« مجید تخت روانچی » سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در نیویورک امروز (پنجشنبه) ششم آبان ماه در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در زمینه دیوان بین‌المللی دادگستری سخنرانی کرد.
وی گفت: جمهوری اسلامی ایران نقش دیوان بین‌المللی دادگستری در جلوگیری از خشونت‌ها و کاهش بحران‌ها از طریق حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات را مهم می‌شناسد و معتقد است که دیوان با حفاظت از نظم بین‌المللی و مقابله با اقدامات یکجانبه حکومت قانون را تقویت می‌کند.
نماینده ایران در ادامه با اشاره به دو دعوای در حال رسیدگی ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری به تشریح این پرونده ها پرداخت.
تخت روانچی عنوان کرد: با توجه به تصویب تعداد قابل ملاحظه‌ای از قوانین و دستورهای اجرایی در ایالات متحده آمریکا که آشکارا برخلاف حقوق بین‌الملل هستند، مصونیت دولت ایران نزد محاکم آمریکا نادیده گرفته شده است. این اقدام منجر به اقامه دعاوی متعدد علیه جمهوری اسلامی ایران و مقامات و موسسات ایرانی در محاکم آمریکا شده است. در نتیجه این دعاوی اموال ایرانیان از جمله اموال بانک مرکزی ایران مسدود شده است. متعاقب همین احکام اموال بانک مرکزی برای اجرای این احکام مصادره شده است.
تخت روانچی گفت: معتقدیم که چنین مسدودسازی و مصادره‌ای برخلاف معاهده مودت ۱۹۵۵ بین دو کشور است. دیوان بین المللی دادگستری در ۱۳ فوریه ۲۰۱۹ طی حکمی صلاحیت خود برای رسیدگی به این اقدامات در پرونده «برخی اموال ایران» تأیید کرد و این پرونده در حال رسیدگی در دیوان است.
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین به تشریح پرونده دوم ایران پرداخت و گفت: پس از کناره گیری یکجانبه ایالات متحده از برجام و تصمیم غیرقانونی این کشور برای وضع مجدد تحریم‌هایی که برخلاف معاهده مودت به طور مستقیم یا غیرمستقیم اتباع و شرکت های ایرانی و ایران را هدف قرار می داد، جمهوری اسلامی ایران دعوایی را در خصوص نقض‌های متعدد معاهده مودت علیه ایالات متحده آمریکا اقامه کرد. در عین حال، ایران به دلیل فوریت موضوع و خسارات غیرقابل جبران ناشی از وضع مجدد تحریم‌های ایالات متحده، از دیوان تقاضای صدور قرار موقت نیز کرد.
وی ادامه داد: قضات دیوان در سوم اکتبر ۲۰۱۸ به اتفاق آرا قرار موقتی را صادر کردند که ایالات متحده آمریکا را ملزم می کرد تا هر نوع مانعی را برای واردات مواد قضایی و کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی و نیز تجهیزات ضروری برای ایمنی هوانوردی رفع کند. دیوان در این قرار به ایالات متحده دستور داد تا تضمین کند که مجوزهای لازم در این خصوص صادر می‌شود و انتقال منابع مالی در خصوص موارد گفته شده دچارهیچ محدودیتی نمی‌شود.
* آمریکا نه تنها از این قرار دیوان تبعیت نکرده، بلکه با وضع تحریم‌های جدید به ویژه در دوران اوج شیوع پاندمی کووید-۱۹ عامدانه این دستور را نقض کرده
تخت روانچی گفت: متاسفانه ایالات متحده نه تنها از این قرار دیوان تبعیت نکرده است، بلکه با وضع تحریم‌های جدید به ویژه در دوران اوج شیوع پاندمی کووید-۱۹ عامدانه این دستور را نقض کرده است. شایان ذکر است که دیوان در بند ۱۰۰ این قرار تأکید کرده است که قرارهای موقت لازم الاجرا هستند و بنابراین تعهد بین‌المللی برای ایالات متحده ایجاد می‌کنند. در نتیجه جمهوری اسلامی ایران چندین بار عدم تبعیت ایالات متحده از قرار دیوان را به استحضار این نهاد رسانده است. ایالات متحده نیز هر بار این پاسخ را داده که ملزم به قرار است و معاملات بشردوستانه از تحریم‌ها معاف هستند.
تخت روانچی اضافه کرد: کذب بودن این ادعا را می توان با استناد به مجوز کلی خزانه‌داری آمریکا در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۱ ثابت کرد که در آن صحبت از تسهیل معاملات مربوط به کووید-۱۹ با ایران شده بود.
وی گفت: علاوه بر این آمریکا با تنگ تر کردن حلقه تحریم‌ها بعد از قرار دیوان تعهدش مبنی بر عدم اتخاذ اقداماتی که موجب بدتر شدن اختلاف بین دو کشور می‌شود را نیز نقض کرد است.
وی اضافه کرد که دیوان همچنین در سوم فوریه ۲۰۲۱ همه ایرادات مقدماتی ایالات متحده نسبت به صلاحیت این دیوان را رد و اعلام کرد که صلاحیت رسیدگی به این قضیه را داراست. در این مرحله انتظار می‌رود ایالات متحده آمریکا لایحه متقابل خود را تا ۲۲ نوامبر ۲۰۲۱ به دیوان ارائه دهد.
تخت روانچی افزود: با وجود این، باید تأکید کنم که طولانی شدن فرآیند رسیدگی در پرتو فوریت موضوع می تواند برخلاف اضطراری بودن رسیدگی قضایی باشد.
