حجتالاسلام تراشیون مشاور خانواده و سبک زندگی در نشستی در حرم حضرت معصومه سلامالله علیها با موضوع «تربیت فرزند» گفت: امروز کیفیت تربیت با یک دهه یا دو دهه قبل متفاوت شده است؛ یعنی به دلیل تغییرات اجتماعی که در جوامع رخ داده و تغییرات تکنولوژی که در زندگی بشر مداخله کرده، میبینیم تربیت دشوارتر شده است. بارها از قدیمیترها شنیدیم که میگفتند بچه را رها کردیم و خوب هم تربیت شد؛ منتها اگر در عصر حاضر فرزند را رها کنیم، نه تنها خوب تربیت نمیشود، بلکه هم برای خودش، هم خانوادهاش و هم اطرافیانش تبدیل به یک معضل میشود؛ بنابراین باید تفاوت در تربیت را بپذیریم و بدانیم تربیت مانند قبل نیست. چرا که قدیمها انسانها در یک تنگ زندگی میکردند. یک ماهی در این فضا که زندگی میکند، چقدر مگر در معرض آسیب است؟ نسل امروز در اقیانوس زندگی میکند. اگر ندانیم چگونه رفتار کنیم، قطعاً با آسیبهای زیادی مواجه میشوند. نکته دوم اینکه اگر پدر و مادرهای گذشته میدانستند با فرزندان خود چگونه برخورد کنند، حتماً فرزندان رشد معنوی مییافتند.
قبول نداریم فرزندمان را معیوب تربیت کردیم
وی افزود: نکته دیگر اینکه ما قبول نداریم فرزندانمان معیوب تربیت شدند؛ چرا که اگر چنین تصوری داشته باشیم، دچار عذاب وجدان میشویم؛ از این جهت مدام خودمان را قانع میکنیم که همه همینطور هستند. با قیاس تربیت فرزندان خود با سایرین میخواهیم خودمان را در حد پایین تربیت قانع کنیم.
در تربیت فرزند باید بین والدین هماهنگی باشد
این مشاور خانواده با تأکید بر اینکه ما در عرصه تربیت باید گامهای بلندتری برداریم، گفت: یکی از نکات مهم در این راستا، هماهنگی بین پدر و مادر است. چرا باید این هماهنگی اتفاق بیفتد؟ اگر بین پدر و مادر هماهنگی نباشد، تربیت آسیب میبیند؛ یعنی دلیل این هماهنگی این است که بتوانیم به تربیت تکامل بخشیم.
تراشیون افزود: آسیبی که در عدم ناهماهنگی والدین رخ میدهد شامل این موارد است: اول اینکه فرزندان سوءاستفاده میکنند؛ مثلاً میداند اگر پفک بخواهد، مادرش به او نمیخرد؛ چرا که مادر در تغذیه مراقبت میکند، اما از آنجایی که میداند پدرش خواسته او را بر آورده میکند، به او میگوید؛ یعنی پدر خانواده دقت و مراقبت لازم در تغذیه را مانند مادر ندارد. بنابراین معمولاً فرزندان به سراغ کسی میروند که به خواست او اهمیت بیشتری میدهد.
وی ادامه داد: دومین آسیبی که در عدم ناهماهنگی والدین به فرزند میرسد، این است که به اصل خود تربیت آسیب میرساند؛ یعنی شما میبینید در جاهایی که والدین با یکدیگر هماهنگی ندارند، فرزندان دچار دوگانگی میشوند؛ مثلاً مادر به فرزندش میگوید میخواهی نمازت را اول وقت بخوانی؟ اما پدر میگوید چه اصراری داری؟ اگر اول وقت هم نخواند اشکالی ندارد.
تربیت فرزند نباید بر عهده یک نفر باشد
تراشیون با اشاره به اینکه عدم هماهنگی منجر به این میشود که یکی از پدر و مادر مسئولیت تربیت را نپذیرد یا ما اعتماد نکنیم و به دیگری مسئول تربیت دهیم، افزود: لذا گاهی مشاهده میکنیم که برخی مادرها در مسائل تربیتی با پدر مشورت نمیکنند. این روش تا یک سنی جواب میدهد، اما معمولاً فرزندان وقتی به حد نوجوانی میرسند، واقعاً نیاز دارند هم پدر و هم مادر عهدهدار تربیت باشند. اگر یکی از آن بزرگواران متکفل تربیت باشد، کم میآورد. خیلی از مادران را در جلسات مشاوره میبینیم که میگوید من تربیت نوجوان خودم کم آوردم. بعد میگوید پدرش از ابتدا تربیت را بر عهده نداشته و به باد سپرده است.
وی افزود: چهارمین آسیبی که در عدم هماهنگی در تربیت فرزند وارد میکند، این است که منجر به لجبازیهای رفتاری و بگو مگو میشود و اختلاف پدر و مادر در معرض فرزند قرار میگیرد. والدینی که در حضور فرزندانشان اختلافاتشان عیان شود، فرزند برای هیچ کدام از آنها تره خرد نمیکند.
راهکاری برای هماهنگی والدین در تربیت فرزند
حالا پدر و مادر با یکدیگر چگونه هماهنگ باشند؟ اولین نکته این است که پدر و مادر در تربیت باید تقسیم نقش کنند. این تقسیم وظایف به این صورت است که پدر باید مدیریت تربیتی خانواده و مادر نقش مربی تربیتی را عهدهدار باشد؛ در یک مدرسه یک مدیر و یک معلم وجود دارد. مدیر برنامهریزی میکند، معلم خوب انتخاب میکند.
فقط برای هوستان زن نگیرید
وی در بخش دیگری از سخنان گفت: من به جوانان میگویم فقط برای هوستان زن نگیرید. او فردا بناست مادر بچههای شما شود. جوانی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله رسید و گفت میخواهم زن بگیرم. چه کار کنم؟ حضرت فرمود ببین آیا او میتواند مادر خوبی برای فرزندت باشد یا خیر. گاهی اوقات خود جوانان به ما میگویند که این خانم به درد زن خانه نمیخورد، اما به درد عشقبازی میخورد. به مادران توصیه میکنم اینگونه نباشد که تمام همّ و غم شما این باشد که به دختر جهیزیه چه بدهید و به زیبایی او بپردازید؛ بدانیم او فردا میخواهد مادری باشد برای فرزندانش. آیا این لیاقت را دارد؟ البته منظورمان این نیست که به جهیزیه و ظاهر او اهمیت ندهیم. باید ببینیم آیا آن مرد یا زن در محیط خوبی تربیت شده است یا خیر.
لجبازی فرزند ژنتیکی نیست بلکه حاصل محیط تربیتی است
این مشاور خانواده افزود: مشکلاتی که در فرزند شکل میگیرد، سر نابلدی ما بزرگترهاست؛ بچه لجباز میشود. ما میگوییم به دایی یا عمه و عمویش رفته است. مدام دنبال ریشهها و علتهای ژنتیکی میگردیم، در صورتی که لجبازی ژنتیکی نیست بلکه محیطی است. ببینید ما چه به روز فرزند آوردیم که لجباز شده و خودمان هم متوجه نیستیم. مادری که میخواهد نقش تربیتی ایفا کند، باید مهارتهای تربیتی خود را بالا ببرد. یک توصیه هم به پدران داشته باشیم. پدر بزرگوار، تو که مدیر تربیت خانواده میشوی، وظیفه داری سطح آگاهی همسرت را نسبت به تربیت فرزند بالا ببری. ما پدران چقدر در طول دوران رشد فرزندانمان هزینه میکنیم؛ مثلاً یک کتابی به خانممان بخریم تا بداند چگونه فرزندش را تربیت کند. آیا اطلاعات زنان خود را بروزرسانی کردیم؟