بهتر است فردو به موزه تبدیل شود/ در بحث پیشران اتفاق جدیدی نیفتاده است

عباسی: ابتدا باید به یک نکته اشاره کنم و آن اینکه یکه نکته مهم که باید به آن توجه داشت این است که برجام در کشور ما تصویب نشده است. این سند؛ چه در شورای عالی امنیت ملی و چه در مجلس شورای اسلامی، اجازه اجرا دریافت کرد. دولت به اجرای برجام پافشاری داشت و رفع مشکلات معیشتی مردم، منوط به اجرای برجام شد. پس مجاری قانونی ما به دولت اجازه اجرای برجام را دادند. دولت پافشاری می‌کرد که برجام اجرا شود تا ثبات جامعه حفظ شود.

ما چند مرحله در تاریخ قبل از برجام داریم. مرحله اول از دفاع مقدس تا سال 82 و مرحله دوم از سال 82 تا 84 است که همین تیم مذاکره‌کننده فعلی در آن زمان نیز مسئولیت مذاکرات را بر عهده داشتند. مرحله بعدی از سال 84 تا 92 می‌باشد که باید دید چه اتفاقاتی در این سال‌ها افتاد؟ آخرین مرحله قبل از برجام نیز از سال 92 تا 94 بوده است که هر کدام باید جداگانه بررسی شوند. از دفاع مقدس تا سال 82 کشورهای معاند، ما را متهم به انحراف از NPT کردند؛ پرونده‌ای اتهام آمیز برای ما به نام PMD به وجود آوردند که اسم انگلیسی آن به فارسی می شود «ابعاد نظامی احتمالی». 

در دوره بعد، تیم مذاکره کننده ما در آن زمان، هرچه کشورهای اروپایی شرط کردند را پذیرفت. در آن سال‌ها هر شرطی که سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان پیش روی ما گذاشتند، توسط تیم مذاکره کننده ما مورد قبول واقع شد مانند تعلیق فعالیت‌های ما که با نام تعلیق داوطلبانه به یاد می‌آوریم.

آن سه کشور پس از هر بار قبول شدن هر شرطی از جانب ما، به شورای حکام مراجعه کرده و قطعنامه‌ای علیه ما صادر می‌کردند. در آن سال‌ها 6 یا 7 قطعنامه علیه کشور صادر شد. در آن سال‌ها علی‌رغم تعطیل شدن تمامی فعالیت‌های هسته‌ای کشور، آژانس انرژی اتمی از حل کردن مسئله ایران عاجز ماند و اعلام کرد که به طور قانونی، پرونده به شورای امنیت ارسال می‌شود. 

در آن سال‌ها مسئولین به این نتیجه رسیدند که بهتر است با این روند، تعلیق‌های داوطبانه لغو شود. پس از لغو تحریم‌های داوطلبانه از جانب کشور، یک قطعنامه ضدّ ایرانی از شورای امنیت صادر شد. با این تفاسیر معلوم می‌شود که این تعلیق‌ها داوطلبانه نبوده بلکه جنبه جبری داشته است و آن‌ها سعی در تعطیل کردن کامل برنامه هسته‌ای ایران داشتند.

پس از روی کار آمدن دولت جدید در سال 84 هر چه دشمن با تهدید و تحریم پافشاری بر اجرای تعلیق داشت ما با سرعت پیشرفت کردیم. ما در آن سال‌ها غنی سازی 20 درصد را داشتیم و سطح مذاکرات به سطحی بالاتر از دوره‌های قبلی رسید. سطح مذاکرات در آن زمان، از شما نفت و گاز دارید و چه نیازی به هسته‌ای دارید، به شما امروز هسته‌ای دارید و غنی سازی نیازی ندارید رسید.

بعد از این، مشکل آن‌ها غنی سازی 20 درصد اورانیم بود. زمانی که آن‌ها دیدند که فشارها تأثیری ندارد، قطعنامه 1929 صادر شد که عده‌ای در داخل که امروز هم در دولت فعلی حضور دارند، اظهار داشتند که تحریم‌ها کمر مردم را خواهد شکست. کم کم تحریم‌ها در تمامی زمینه‌ها مثل بانکی، سوخت، کشتیرانی و ... اعمال شد و ما دو راه پیش روی خود داشتیم؛ یا باید با قدرت ادامه می‌دادیم و بدون اینکه حساسیت ایجاد کنیم، روی غنی سازی 20 درصد پافشاری کنیم و از حقوق کشور دفاع کنیم و یا اینکه این تکلیف کردن غربی‌ها را بپذیریم و دستانمان را به نشانه تسلیم بالا می‌بردیم و به وضعیت سال 82 تا 84 بازمی‌گشتیم.

آمریکایی‌ها زمانی که دیدند قطعنامه‌ها اثری ندارد، خود وارد میدان مذاکرات شدند. همان‌هایی که می‌گفتند ایرانی‌ها باید قطعنامه‌ها را بپذیرند تا در مذاکرات شرکت کنیم، خود وارد مذاکرات شدند. پس ما دست برتر در این مذاکرات را داشتیم. در آستانه انتخابات سال 92، در حال تثبیت مذاکرات روی غنی سازی 20 درصد قرار داشتیم. زمانی که آمریکایی‌ها وارد بحث شدند، مذاکرات را تعلیق کردند تا نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران مشخص شود تا ببینند آیا می‌توانند مانند سال 88 آشوب سیاسی ایجاد کنند و ذهن‌ها را از مذاکرات منحرف بنمایند و از ما امتیاز بگیرند یا نه؟ که هوشمندی مردم و مسئولین کشور مانع این کار شد. 

رآکتورهای تهران، اراک و بوشهر و پیشرفت‌های نظامی و دفاعی و حضور مردم غیور کشور، پشتوانه تیم مذاکره کننده در آن سال‌ها بود اما طرف مقابل نیز از فرصت استفاده کرده و به روال همان سال‌ها بازگشت و روی گزارش سال 2011 خود پافشاری کرد.

آژانس در سال 2011 در گزارش 65 خود به شورای حکام، پرونده ایران را از لحاظ PMD دوباره باز کرد و بعد از مذاکرات اول ژنو، آژانس گزارش سال 2014 خود را با شماره 10 ارائه داد که در آن، گزارش سه سال قبل خود مبنی بر انحراف ایران در ساخت و خرید سلاح را بیشتر تأیید می‌کند. 

در سال 2015 آژانس نتیجه بررسی‌های خود از تمامی مذاکرات و بازدیدها را ارائه می‌کند به گونه‌ای که پرونده ایران در آژانس برای مدتی کوتاه بسته می‌شود. دو ماه بعد، پرونده PMD ایران به MD تبدیل شد اما پرونده در حد مطالعات امکان‌سنجی و مطالعات علمی باقی  می‌ماند.

در گزارش سال 2015 آمانو به شورای حکام اعلام کرد که ایران در مطالعات علمی خود به سمت سلاح هسته‌ای رفته است پس پرونده ما از پرونده اتهامی به پرونده مجرمیت تبدیل شد. اگر متن برجام را نگاه کنیم، بالای 80 درصد آن، فکت شیت قبلی آمریکایی‌هاست که فرانسه و انگلیس و آلمان نیز شروط و مجازات‌های خود را به این متن اضافه کردند. 

از آنجا که ما در اینجا مجرم خوانده شدیم، مجازات‌های احتمالی شروع شد. متن برجام، متنی است که در آن، آژانس ما را تخطی کننده از NPT می‌داند و مجازات ما همان محدودیت‌های مورد نظر آژانس می‌باشد.

به نظر شما ساخت و تجهیز پیشران هسته‌ای که در دستور رئیس جمهور بعد از تصویب قانون ایسا مطرح شد، واکنش مناسبی به نقض برجام است؟ 

*** پیشران هسته‌ای را واکنش مناسبی به نقض برجام نمی‌دانم

*** پیشران هسته‌ای، تهدیدی برای آمریکا نیست که با آن مخالف باشد

گفته می‌شود بعد از برجام، درب بازار جهانی هسته اى براى کشورمان گشوده می‌شود و اتفاقات بهترى براى صنعت هسته اى ایران رخ خواهد داد، آیا موافق این نظریه هستید؟

عباسی: اگر چنین موضوعى صحت داشته باشد باید آثار آن دیده شود، نتایج راکتور بوشهر مربوط به دوره قبل بوده کمااینکه دراین زمینه به کندى عمل شد و میبایست تا کنون نیمى از تجهیزات و ساختمان راکتورها آماده میشد و باید 50 درصد پیشرفت در زمینه زمان ساخت راکتور صورت می گرفت لذا حداقل میبایست ٣٠ درصد از اقدامات لازم صورت میگرفت نه اینکه کارى صورت نگیرد و حتى خانه هاى کمپ مسکونى هم ساخته نشود در حالى که یک الى یک سال و نیم زمان لازم است تا محل اسکان ساخته شود.در دوره ما تمهیدات لازم در این زمینه صورت گرفت حتى نقشه آن تهیه شد و درآستانه عقد قرار داد بودیم که متاسفانه در همین مرحله متوقف شد. تنها حوزه اى که باید فعالیتهاى خود را ادامه دهد، گداخت است اما تمام سرمایه گذارى آن در ارتباط با فرانسوى ها یا ایتر انجام شده که این مسىله هم براى عده اى تبدیل به دکان میشود تا به خارج از کشور بروند و مغز متفکر ایرانى را به آنجا معرفى و از امکانات داخلى ما مفت استفاده کنند و به این شکل ما به ده کشور دیگر خدمات اراىه دهیم.

بنده روش را غلط و نادرست میدانم اما معتقدم توانمندى سانتریفیوژ باید با لیزر در خدمت گداخت قرار میگرفت زیرا گداخت از نظر فنى مهندسی و ساخت تولید ضعیف است اما برنامه ریزى هایى که در فناورى خلا شده بود تا در ساخت مغناطیس پیشرفت حاصل شود اجزاى گداخت بصورت پراکنده کار میشد حتى شرکت شتاب دهنده در این زمینه ایجاد شد چراکه مشابهت هاى زیادى با حوزه گداخت وجود دارد و این رشته ها پیوسته هستند و میتوانند به یکدیگر خدمات اراىه دهند متاسفانه همه این امور بارکود مواجه شد.

 عملکرد اژانس بین المللى انرژى اتمى را طی یک سال گذشته چگونه ارزیابی میکنید؟