رسانه‌ها دیروز [20 ژانویه] سعی داشتند با توجه به مسائل پیش‌آمده برای فضای سیاسی آمریکا ، تنها به پوشش خبری مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری جو بایدن در واشنگتن که تبدیل به پادگان نظامی شده بود بپردازند. این روز اما فرصت مناسبی برای بررسی کارنامه دونالد ترامپ، میراث او برای آینده آمریکا و برنامه‌هایش برای آینده بود.
* میراث ترامپ
روزنامه واشنگتن‌پست به بعد جالبی از رفتار ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری‌اش اشاره کرد؛ رفتاری که باعث شد تنها عده‌ای از آمریکایی‌ها، به واقع شهروند این کشور و دارای حق در برابر دولت‌شان به حساب آیند. تحلیلگر این روزنامه با اشاره به سخنرانی وداع ترامپ از ریاست‌جمهوری آمریکا به جمله‌ای اشاره کرده که بشدت دموکرات‌ها را عصبانی کرده است. آنها از اینکه او به دروغ خود را یکی از موفق‌ترین رؤسای‌جمهور ایالات‌متحده نامیده ناراحت نیستند، بلکه از این مساله ناراحتند که بیان کرده است: «ما دوباره روی این ایده مقدس تأکید کردیم که دولت آمریکا پاسخگوی مردمش است». روزنامه واشنگتن‌پست مطرح کرده که همین جمله با توجه به عملکرد ترامپ در توجه نشان دادن به قشر متوسط سفیدپوست در آمریکا نشان می‌دهد او «مردم آمریکا» را چه کسانی می‌داند و تنها در قبال چه کسانی پاسخگو بوده است. ترامپ خودش نیز در ادامه به همین مساله اشاره کرده و گفته است همیشه دغدغه‌اش، در نظر گرفتن منافع خانواده‌های آمریکایی و کارگران آمریکایی بوده است. او بدین ترتیب به و‌ضوح بیان کرده است منظور از مردم آمریکا، سفیدپوستان قشر متوسطی هستند که در رویدادهای انتخاباتی او شرکت کرده و فریاد شادی برایش سر می‌دادند. دولت آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به این مردم گوش می‌داده و خود را تنها در برابر آنها پاسخگو می‌دانسته است.
مهم‌ترین میراث ترامپ برای جامعه آمریکا همین ایجاد دودستگی، شکاف اجتماعی و نفرت است که تا سال‌ها در این کشور باقی خواهد ماند. تاریخدانان آمریکایی نیز هر کدام به مواردی اشاره کرده‌اند که قرار است از این پس به عنوان میراث ترامپ در جامعه آمریکا به آنها پرداخته شود. روزنامه یو‌اس‌ای تودی در گزارشی به نقل از تعدادی از تاریخدانان آمریکا به فهرستی از مسائلی که احتمالا در آینده، ترامپ با آنها در جامعه آمریکا شناخته خواهد شد، پرداخته است: عدم توانایی در مدیریت یک پاندمی جهانی، ایجاد آشوب و اغتشاش در داخل آمریکا، پایین آوردن سطح نزاع‌های سیاسی در این کشور، افول آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی، تنها رئیس‌جمهوری در تاریخ آمریکا که ۲ بار استیضاح شد، تنها رئیس‌جمهوری که بدون مدرک مطرح کرد در انتخابات تقلب شده و از حامیان خود خواست برای اعتراض به واشنگتن بروند و رئیس‌جمهوری که باید بعد از پایان دوره ریاست‌جمهوری‌اش، به فکر دفاع از خود در برابر دادگاه‌های ایالتی و فدرال باشد. تمام این ویژگی‌ها به این دلیل بیشتر در خاطر مردم آمریکا می‌ماند که روزهای آخر ترامپ، روزهای پرآشوبی در تاریخ آمریکا بود. اگر اعتراضات به نتیجه انتخابات شکل نمی‌گرفت و او از حامیانش نمی‌خواست برای اعتراض به واشنگتن و مقابل کنگره بروند و کنگره توسط این افراد تسخیر نمی‌شد، احتمالا چند ویژگی جالب توجه او نیز در خاطر مردم آمریکا باقی می‌ماند. تقویت برنامه فضایی آمریکا، حفظ اکثریت جمهوری‌خواه در دیوان عالی آمریکا و ارتقا دادن وضعیت اقتصادی مردم آمریکا تا قبل از وارد شدن ویروس کرونا به این کشور و در نهایت به راه نینداختن هیچ جنگی در دنیا در طول دوره 4 ساله ریاست‌جمهوری‌اش، از جمله این موارد است.
* برنامه‌های ترامپ برای آینده‌اش
برنامه اصلی ترامپ برای آینده سیاسی‌اش، حضور در رقابت‌های انتخاباتی سال 2024 است. او دقیقا به همین منظور نتایج انتخابات فعلی را نپذیرفت و با تمام قوا سعی کرد نشان دهد در این انتخابات تقلب شده است. شاید دموکرات‌ها به دنبال این باشند با استیضاح و بعد از آن، محاکمه ترامپ راهی برای ایجاد مانع در برابر این مسیر پیدا کنند اما هنوز هم برای نتیجه‌گیری درباره رأی سنا به تبرئه ترامپ از اتهامات یا گناهکار دانستن او زود است. با آنکه دموکرات‌ها سعی دارند محاکمه ترامپ در مجلس سنا را به تعویق بیندازند تا بلکه بتوانند از این تهدید برای ساکت نگه داشتن او در 100 روز ابتدایی فعالیت بایدن بهره بگیرند اما ترامپ نیز برنامه‌های خاص خود را در این باره دارد. آنطور که روزنامه وال‌استریت ژورنال گزارش داده، دونالد ترامپ در روزهای پایانی حضورش در کاخ سفید با برخی کارشناسان و همراهان مورد اعتمادش درباره امکان به راه انداختن حزبی سیاسی با عنوان «میهن‌پرست» مشورت کرده است؛ حزبی که شامل تمام گروه‌های دست راستی افراطی مسلح در سراسر آمریکاست و می‌تواند همان قشر سفیدپوستان طبقه متوسط را با همان شعارها و سخنرانی‌های قبلی ترامپ به سمت او بکشاند. او در این جلسه اظهار امیدواری کرده است با به راه انداختن این حزب قدرتمند بتواند با وجود خروج از واشنگتن و کاخ سفید، همچنان تأثیرگذاری خود را بر فضای سیاسی و اجتماعی آمریکا حفظ کند. این خبر بعد از آن منتشر شد که رسانه‌های آمریکایی خبر دادند ترامپ، حزب جمهوری‌خواه و اعضای آن را به دلیل حمایت عده‌ای از اعضای این حزب از طرح استیضاحش و همچنین خرده‌گیری به او به دلیل حوادث ششم ژانویه در ساختمان کنگره سرزنش کرده است. او همچنین پیکان حملات خود را به سمت «میچ مک‌کانل» رهبر جمهوری‌خواهان کنگره هدایت کرده که گفته بود ترامپ باعث ایجاد این آشوب در کنگره شد. به نظر می‌رسد ترامپ می‌خواهد با راه انداختن حزبی که هم پول دارد و هم اسلحه، ۲ حزب اصلی آمریکا را در انتخابات بعدی و در طول 4 سال ریاست‌جمهوری بایدن بشدت به چالش بکشد. او برای این کار به یار قدیمی خود «استیو بنن» که مشاور استراتژیکش در ۲ سال ابتدایی فعالیتش در کاخ سفید بود نیز نیاز دارد. به همین دلیل بود که ترامپ در روز آخر فعالیت خود در کاخ سفید فرمان عفو بنن را صادر کرد. رابطه این ۲ فرد پس از برخی اختلاف‌نظرها تیره‌وتار شده بود. بعد از ۲ سال فعالیت در کاخ سفید، در نهایت بنن که حالا دیگر سرش به آموزش دادن گروه‌های دست راستی اروپایی گرم شده بود، راهش را از ترامپ یکدنده و لجباز که به مشاوره‌های او اهمیتی نمی‌داد جدا کرد. بعد از مدتی بنن به دلیل فساد اقتصادی بازداشت و محاکمه شد. ترامپ در روزهای آخر کمپین انتخاباتی خود به این نتیجه رسیده بود در رقابت‌های انتخاباتی‌اش در سال 2016 نیز به لطف برنامه‌های بنن، توانسته بود انتخابات را ببرد و حالا نیاز دارد دوباره با او کار کند.
بنن اما در آن دوران به‌یکباره سر از بازداشتگاه و زندان درآورد. حالا با عفو او، زمینه همکاری ۲ یار قدیمی برای انتخابات بعدی یا تأثیرگذاری بر فضای سیاسی واشنگتن هموار شده است. مجوز ترامپ به دخترش ایوانکا برای حضور در مراسم تحلیف بایدن نیز نشان می‌دهد ترامپ حتی اگر خودش هم در میدان سیاست باقی نماند، اجازه نمی‌دهد جمهوری‌خواهان اعضای خانواده‌اش را به این آسانی‌ها از عالم سیاست دور کنند. با همه این اوصاف، نگاهی به تاریخ فعالیت ۲ حزب دموکرات و جمهوری‌خواه و نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری در دوره‌های مختلف آمریکا نشان می‌دهد معمولا احزاب مستقل که خود را نه دموکرات می‌دانند، نه جمهوری‌خواه، شانس چندانی برای پیروزی در انتخابات‌های مختلف ندارند و باید دید آیا حزب میهن‌پرست به رهبری ترامپ می‌تواند ساختار سیاسی مبتنی بر ۲ حزب را تغییر دهد یا خیر.
* پایان ریاست‌جمهوری؛ آغاز محاکمه‌ها
با تمام مسائل مطرح‌شده اما به نظر نمی‌رسد دموکرات‌ها اجازه دهند ترامپ همچنان به عنوان یک فعال سیاسی در جامعه آمریکا حضور داشته و برنامه ای برای حضور دوباره در عرصه انتخابات داشته باشد. اعضای گروه پروژه لینکلن که جمهوری‌خواهان مخالف ترامپ هستند، در گفت‌وگو با نشریه نیوزویک پیش‌بینی کرده‌اند ترامپ به احتمال زیاد بعد از خارج شدن از کاخ سفید باید در دادگاه‌های زیادی در ایالت‌های مختلف حضور یابد و از حالا به بعد باید به فکر هزینه‌های دفاع از خود در این محاکم قضایی باشد. دادگاهی که از هم‌اینک پرونده علیه چهل‌و‌پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا را به جریان انداخته، دادگاهی در نیویورک است که دادستان آن به دنبال اقدامات غیرقانونی ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری است و امیدوار است اتهامات خوبی علیه او در این تحقیقات به دست بیاورد. این دادگاه منطقه جنوب نیویورک در حال تحقیق درباره مراسم تحلیف ترامپ در سال 2017 میلادی است که گفته می‌شود 107 میلیون دلار از منابع مالی این مراسم به صورت غیرقانونی هزینه شده است. علاوه بر این، دادگاه‌های نیویورک و منطقه منهتن در حال تحقیقاتی مشترک روی پرونده مالیاتی ترامپ هستند؛ مالیات‌هایی که قرار بود لیست پرداخت آنها را در جریان رقابت‌های انتخاباتی در اختیار رسانه‌ها قرار دهد و نداد. علاوه بر این، دادستان‌ها در واشنگتن و مریلند نیز پرونده مشترکی را در دست بررسی دارند که قرار است بر اساس آن درباره اقدامات غیرقانونی ترامپ در کاخ سفید و استفاده از امکانات دولتی برای رسیدن به مقاصد و منافع شخصی تحقیق شود. دادگاه‌های دیگری در ایالت‌های مختلف نیز اعلام کرده‌اند حالا بعد از پایان یافتن دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، می‌خواهند به موضوع سوء‌رفتار جنسی او در برابر تعدادی از زنانی که با آنها در ارتباط بوده ورود کرده و علیه او پرونده تشکیل دهند.
ثمانه اکوان
