«هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که قرار است هر پنجشنبه به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هر هفته بپردازد.
اخبار فرهنگ و هنر- در این بسته خبری هفتگی در نظر داریم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
چهره هفته؛ داریوش ارجمند
داریوش ارجمند بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون این هفته به بهانه‌های مختلف در صدر اخبار رسمی و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت. فصل سوم سریال «ستایش» هم این هفته پس از ۴۰ قسمت به پایان رسید با این حال یکی از شخصیت‌هایی که بیشترین بحث‌ها و حرف‌ها پیرامون او وجود داشت داریوش ارجمند بود که از بازی و تکه کلام‌های او گرفته تا دیالوگ‌های خاصش سوژه مزاح‌های مجازی هم شد.
این هفته هم در یکی از قسمت‌های پایانی سریال، او در مقابله با قاتل پسرش با خطر مواجه می‌شود و از یک زنجیر برای دفاع از خودش استفاده می‌کند و با گرداندن زنجیر به یک باره طرف مقابلش را گرفتار می‌کند. این حرکت او دستمایه واکنش‌ها و شوخی‌های بسیاری قرار گرفت و حتی برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی در مقایسه او با بروس لی او را «حشمت لی» لقب دادند!
ارجمند اما این هفته خارج از قاب «ستایش» و با صحبت‌های تند بهروز افخمی هم به صدر اخبار راه پیدا کرد. افخمی در واقع با حضور در برنامه صبحگاهی شبکه سه به سخنان قبلی او درباره سریال «کوچک جنگلی» در همین برنامه واکنش نشان داد و خبرساز شد.
ماجرا از این قرار بود که چندی پیش ارجمند در برنامه «سلام صبح بخیر» شبکه سه حضور یافت و درباره ایفای نقش میرزا کوچک خان جنگلی در سریالی که قرار بود ناصر تقوایی آن را کارگردانی کند اما به دلیل تغییر کارگردان و حضور بهروز افخمی منتفی شده بود روایتی متفاوت را مطرح کرد؛ ارجمند با انتقاد از این روند درباره تقوایی گفته بود: در ماجرای سریال «کوچک جنگلی» به تقوایی خیلی ستم شد، من آن زمان از فرانسه به ایران آمدم و برای خود نقش میرزا کوچک خان به من پیشنهاد شد، چند وقت هم با تقوایی در ارتباط بودم و حتی ساعتی بازی هم کردم که باید راش‌های آن موجود باشد. فیلمنامه تمام قسمت‌های آن سریال که سه جلد بود کامل نوشته شده بود و آن سریال به نوعی وصیت تقوایی بود. اما عده‌ای بودند که نمی‌خواستند تقوایی این کار را بسازد، آن موقع قرار بود ۵۰ میلیون خرج سریال شود و گفتند اگر قرار است چنین پولی خرج کنیم خودمان این کار را انجام می‌دهیم.»
روز گذشه نوبت به بهروز افخمی رسید تا در سخنان صریحی به این روایت ارجمند واکنش نشان دهد. افخمی بااشاره به جایگزینی خودش به عنوان کارگردان و تغییر سایر عوامل و گروه بازیگرانی که در پروژه «کوچک جنگلی» مشغول به کار بودند، بیان کرد: داریوش ارجمند ضعیف‌کش است و به محض اینکه در موقعیت غیرقابل جانشینی قرار بگیرد و بفهمد نمی‌شود عوضش کرد کارهایی می‌کند که من تحملش را ندارم، اما شنیده‌ام در فیلم‌های دیگران کرده است. بازیگران دیگر را تحقیر می‌کند و اذیت می‌کند و اخلاق خوشی ندارد. چیزهایی که درباره او شنیده‌ام و آن موقع هم شنیده‌ام باعث شد نتوانم اعتماد کنم که به او نقش اول را بدهم. او خیلی هم اصرار داشت و نگران بود که سال‌ها درباره این نقش کار کرده و از او انتظار دارند و در مشهد با این ریش و موی بلند گشته است. یعنی اگر این کودتایی که گفتم جدی بود و من هم استالین بودم او را تیرباران کرده بودم و الان هر هفته سر قبرش می‌رفتم و می‌گفتم مرد خوبی بود و گناهکار نبود و ما مجبور شدیم!»
این اظهارات تند و تیز که بازتاب گسترده‌ای هم در فضای مجازی پیدا کرد اما بی‌پاسخ نماند و ساعتی بعد، نوبت به داریوش ارجمند رسید که با حضور در برنامه زنده «فرمول یک» از شبکه یک، جوابی تلویحی و ضمنی به این سخنان افخمی بدهد؛ «بدون اینکه یک فریم فیلم با او کار کرده باشند می‌گویند ارجمند عصبانی و بداخلاق و ضعیف کش است و از این اصطلاحاتی که بیشتر برای نمایندگان مجلس و وکلا است استفاده می‌کنند ولی اینطوری نیست.»
حاشیه هفته؛ پروژه چندهمسری روی آنتن
پیش از این در یکی از همین بسته‌های تحلیلی «هفت روز سیما» درباره برنامه «بدون توقف» در شبکه سه نوشتیم و اینکه این برنامه توانسته است باب بحث‌های صریح و بی‌پرده را در تلویزیون باز کند. آن زمان به بحث درباره ولایت فقیه اشاره کردیم که تحلیل و چرایی درباره تئوری آن پیش از این در تلویزیون نبوده است و این مباحث تابویی را در تلویزیون شکسته است. برنامه «بدون توقف» که هر هفته سوژه‌های آن تغییر می‌کند و همزمان با تغییر سوژه مهمانان مختلفی را به عنوان کارشناس دعوت می‌کند هر بار سعی دارد روی موضوعاتی بحث برانگیز و چالشی دست بگذارد.
این برنامه این هفته هم از حجت الاسلام غلامرضا قاسمیان دعوت کرد که پیش از این در ماه مبارک رمضان سخنرانی‌ها و گفتگوهای وی را در شبکه‌های مختلف سیما دیده بودیم و ویدئویی از آوازخوانی او در یکی از برنامه‌های تلویزیون نیز مورد توجه بسیاری قرار گرفته بود.
قاسمیان که حضور و نظراتش در مستند سه‌گانه «انقلاب جنسی» هم در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته بود، در این قسمت از برنامه «بدون توقف» به طرح موضوعاتی مرتبط با «چندهمسری» پرداخت. مواضعی که با واکنش‌های بسیای در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های رسمی رو به رو شد. هرچند او تأکید کرده بود قصدی برای ترویج چند همسری ندارد و صرفا به دنبال پاسخ به شبهات در این مقوله است.
او با اشاره به این آمار که ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار خانمی وجود دارد که از سن ازدواج آنها گذشته و یا مطلقه هستند و حدود ۸۰۰ هزار مرد هم اینگونه هستند، گفت: اگر این روال جلو برود با ایرانی که شبیه سرای سالمندان است مواجه خواهیم شد؛ با کسانیکه نه همسر دارند و نه بچه.
قاسمیان از شرایط این زنان با این عنوان که ممکن است نتوانند همسر اول قرار بگیرند سخن گفت و چند همسری را راهکاری دانست که در یک شرایط متعادل ایجاد نمی‌شود.
این سخنان او با واکنش‌های متفاوتی هم از سوی صاحب‌نظران مسائل دینی و هم از سوی کارشناسان علوم اجتماعی روبه‌رو شد و این ذهنیت را به وجود آورد که در شرایطی که جامعه با مشکلات و دغدغه‌های زیادی برای ازدواج رو به روست و یا امکانات اولیه برای خیلی‌ها برای ازدواج میسر نیست شاید انتخاب سوژه‌های دیگری غیر از «چند همسری» می‌توانست اولویت برنامه‌ای این چنین چالشی و راهبری قرار بگیرد.
اتفاق ویژه هفته؛ فارسی‌نویسی کاربردی
تلویزیون در این سال‌ها کمتر روی خوش به زبان مادری و حفظ و پاسداشت زبان فارسی نشان داده است و بیشترین نمودش هم مجریانی بوده‌اند که چون بیشتر از میان سلبریتی‌ها انتخاب می‌شدند کمتر می‌توانستند زبان معیار را ملاک گفتگوها و اجراهای خود قرار دهند. باقی مجریان تلویزیون هم در رویکرد غفلت جویانه به تدریج از زبان معیار دور شده بودند و یک برنامه گفتگومحور عادی پر می‌شد از واژه‌های انگلیسی و یا واژگان کوچه بازاری که اصالتی در زبان معیار ندارند.
چندی است که مسعود احمدی‌افزادی به‌عنوان رییس ستاد حفظ و ادبیات فارسی فعالیت دارد و این ستاد در رویکردی منسجم از مجریان تلویزیونی خواسته است که اگر کارشناس و یا مهمان برنامه در گفتگو از واژگان انگلیسی استفاده کرد آن را اصلاح کنند. به این شکل که اگر برنامه به‌صورت زنده روی آنتن باشد مجری موظف است همزمان واژه غیرفارسی را اصلاح کند و معادلش را بگوید.
اگر هم برنامه به صورت تولیدی و ضبطی باشد واژه انگلیسی به صورت فارسی تصیحح می‌شود و مخاطب می‌تواند به صورت نوشته معادل فارسی و اصلاح شده کارشناس و یا مسئول و مهمان برنامه را روی صفحه تلویزیون ببیند که نمونه‌ای از این اتفاق در برنامه‌هایی مثل «مدیر مسئول» با اجرای محمد دلاوری در شبکه پنج سیما و برنامه «چهل تیکه» با اجرای محمدرضا علیمردانی در شبکه نسیم رخ داده است.
بخش دیگر زیرنویس‌هایی است که در شبکه آموزش و شبکه نسیم دیده می‌شود و برخی از واژگان انگلیسی رایج را که استفاده عمومی حداکثری در میان مردم دارد به صورت زیرنویس‌های ممتد در این دو شبکه دیده می‌شود.
این رویکرد از اتفاقات مثبت و غیرشعاری در قاب تلویزیون است که در بلندمدت می‌تواند عادات شنیداری مخاطبان در مواجه شدن با واژه‌های غیرفارسی را هم اصلاح کند.
سینما در سیما؛ سینمای برای خانواده‌ها
این هفته عوامل اصلی برنامه «منطقه پرواز ممنوع» به کارگردانی امیر داساگر و تهیه‌کنندگی حامد بامروت‌نژاد، مهمان برنامه «به خانه برمی‌گردیم» در شبکه پنج سیما شدند تا در آستانه اکران این فیلم سینمایی از اهمیت توجه بیشتر به گروه سنی کودک و نوجوان در سینما بگویند.
«به خانه برمی‌گردیم» یکی از برنامه‌های عصرگاهی پرمخاطب سیماست که به دلیل آیتم‌های مختلف روانشناسی، آشپزی و... مورد توجه مادران و زنان خانه‌دار و اصولاً خانواده‌ها قرار دارد و کمتر به صورت تخصصی با عواملی چون تهیه‌کننده و کارگردان به گفتگو پرداخته است. حضور عوامل سینمایی در برنامه‌های گفتگو محور تلویزیون کم نیست اما شاید تعمیم این حضور در برنامه‌های خانوادگی با یک رویکرد دیگر بتواند مورد توجه قرار بگیرد؛ از این حیث که فیلم‌های سینمایی را به صورت جدی‌تر در سبد مصرفی خانواده‌ها قرار بگیرد و مخاطب توجه به سینما و محصولات هنری را هم به عنوان بخشی از سبک زندگی یک خانواده پذیرا شود.
برنامه‌های سینمایی تلویزیون معمولا فیلم‌ها را مورد نقد و ارزیابی قرار می‌دهند اما گاهی نقدهای تخصصی نسبت به فیلم‌ها که در جایگاه تخصصی خود می‌تواند درست هم باشد مخاطب را از تماشای اثر منصرف می‌کند.
با اختصاص فضایی برای معرفی فیلم‌های سینمایی در برنامه‌هایی که رویکردی خانوادگی دارند مخاطب شاید بتواند فارغ از این نگاه تخصصی انتخابی منطقی‌تر برای تماشای فیلم داشته باشد و به تدریج به آن به عنوان یکی از کالاهای جدی سبد مصرفی خود نگاه کند. این رویکرد به‌ویژه با تمرکز بر فیلم‌های ویژه کودکان و نوجوانان می‌تواند بسیار موثر باشد.
پیشنهاد ویژه؛ تماشای «گیله وا» از امشب
پخش سریال «گیله وا» که از امشب نهم آبان در شبکه سه سیما آغاز می‌شود محصولی از سازمان اوج است و توسط یک کارگردان جوان با نام اردلان عاشوری ساخته شده است.
این سریال چندین بار قرار بود در کنداکتور پخش شبکه سه قرار بگیرد اما هر بار به زمان‌های بعد موکول شد و حتی زمانی هم به شبکه افق رسید اما درنهایت پخش نشد.
«گیله وا» یک مینی سریال هفت قسمتی است که از بازیگران حرفه‌ای بهره گرفته است که از جمله آنها می‌توان به بهروز شعیبی در نقش میرزا کوچک خان، امیرحسین صدیق، مهدی زمین پرداز، ستاره اسکندری، حمیدرضا پگاه، مهران رجبی و... اشاره کرد.
این سریال مقطعی از تاریخ معاصر کشور را به عنوان قصه خود قرار داده است که به سال ۱۲۹۷ و حضور انگلیسی‌ها در کشور و مبارزه با آنها مربوط می‌شود.
«گیله وا» را می‌توانید از امشب ساعت ۲۰:۴۵ دقیقه در شبکه سه سیما ببینید.
