متأسفانه از هر ۵ ایرانی یک نفر دارای فشارخون بالا بوده و این آمار نگران‌کننده است. طبق دستورالعمل جدید، اگر فشارخونتان حداقل ۱۳۰ برای سیستولیک (عدد بالا) و یا ۸۰ برای دیاستولیک (عدد پایین) باشد، شما دچار فشارخون بالا هستید. سابقاً میزان فشاری که نشان می‌داد افراد در گروه دارای فشارخون بالا قرار دارند، ۱۴۰/۹۰ بود.
پایین نگه داشتن سطح فشارخون، می‌تواند زندگی‌تان را نجات دهد. به عنوان مثال، یک مطالعه منتشر شده در اواخر سال ۲۰۱۸، تخمین زده است که اگر تمام بزرگسالان ۴۵ ساله و بالاتر، قادر به حفظ فشارخونشان کمتر از ۱۳۰/۸۰ باشند، از ۳ میلیون سکته مغزی و حملات قلبی، در بیش از یک دهه، جلوگیری خواهد شد.
سطح فشارخون ۱۳۰-۱۳۹ / ۸۰-۸۹ خطر ابتلا به عوارض قلبی عروقی مانند حمله قلبی را نسبت به افرادی است که فشارخون آن‌ها کمتر از ۱۲۰/۸۰ است بین دو برابر افزایش می‌دهد. علت این است که آسیب به رگ‌های خونی در زمانی که فشارخون بالا است، آغاز می‌شود.
در اینجا، یک راهنمای سریع وجود دارد که باید در مورد فشارخون بدانید و به شما نشان می‌دهد که چه زمانی نیازمند استفاده از دارو هستید:
۱. از میزان فشارخونتان آگاه باشید
دستورالعمل‌های به روز شده، فشارخون را در پنج دسته مختلف قرار داده است:
* طبیعی: عدد بالایی کمتر از ۱۲۰ و عدد پایین کمتر از ۸۰
* کمی بالا: عدد بالا بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ و عدد پایین کمتر از ۸۰
* مرحله اول فشارخون: عدد بالا بین ۱۳۰ تا ۱۳۹ و یا عدد پایین بین ۸۰ و ۸۹
* مرحله دوم فشارخون: عدد بالا ۱۴۰ یا بالاتر، و یا عدد پایین ۹۰ و یا بالاتر
* فشارخون بحرانی: عدد بالا، بیش از ۱۸۰ یا عدد پایین بیش از ۱۲۰
این موضوع نیز بسیار مهم است که بدانید چه زمانی دچار افت فشار شده‌اید. فشار کنترل نشده و بیش از حد بالا، می‌تواند به تمام رگ‌های خونی آسیب وارد کند و نه تنها خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد، بلکه موجب نارسایی قلبی، آسیب رسیدن به کلیه‌ها، از دست دادن قدرت بینایی و انسداد شریان‌ها می‌شود. اما اگر فشارخون بالا، در مراحل اولیه تشخیص داده شود، می‌توان جلوی بروز این مشکلات را گرفت؛ بنابراین باید حداقل هر دو سال یک بار فشارخونتان را اندازه‌گیری کنید و اگر سنتان ۵۰ سال و یا بیش از آن است یا فاکتور‌های دیگر ابتلا به فشارخون بالا را دارا هستید، بیش از این، باید فشارخونتان را بررسی کنید. برای بیشتر افراد، بهترین ایده این است که هر بار به هر دلیلی نزد پزشک می‌روید، از او بخواهید فشارخونتان را نیز چک نماید.
اگر فشارخون شما فقط کمی بالا است، نگران نشوید. این حالت می‌تواند ناشی از عواملی مثل استرس یا کافئین باشد. اگر فشارخونتان بالا است و سابقاً این میزان فشارخون را تجربه نکردید، ممکن است پزشک ۵ دقیقه دیگر، دوباره فشارتان را اندازه‌گیری کند، اگر هنوز فشارتان بالا بود، یک بررسی مجدد در دو هفته پیش رو، پیشنهاد می‌شود.
ممکن است بخواهید فشارخونتان را در خانه بررسی کنید، گاهی اوقات افرادی که در مطب پزشک فشارخون بالایی دارند، در شرایط دیگر مانند زمانی که در خانه هستند، فشارخونشان نرمال است که به این شرایط «فشارخون بالای سفید» می‌گویند. اگر فشارخونتان بالا تشخیص داده شد، بررسی خانگی می‌تواند به شما در تحت کنترل درآوردن آن کمک کند.
۲. شیوه زندگی‌تان را تغییر دهید
فشارخون کمی بالا، به این معنا نیست که شما نیازمند استفاده از دارو هستید، اما این بدان معنی است که شما باید برخی از تغییرات بزرگ را در شیوه زندگی‌تان اعمال کنید، تغییر شیوه زندگی در صورتی که فشارخون شما بیش از ۱۲۰/۸۰ (که به نظر طبیعی می‌رسد) است، باید در دستور کار قرار گیرد.
ورزش منظم می‌تواند فشار سیستولیک (عدد بالا) را تا ۹ درجه پایین بیاورد و از دست دادن ۵ کیلوگرم از وزن، می‌تواند آن را ۲.۵ تا ۱۰ درجه کاهش دهد. اجتناب از مصرف بیش از حد سدیم (چیزی حدود ۲۴۰۰ میلی‌گرم در روز) نیز می‌تواند در برخی افراد موجب کاهش ۲ تا ۸ درجه‌ای شود.
۳. در مورد نیاز به مصرف دارو دقت کنید
اگر فشارخونتان کمی بالا است، باید استراتژی‌های تغییر روش زندگی، که در بالا به آن پرداختیم، را اعمال نمایید و حتی اگر فشارخونتان در مرحله اول (عدد بالا بین ۱۳۰ تا ۱۳۹ و یا عدد پایین بین ۸۰ و ۸۹) قرار دارد، همچنان باید ابتدا تغییر سبک زندگی را در اولویت قرار دهید.
دستورالعمل جدید توصیه نمی‌کند که فردی که در مرحله اول فشارخون بالا قرار دارد، باید به منظور کاهش آن، دارو دریافت کند. مگر کسانی که دچار بیماری قلبی _ عروقی بوده و یا در معرض بالای خطر ابتلا به این بیماری هستند.
توجه داشته باشید که درمان دارویی برای کاهش فشارخون تنها به منظور کاهش خطر مرگ و بیماری قلبی عروقی در افراد مبتلا به فشارخون سیستولیک ۱۴۰ و بالاتر در نظر گرفته شده است. طبق مطالعات انجام شده، هیچ شاهد قوی مبنی بر اثرگذار بودن دارو در کاهش فشارخون افراد دارای فشار پایین‌تر وجود ندارد.
بنابراین، با پزشک خود در مورد میزان کلی خطر بیماری‌های قلبی و این که آیا باید مصرف دارو‌های کاهش فشارخون را در پیش بگیرید یا خیر، صحبت کنید.
درمان دارویی برای کاهش فشارخون تنها به منظور کاهش خطر مرگ و بیماری قلبی عروقی در افراد مبتلا به فشارخون سیستولیک ۱۴۰ و بالاتر در نظر گرفته شده است. طبق مطالعات انجام شده، هیچ شاهد قوی مبنی بر اثرگذار بودن دارو در کاهش فشارخون افراد دارای فشار پایین‌تر وجود ندارد
۴. داروها را به دقت مصرف نمایید
کوتاهی و غفلتی که گاهی اوقات دیده می‌شود، ممکن است در مورد نیاز به افزایش دُز دارو، برای افرادی که دارو مصرف می‌کنند، برای کمک به کاهش بیشتر فشارخون، وجود داشته باشد.
با این حال، درمانی قوی خواهد بود که پس از انجام تلاشی پایدار به منظور تغییر شیوه زندگی، اعمال می‌شود. به این دلیل که افزایش دُز دارو یا اضافه کردن دارو به رژیم شما، می‌تواند خطر ابتلا به عوارض جانبی بالقوه مانند اختلال در عملکرد کلیه‌ها یا سرگیجه، به ویژه در افراد مسن را بالا ببرد.
باید در مورد مصرف این نوع دارو فوق‌العاده محتاطانه عمل کنید، به ویژه اگر سالمند هستید. بهتر است پزشک مصرف دارو را با کمترین دز آغاز کرده و سپس در طول دو هفته فشارخون و میزان نیاز به دارو را بررسی کند.
گاهی به علت وجود برخی عوارض جانبی، این طور به نظر می‌رسد که بهتر است از دارو‌های کمتر گران، امن‌تر و قدیمی‌تر، یعنی دارو‌های دیورتیک مانند کلرتالیدون یا هیدروکلروتیازید، استفاده شود؛ اما نکته مهم اینجاست که این قرص‌ها می‌توانند قند خون را افزایش دهند؛ بنابراین اگر به دیابت نوع دو دچار هستید و یا در معرض ابتلا به آن قرار دارید، شاید نیاز باشد که داروی دیگری مانند مهارکننده ACE یا مسدودکننده کانال کلسیم، مصرف نمایید.
اگر دچار عوارض جانبی شُدید، حتماً باید پزشکتان را در جریان قرار دهید، اما مصرف دارو را قطع نکنید. اکثر عوارض جانبی این داروها، در مقایسه با عواقب جدی فشارخون بالا مانند حمله قلبی و سکته مغزی، قابل کنترل و مدیریت هستند.
اگر مدتی است که دارو مصرف کرده‌اید و فشارخونتان به سطح مورد نظر رسیده است، در مورد کاهش دز دارو با پزشک صحبت کنید، به خصوص اگر تغییرات شیوه زندگی مانند کاهش وزن و ورزش را انجام داده‌اید.
