درست چند ساعتی مانده به مناظره انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری دولت دوازدهم در اقدامی غیرمنتظره خبری از سوی سازمان سینمایی منتشر شد مبنی بر اینکه 8 فیلم کوتاه محمد شیروانی در گروه هنر و تجربه به نمایش درمی آید. فیلمسازی که در دولت یازدهم در اعتراض به سیاستهای فرهنگی دولت، از قانون گذشت و به اکران اینترنتی فیلمهایش اقدام کرد. این فیلمساز پیشتر با نوع نگرشاش در فیلمسازی نشان داده است که در فیلمهایش چندان قائل به رعایت قیود مذهبی و عرفی جامعه نیست.
نگاهی به فیلم «لرزاننده چربی» و «ناف» ساخته محمد شیروانی گواه این مدعا است. «لرزاننده چربی» با نگاهی مستندگونه، رفتار حیوانی یک پدر مبتلا به بیماری چاقی مفرط را با پسر کر و لال خود (نوید محمدزاده) به تصویر میکشد. در اواسط فیلم، یک عکاس زن (مریم پالیزبان) که متوجه این مشکل شده، محترمانه قصد میانجیگری دارد. اما پدر که به دلیل نوشیدن زیاد مشروب همواره خارج از حالت عادی است، فرد تازه وارد را نیز مورد بدرفتاری و اهانت قرار میدهد. موفقیت یا عدم موفقیت زن عکاس در بهبود این رابطه خانوادگی، تا حد زیادی وابسته به اینست که پدر، رژیم خوراکی و وزنش را کنترل کند که این امر چندان مطلوب او نیست . این فیلم به رفتارهای جنسی و اجتماعی میپردازد و شیروانی با زبان تمثیلی درباره رابطه جنسی حرف میزند.
در «کنسرو ایرانی»، گیر افتادن یک دختر در آسانسورـتمثیلی از شرایط امروز جامعه ایران ـ یک معاشقه تلفنی را به همراه دارد که با نماهای نزدیک از چهره و پاها به اوج میرسد. در فیلم توقیف شده «ناف» هم عملاً به روابط عاشقانه در چارچوبهای بسته با نماهای بسته و تاریک نزدیک میشویم و در «کادو»، حرمان جنسی شخصیتها در صحنهای که به تماشای عشقبازی دو حلزون مشغولند. شیروانی از جمله دستپروردههای دوران مدیریت محمد آفریده - تهیهکننده فیلم ضد ایرانی «یک خانواده محترم» - بر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است. در دوره تصدی آفریده کسانی در این مرکز مشق سینما کردهاند که امروز آثارشان غیر قابل نمایش هستند.
جالب است که حتی در تاریخ 3 تیرماه 83 و در دولت موسوم به اصلاحات، معاونت سینمایی وقت به درخواست آقای شیروانی اینگونه پاسخ داد: معلوم نیست چرا هنوز (شیروانی) در انتظار مجوز اکران عمومی فیلم ویدیویی «ناف» به سر میبرند، در گفتگو با خبرنگار محترم سرویس فرهنگ و هنر آن خبرگزاری اظهار امیدواری کردهاند که طی ماههای آینده مجوز نمایش عمومی فیلم را دریافت کنند. البته کسب جوایز جشنوارههای خارجی به خصوص برای فیلمسازان جوان موفقیتی قابل توجه است. اما این مساله هرگز نمیتواند ملاک و معیاری برای صدور مجوز نمایش فیلم آنها باشد. فیلم ویدیویی «ناف» ساخته آقای محمد شیروانی بر اساس ضوابط قانونی شورای صدور مجوز فاقد پروانه نمایش است.
در شرایطی که این فیلمساز در هیچ دولتی حاضر به تبعیت از برخی قوانین نبوده و در آثارش به تقیدات دینی و مذهبی اسلامی پایبندی چندانی نداشته و از خط قرمزها عبور کرده است و سبک زندگی غربی را در آثارش به وضوح میتوان دید به یکباره محبوب دولت تدبیر و امید شده و در روز مناظره تصمیم گرفته میشود 8 فیلم این فیلمساز در گروه هنر و تجربه که تمام امکانات آن دولتی است به نمایش درآید.
این حرکت گروه هنر و تجربه را چگونه میتوان تعبیر کرد؟ حمایت از این فیلمساز که عموماً به سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی پایبند نبوده و نگاهش در اکثر آثار جنسی و غیراخلاقی است در گروه هنر و تجربه نشانه چیست؟
آیا در روزهای باقی مانده از دولت یازدهم سازمان سینمایی تصمیم گرفته است قوانین را زیر پا گذاشته و از هر حربهای برای جلب نظر هنرمندان و قشر فرهیخته جامعه اقدام کند؟ امکان نمایش به فیلم کارگردانی که هیچ گاه و در هیچ دولتی (اصلاحات و دولت تدبیر) به قوانین کشور چندان وقعی ننهاده و آثار خودش را ساخته و در جشنواره های خارجی به نمایش درآورده است نشانه چیست؟
این درحالی است که رئیس سازمان سینمایی نیز وعده بازبینی فیلمهای توقیف شده را به فیلمسازان داده است. محمد شیروانی که در کارنامهاش بیشتری آثار توقیفی (18 اثر) را دارد در آستانه انتخابات از امکانات دولتی سازمان سینمایی بهرهمند میشود! به نظر میرسد مدیران فراموش کرده اند که مخاطبان و به خصوص هنرمندان بیش از گذشته به این نوع رفتارها واکنش منفی نشان میدهند و این نوع حمایتها بازخورد معکوس خواهد داشت.