«زیگمار گابریل» وزیر پیشین خارجه آلمان و یکی از اعضای بلندپایه حزب سوسیال ـ دموکرات این کشور، اخیرا به همراه هیاتی تجاری به ایران سفر کرد و دیدارهایی با برخی مسؤولان از جمله «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه و «علی لاریجانی» رئیس مجلس شورای اسلامی داشت. «دویچه وله» در تحلیل سفر گابریل به تهران نوشت:
«زیگمار گابریل در این سفر بر حضور پررنگ‌تر شرکت‌های نیمه‌بزرگ و کوچک آلمانی در ایران اصرار ورزید. این در حالی است که بسیاری از شرکت‌های بزرگ اروپایی به علت نگرانی از مجازات‌های پیش‌بینی شده از سوی دولت آمریکا به فعالیت‌های اقتصادی خود در ایران خاتمه داده‌اند. گابریل و شماری از مسؤولان اتحادیه اروپایی امید بسته‌اند آن دسته از شرکت‌های نیمه‌بزرگ و کوچکی که در آمریکا فعالیت اقتصادی ندارند و از این رو نباید نگران مجازات‌های آن کشور باشند، به همکاری اقتصادی با ایران تشویق شوند».
همچنین دویچه وله اعلام کرد سفر گابریل به ایران، با هماهنگی مسؤولان وزارت خارجه آلمان انجام شده ولی البته دولت آلمان، هزینه سفر وی و نمایندگان 15 شرکت آلمانی به ایران را تامین نکرده است. بر این اساس، این سفر بنا به دعوت وزیر امور خارجه کشورمان صورت گرفته است.
1- سال 2017 میلادی، زمانی که زیگمار گابریل در مسند وزارت خارجه آلمان قرار داشت، ژرمن‌ها به همراه پاریس و لندن، مذاکرات فشرده‌ای را با دولت ترامپ بر سر «تغییر برجام» آغاز کردند. اگرچه آلمان آخرین کشوری بود که حاضر به همراهی با آمریکا بر سر گنجاندن شروط چهارگانه مدنظر ترامپ در توافق هسته‌ای شد اما در تسلیم‌پذیری نهایی برلین در برابر خواسته‌های ضدایرانی ترامپ کمترین شک و شبهه‌ای وجود ندارد.
دوم اردیبهشت‌ماه امسال، مرکل در سفر به سرزمین‌های اشغالی و دیدار با «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم مجعول صهیونیستی، جملات قابل تاملی را درباره توافق هسته‌ای با ایران بیان کرد: «نخست‌وزیر نتانیاهو معتقد است توافق هسته‌ای با ایران آن امنیتی را که او برای اسرائیل مدنظر دارد، فراهم نمی‌کند. من وجود این توافق را، هرچند توافق کامل و ایده‌آلی نیست، به اینکه هیچ توافقی وجود نداشته باشد ترجیح می‌دهم.
ما به بحث در این باره ادامه خواهیم داد. آلمان بسیار دقت خواهد کرد این توافق همچنان اجرایی بماند. ما از برنامه موشک‌های بالستیک ایران بسیار نگران هستیم. به همین دلیل هم هست که با بریتانیا، فرانسه و ایالات متحده آمریکا در این باره گفت‌وگو داریم».
مرکل در حالی از برجام به عنوان توافقی ناقص یاد کرد که قبلا- سال 2015 در دوران ریاست‌جمهوری اوباما- در مقاله مشترکی که با «دیوید کامرون» نخست‌وزیر وقت انگلیس و «فرانسوا اولاند» رئیس جمهوری سابق فرانسه منتشر کرد، برجام را مورد «تمجید» قرار داده و از آن به عنوان سندی قابل اتکا یاد کرده بود.
2- شاید اینگونه استدلال شود که گابریل، در دوران حضور خود در مسند وزارت خارجه آلمان، از مدافعان مطلق برجام بوده و مواضع وی در قبال توافق هسته‌ای، نسبت به دیگر سیاستمداران اروپایی نرم‌تر بوده است! ظاهرا این دیدگاه، مورد استقبال و اتکای وزارت امور خارجه کشورمان قرار گرفته است اما مروری بر مواضع وزیر سابق خارجه آلمان درباره برجام، جایی برای خوشبینی در قبال وی و همراهانش باقی نمی‌گذارد.
ژانویه 2018/ دی‌ماه 96، وزیر وقت خارجه آلمان از اتحادیه اروپایی و آمریکا خواست ایران را بابت برنامه موشک‌های بالستیک تحت فشار قرار دهند اما همزمان برجام را هم حفظ کنند! گابریل در این باره اظهار کرده بود: «باید ۲ مساله را از یکدیگر تفکیک کنیم؛ اینکه ما خواهان حفظ توافق هسته‌ای با ایران هستیم و دیگری نقشی که ایران در منطقه دارد. خواهان آن هستیم با ایران درباره نقشی که در منطقه ایفا می‌کند و از مشکل‌آفرینی(!) فراتر می‌رود صحبت کنیم».
همان‌گونه که مشاهده می‌کنیم، گابریل کمترین مشکلی با اعمال فشار بر ایران (بر سر موضوعات موشکی، منطقه‌ای و دفاعی) نداشته و حتی مانند همتایان آمریکایی و اروپایی خود حاضر بود این اقدام با استناد به اهرم فشاری به نام «برجام» انجام شود. با این حال تنها اختلاف نظر گابریل و مقامات آمریکایی بر سر حفظ کلیت توافق هسته‌ای بود؛ به گونه‌ای که ایران به تعهدات خود وفق برجام پایبند بماند و از سوی دیگر ضمن دریافت کمترین سود ممکن از باقی ماندن در توافق هسته‌ای، بر سر مسائل موازی منطقه‌ای و موشکی نیز محدود شود.
3- اما هم‌اکنون گابریل به نماد مخالفت اروپا با سیاست‌های برجامی ترامپ تبدیل شده است! این در حالی است که ملت ایران «آن روی سکه ژرمن‌ها» را نیز در این معادله نه چندان پیچیده مشاهده کرده است. بسیار بجا بود مقامات وزارت امور خارجه کشورمان به جای میزبانی از گابریل و هیات همراه وی، کمی از وی درباره دلایل تاخیر ژرمن‌ها و دیگر مقامات غربی در ارائه بسته پیشنهادی اروپا به ایران می‌پرسیدند! بدون شک با توجه به نفوذی که هم‌اکنون سوسیال- دموکرات‌ها در وزارت خارجه آلمان (با توجه به تقسیم قدرت در دولت ائتلافی) دارند، گابریل در این باره می‌تواند پاسخگوی سوالات زیادی باشد!
همچنین بهتر بود آقای ظریف و دیگر مقامات وزارت امور خارجه کشورمان کمی با گابریل درباره دلایل اجتناب ژرمن‌ها از میزبانی سوئیفت اروپایی سخن می‌گفتند! همگان به یاد دارند چندی پیش «هایکو ماس» وزیر فعلی خارجه آلمان بر لزوم تاسیس ساختار مستقل مالی اروپا تاکید کرد اما در مقابل، «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان ضمن رد سخنان وزیر خارجه خود، اجرایی شدن این ساختار را دشوار توصیف کرده و در عین حال، به همکاری‌های امنیتی و سیاسی مستقیم اروپا و آمریکا اشاره کرد! سران آلمان (اعم از سوسیال ـ دموکرات و دموکرات- مسیحی و...) تاکید دارند این همکاری‌ها نباید تحت تاثیر عواملی از جمله «نجات برجام» قرار گیرد.
نوید مؤمن
