امام محمد باقر(ص) فرمودند: «نمازی که بنده بجا میآورد، گاهی نصف و گاهی یک سوم و گاهی یک چهارم و گاهی یک پنجم آن بالا برده میشود؛ زیرا بالا برده نمیشود مگر آن نمازی که باتوجه و حضور قلب باشد. مردم مأمور به انجام نمازهای مستحب شدهاند تا نقص نمازهای واجب آنان توسط مستحبات جبران شود».
آیتالله مجتهدی تهرانی در شرح این حدیث میگوید: در نماز یک شرط صحت داریم و یک شرط قبول؛ تقلید درست، حمد و سوره صحیح و ... اگر نمازگزار مواظب باشد که واجبات نماز را درست به جا بیاورد، نمازش صحیح است، اما اگر حضور قلب نداشته باشد، نمازش قبول نیست. اگر نماز کسی صحیح نباشد، باید اعاده قضا کند، اما اگر قبول نباشد، این نماز او را به معراج نمی برد.
وی افزود: نمازی خوانده و به همان مقدار که حواسش به نماز بوده، نمازش قبول است. اگر فقط در یک رکعت حواسش به نماز بوده، همان یک رکعت قبول است. غالبا فکرها توی نماز میآید. کاری کنید که از همان اولی که الله اکبر میگویید، فکرتان را سفت نگه دارید تا حواستان به نماز باشد. خدا را حاظر و ناظر ببینید، خدا از رگ گردن به انسان نزدیک تر است. وقتی خدا را حاظر و ناظر بدانی، با حضور قلب نماز میخوانی. دل اگر غافل باشد، نماز قبول نیست. نمازی هم انسان را از گناه باز میدارد که قبول باشد.
وی افزود: «ان الصلوه تنهی عن الفحشا و المنکر» درباره نمازی است که قبول باشد. کسی که نماز خوانده، دیگر به نامحرم نگاه نمیکند، اما چون نماز قبول نیست، نمازگزار را از گناه باز نمیدارد؛ نمازی قبول است که انسان را از گناه باز دارد، چنین نمازی نمیگذارد انسان گناه بکند.
آیت الله مجتهدی بیان کردند: بعضی ها اشکال میگیرند که قرآن میفرماید نماز انسان را از گناه باز میدارد، پس چرا ما نماز میخوانیم و نماز ما را از گناه باز نمیدارد؟ جواب این افراد این است که این نماز شما صحیح است اما اگر تکبر و حسد داشته باشی، نمازت قبول نیست، اگر تقوا نداشته باشی، نمازت قبول نیست. خداوند میفرماید: «نماز افراد با تقوا قبول است». کسی که گناه میکند نمازش قبول نیست، بایستی گناه نکند تا نمازش قبول باشد و نماز قبول انسان را به معراج می برد و از گناه باز میدارد.