گه گاه خبرهایی از رفع توقیف فیلمهایی که برخی از آنها تنها به دلیل سوءتفاهمهایی کوچک در محاق توقیف ماندهاند، به گوش میرسد و کمی بعد با تکذیب خبر، تهمانده امید سینماگرانی که فیلمهایشان رنگ پرده سینما را ندیده، امیدها، ناامید میشود، اما ماجرای فیلمهای توقیفی، موانع بسیاری برای وزارت ارشاد ایجاد کرده و حتی سختگیریهای اخیر وزارت ارشاد در صدور پروانه نمایش بسیاری را به یقین رساند که کنترل فیلمهایی که ممکن است در آینده مهر توقیف به آنها زده شود از همین ابتدای کار با وسواس دقیقتری صورت گیرد.
مدتی قبل ابراهیم داروغهزاده، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی،درباره سختگیریهای شورای پروانه ساخت گفت: «ما در سال، امکان اکران حدود ٥٠ تا ٦٠ فیلم سینمایی در سراسر کشور را داریم و حدودا صد فیلم پروانه ساخت سینمایی میگیرند و حداکثر تا ٨٠ فیلم سینمایی نمایش عمومی خواهند داشت. تعدادی از فیلمها هم در گروه هنر و تجربه نمایش داده میشوند و حتی بعضی از فیلمها ممکن است، فرصت نمایش پیدا نکنند».
او ادامه داد: «سیاست اصلی سازمان سینمایی و شورای پروانه ساخت این است که این تعداد فیلمی که برای ساخت مجوز میگیرند تنوع ژانر داشته باشند. دراینمیان فیلمهای سرگرمکننده و کمدی بخش قابلتوجهی از امکان نمایش را به دست خواهند آورد. فیلمهای اجتماعی و دفاع مقدس و همچنین ژانر کودک هم سهمی در نمایش دارند. در نتیجه ما در شورا این دستورالعمل را نداریم که مثلا فیلمهای اجتماعی را کمتر پروانه بدهیم و به طور طبیعی سعی میکنیم تنوع ژانری را داشته باشیم».
اما فارغ از مسیر صدور پروانه ساخت و اعمال نظر بیشتر در این مرحله از کار سینماگران، چندروزی است خبرهایی از کمیته بررسی فیلمهای توقیفی رسانهای شده که باز هم امید رویپردهرفتن فیلمهای توقیفی سالهای اخیر را بیشتر کرده است.
اعلام دوباره اسامی ٥ فیلم رفعتوقیفشده
اواخر هفته گذشته اسامی چند فیلم رفعتوقیفشده که مدتی قبل هم از مشکلنداشتن آنها برای اکران عمومی صحبت شده بود، در حالی دوباره اعلام شده که چندی پیش هم این خبر اعلام شده بود. داروغهزاده پیش از این به ایسنا گفته بود، سه فیلم «عصبانی نیستم»، «خانه پدری» و «آشغالهای دوستداشتنی» از نظر شورای پروانه نمایش سازمان سینمایی و همچنین خود او قابلیت نمایش دارند و برخی فیلمهای دیگر از جمله «خانه دختر» هم با فیلمبرداری دوباره یک سکانس قابل اکران است.
او همچنین از حل مشکل «پارادایس» علی عطشانی برای اکران خبر داده بود. البته اسامی این فیلمها که گفته شده با انجام اصلاحات آماده اکران میشوند، در شرایطی عنوان شده که کیانوش عیاری بارها تأکید کرده است که حاضر به حذف صحنهای از فیلم «خانه پدری» نیست.
5 فیلم آزادشده و چند سؤال
اما باوجود انتشار دوباره اسامی پنج فیلم رفعتوقیفی، ابهامها درباره این مسئله همچنان باقی است. مشخص نیست مشکل این فیلمهای توقیفی چگونه حل شده است، آیا سازندگان این آثار که تأکید بسیاری مبنیبر حذفنکردن بخشهایی از فیلمهایشان داشتهاند، با سازمان سینمایی به اتفاقنظر رسیدهاند یا قرار است فیلمها با روشهای دیگری به اکران برسند؟
داروغهزاده پیش از این گفته بود: «مشکل فیلم «خانه دختر» حل شده و حتی سکانسی قرار شده کامل فیلمبرداری شود.
مشکل فیلم «پارادایس» هم حل شده است. مسئله «خانه پدری» در کمیته حل شده و چون به آنجا رسیدیم که طبق خواست فیلمساز امکان تغییر در فیلم نیست، ما گزارش را به شورا میدهیم تا آنها تصمیم بگیرند.
درواقع میتوانم بگویم مشکل بیشتر فیلمها در این کمیته حل شده است».
رفع توقیف فیلمی با نسخه قاچاق!
رضا درمیشیان از جمله کارگردانانی است که فیلم اولش؛ «عصبانی نیستم» چند سال در محاق توقیف بود. او مدتها منتظر ماند تا پروانه نمایش فیلمش را بگیرد؛ اما متأسفانه مدتی قبل نسخه قاچاق فیلم او بیرون آمد و طبعا همین موضوع ضررهای مالی بسیاری را متوجه سازندگان این فیلم کرد.
درمیشیان در تازهترین واکنشش به رفع توقیف «عصبانی نیستم» نوشت: «در آستانه ورودی سالن «تئاتر نمایشی» (Teatr Dramatyczny) که یکی از مهمترین مراکز اجرای نمایش در شهر ورشوی لهستان است، به مناسبت چهارصدمین سالگرد درگذشت شکسپیر، با گویی بزرگ، فالی درست کردهاند.
هرکس نیت کرده و میچرخاند تا ببیند بر اساس اشعار و جملات شکسپیر به مراد دلش میرسد یا نه. نیت میکنم: شکستن طلسم نمایش عمومی «عصبانی نیستم!» در «ایران» و گوی را میچرخانم. شکسپیر بزرگ اینچنین پاسخم میدهد: تمام دنیا صحنهی نمایشی است که مردان و زنان، بازیگران آنند.
مفهوم شعر شکسپیر بیاختیار مرا به یاد شعر حضرت خیام میاندازد که ٥٠٠ سال پیش از شکسپیر چنین سروده است: ما لعبتکانیم و فلک لعبتباز/ از روی حقیقتیم نه از روی مجاز». از این برخورد طنزآمیز درمیشیان که بگذریم، نوید محمدزاده، بازیگر فیلم «عصبانی نیستم»، هم پس از انتشار خبر رفع توقیف این فیلم نوشت: «عصبانی نیستم را فقط در سالنهای سینما ببینید».
خانه پدری در ردهبندی فیلمهای خشن!
از سوی دیگر ظاهرا شروطی هم برای اکران فیلمهای توقیفی در نظر گرفته شده است، از جمله اینکه گفته میشود برای اکران فیلم «خانه پدری»ردهبندی سنی گروه فیلمهای خشن در نظر گرفته خواهد شد.
هنوز مشخص نیست چه زمانی فیلمهای رفعتوقیفشده رنگ پرده سینما را میبینند و قرار است چه تعداد سالن برای آنها در نظر گرفته شود. مدتی قبل شایعاتی مبنیبر نمایش فیلمهای توقیفی در پردیس سینمایی مگامال مطرح شد و صحبتهایی نیز مبنیبر نمایش فیلمها در گروه سینمایی هنر و تجربه شده است. باید منتظر ماند و دید واکنشهای سینماگرانی که فیلمهایشان پس از سالها اجازه اکران پیدا کرده، چیست.