استان چهار فصل فارس به سبب تنوع آب و هوایی و شرایط اقلیمی مناسب به مکانی برای عرضه انواع گونههای گیاهی تبدیل شده و به عنوان قطب پرورش و تولید بسیاری از این گونهها مطرح است.
این تنوع اقلیم سبب شده فارس در عرصه گیاهان دارویی نیز جایگاه مناسبی داشته باشد اما در شرایطی که این گیاهان به عنوان یک منبع اقتصادی و تجاری محسوب میشود، بحران آب، ناآگاهی و عدم آشنایی کشاورزان و بهرهبرداران از گونههای مختلف گیاهان دارویی نه تنها جلو تجاریسازی حاصل از فروش و صادرات آن را گرفته بلکه سبب انقراض گونههایی از این منبع غنی و پردرآمد شده است.
فراگیر شدن کشت گیاهان دارویی
اگرچه مدیرکل منابع طبیعی استان از اقداماتی برای جلوگیری از انقراض گونههای مختلف گیاهان دارویی سخن گفته اما آموزش و ترویج کشاورزان و علاقمندان به این عرصه میتواند به محلی برای تجاریسازی و رونق این حرفه در استان تبدیل شود.
به گفته مهرزاد بوستانی بسیاری از گونههای گیاهی نادر و در معرض انقراض به صورت خاص و قرق شده در برخی مناطق مساعد کشت، رشد و حفاظت شده و در مرحله دوم بهتدریج و از طریق بذرگیری، رشد آنها ترویج و توسعه مییابد.
مقابله با انقراض گونههای گیاهی
آنطور که مدیرکل منابع طبیعی استان از دلایل در معرض انقراض قرار گرفتن گونههای گیاهان دارویی میگوید نبودمراکز فرآوری و فروش محصولات به صورت خام علت دیگر این موضوع است که سبب شده گونههای ارزشمندی از گیاهان دارویی استان همچون آویشن کوهی و ریشه شیرین بیان در معرض خطر انقراض قرار بگیرد.
گرچه نقطه مشترک مشکلات کشاورزان استان فارس نبود صنایع تبدیلی و فرآوری بوده و هر سال شاهد خراب شدن هزاران تن محصول کشاورزی به ویژه میوه و مرکبات هستیم اما به نظر میرسد برطرف شدن این مشکل دیرینه کشاورزان باید به عنوان یک اولویت در دستور کار مسئولان استان قرار بگیرد. چرا که صرف نظر از به ضایعات تبدیل شدن دسترنج کشاورزان و جلوگیری از ارزآوری به سبب نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی، وضعیت منابع موجود آب در استان فوق بحرانی بوده و بخش اعظم آن به مصرف کشاورزی میرسد که سود و بهره اقتصادی مناسب ندارد.
نبود مراکز فرآوری
«نبود و یا عدم فعالیت مراکز کافی ویژه فرآوری گیاهان دارویی در کشور سبب شده تا محصولات نهایی به صورت دارو و محصولات بهداشتی، آرایشی با قیمت هنگفت به کشور بازگردد و این چرخه باعث هدر رفت سرمایههای ملی میشود». این را یک کارشناس و پژوهشگر گیاهان دارویی گفته و افزوده است: بر اساس اطلاعات موجود استان فارس از نظر برخورداری از زمین مناسب و مستعد برای کشت گیاهان دارویی موقعیت عالی دارد و از سویی با توجه به وجود گیاهان متنوع دارویی در استانهای مجاور از پتانسیل تبدیل به قطب تولید داروهای گیاهی در جنوب کشور برخوردار است.
آنطور که مریم نیکزاد گفته فارس با توجه به گستردگی و شرایط اقلیمی از استانهای سرآمد کشور در زمینه گیاهان دارویی است و شماری از این نوع گیاهان از شهرت جهانی برخوردارند.
وی نبود مراکز فرآوری را از مشکلات تولیدکنندگان گیاهان دارویی میداند و عنوان میکند: شرایط مثبت برای سرمایهگذاری در زمینه تاسیس مجتمع بزرگ فرآوری داروهای گیاهی ویژه بیماران خاص در این استان وجود دارد.
فعال شدن مراکز تحقیقات گیاهان دارویی، تغییرالگوی کشت، زمینهسازی برای مشارکت مردم در کاشت و حفاظت از گونههای مختلف گیاهان دارویی، حمایت از متقاضیان سرمایهگذاری در این عرصه و تسهیل شرایط برای بازاریابی داروهای گیاهی ساخت داخل از جمله مواردی است که این پژوهشگر گیاهان دارویی معتقد است به ساماندهی تولید داروهای گیاهی متناسب با آخرین رهیافتهای علمی منجر میشود.
با توجه به شرایط مناسب استان در تولید انواع گونههای گیاهان دارویی و همچنین درآمدزا بودن آن میطلبد مسئولان امر با حمایت از سرمایهگذاران زمینه ایجاد کارخانههای فرآوری بهمنظور تجاریسازی و رونق این حرفه و جلوگیری از خام فروشی فراهم کنند.