حتی تکان دادن پاها را غیرقابل تحمل می‌کند.
بیشتر علائم RLS زمانی اتفاق می‌افتد که شخص مشغول استراحت، خواب و یا در حالت نشسته باشد؛ اما این ناآرامی‌ها بیشتر در ساعات انتهایی شب رخ می‌دهد. اسپاسم یا پرش مکرر پاها در هنگام خواب نیز اختلالی است که فقط موقع خواب اتفاق می‌افتد، این اسپاسم‌ها را اختلال حرکت دوره‌ای اندام در خواب (PLMS) می‌نامند؛ بنابراین اختلال سندروم پای بی‌قرار می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی و بی‌خوابی فرد مبتلا شود.
سندروم پای بی‌قرار و انواع آن
ابتلا به RLS دو نوع دارد، یکی نوع اولیه است که علت اصلی بروز آن مشخص نیست؛ نوع دوم نیز RLS ثانویه است که با مشکلات عصبی، بارداری، کمبود آهن یا نارسایی مزمن کلیه ارتباط مستقیم دارد.
برای بسیاری از افراد مبتلا به RLS، علائم این بیماری حاد نیست، اما مانند هر بیماری دیگری، این بیماری نیز شدت مختلفی دارد تا جایی که می‌تواند به کلی زندگی فرد را مختل کند؛ در صورتی که این بیماری شدید باشد، به کلی از خوابیدن فرد مبتلا در شب جلوگیری خواهد کرد و بنابراین شخص، کارایی لازم برای انجام شغل و فعالیت‌های اجتماعی را در طول روز نخواهد داشت.
در صورتی که بیماری سندروم پای بی‌قرار درمان نشود، در طولانی مدت می‌تواند منجربه اضطراب و افسردگی شخص مبتلا شود.
بهترین درمان برای سندروم پای بی‌قرار چیست؟
به علت عوارضی که این بیماری می‌تواند در زندگی روزمره شما داشته باشد، درمان آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.
شیوه‌های درمانی با توجه به ناشناخته بودنِ علت اصلی ابتلا به این بیماری، تنوع بسیار زیادی دارد؛ به عنوان مثال بعضی از محققان معتقدند که علت اصلی بروز RLS، مشکلات دوپامین شیمیایی مغز است، درحالی که عده‌ای دیگر به این معتقد هستند که سندروم پای بی‌قرار در نتیجه ضعیف بودن گردش خون به وقوع می‌پیوندند؛ بنابراین دانشمندان و محققان، نظرات بسیار متفاوتی داشته‌اند و به همین نسبت، درمان‌های پیشنهادی آنها نیز متفاوت است.
در ادامه، بهترین درمان‌های موجود برای بیماری RLS را ذکر خواهیم کرد که بعضی از آنها را می‌توانید خودتان در منزل انجام دهید و بقیه موارد را با مشورت پزشک به کار گیرید.
درک علت وقوع
اولین قدم و بهترین کاری که می‌توانید در هنگام بروز این مشکل انجام دهید، درک علت بروز سندروم RLS است؛ حال این عوامل ممکن است عادات رفتاری روزانه‌تان، داروهایی که مصرف می‌کنید یا یکسری محرک‌های دیگر باشد، شناخت درکِ عامل اصلی بروز RLS بیشتر بر عهده خود فرد است.
ترک برخی از عادات رفتاری
استفاده از کافئین، الکل و تنباکو می‌تواند علائم RLS را شدت بخشد، پس بهتر است مصرف چنین موادی را محدود کنید.
داروهای مشکل‌ساز
مصرف بعضی از داروها باعث می‌شود که سندروم RLS شدت گرفته و بدتر از قبل شود، این داروها شامل موارد زیر می‌شود:
- لیتیوم
- ترامادول
- لووتیروکسین
- فلوکستین، سرترالین
- آنتی هیستامین‌هایی نظیر دیفن هیدرامین
- قرص‌های ضد تهوع مانند متوکلوپارمید یا پروکلورپرازین
- قرص‌های ضد روان‌پریشی مانند هاروپریدول یا اولانزاپین
نکته مهم: اگر برای درمان سندروم پای بی‌قرار نزد پزشک می‌روید، حتماً مصرف قرص‌هایی از این قبیل را با پزشک‌تان مطرح کنید.
درمان‌های خانگیِ سندروم پای بی‌قرار
ورزش و سلامتی
انجام ورزش به بهبود بیماری RLS کمک شایانی می‌کند؛ این درحالی است که بسیاری از افراد، ورزش کردن را نادیده گرفته و همان ابتدا به سراغ درمان‌های دیگر می‌روند؛ در حالی که تأثیر ورزش بیش از دیگر درمان‌ها بوده و در عین حال سالم‌تر از بقیه موارد است.
طبق مطالعاتی که بر روی افراد مبتلا به بیماری RLS صورت گرفت، کسانی که ۲ تا ۳ بار در هفته ورزش می‌کردند، علائم RLS در آنها به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده بود.
نکته: دقت داشته باشید که برنامه ورزشی انتخابی شما باید دارای شدت متوسط باشد؛ نباید بیش از حد به پاها فشار بیاورید، این کار باعث می‌شود تا علائم سندروم پای بی‌قرار شدت بیشتری بگیرد و در انتهای شب، اذیت شوید.
بهتر است زمان استراحت را ۳۰ تا ۶۰ دقیقه درنظر بگیرید، سعی کنید انجام ورزش را به ساعات انتهایی شب موکول نکنید.
چه نوع ورزش‌هایی برای بهبود RLS مناسب است؟
یوگا و پیلاتس
بهترین ورزشی که می‌توانید برای بهبود سندروم پای بی‌قرار استفاده کنید، یوگا و پیلاتس است؛ بهتر است از انجام حرکات دشواری مانند مجموعه حرکات آشتانگا پرهیز کنید.
دوچرخه‌سواری
یکی دیگر از ورزش‌هایی که تأثیر زیادی در بهبود علائم سندروم پای بی‌قرار دارد، انجام فعالیت‌هایی نظیر دوچرخه‌سواری است، اما بهتر است با شدت متوسط دوچرخه سواری کنید تا فشار زیادی به پاهای‌تان نیاید.
شنا کردن
انجام حرکات ایروبیک یا شنا کردن در آب ولرم، به آرامش بیشتر عضلات و افزایش قدرت عضلانی شما کمک می‌کند و در نتیجه شب را با آرامش بیشتر خواهید گذراند؛ پس شنا را در برنامه ورزشی خود بگنجانید.
