امسال حجاج ایرانی از سوی دولت عربستان سعودی اجازه نیافتند مناسک حج خود را به جا آورند. حکومت آل سعود در راستای تنش زایی با ایران و تشدید خصومت ها با کشورمان امسال تلاش کرد از حج استفاده ابزاری کند و ضمن سیاسی کردن آن از آن به عنوان ابزاری برای فشار به جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به مقاصد و اهداف خود استفاده کند. در پی این کش مکش ها حجاج ایرانی امسال از سفر به سرزمین وحی بازماندند. اما داستان به همین جا ختم نشد. با وجود این که به گفته شاهدان عینی حج امسال بر خلاف سال های گذشته کم رونق بود اما مقامات سعودی از رفتارهای خشن خود علیه حجاج دست برنداشتند و هر آن چه در توان داشتند برای تحت فشار گذاشتن آنها و آزار رساندن به حجاج به کار بستند. در این میان حجاج شیعه به هر بهانه ای مورد آزار و اذیت قرار می گرفتند و اوضاعی متفاوت از دیگر حجاج داشتند. به گونه ای که به گفته شاهدان عینی حجاج اهل تسنن از کشورهای دیگر به کمک آنها می آمدند و آنها را بابت رفتارهای بد نیروهای امنیتی عربستانی دلداری می دادند.
دولت عربستان تعداد حاجیان خارجی امسال سرزمین وحی را یک میلیون و سیصد هزار نفر عنوان کرد در حالی که این رقم در سال گذشته در حدود 3 میلیون و یک ٌصد هزار نفر بود. با وجود این که جمعیت حجاج امسال نسبت به سال گذشته کمتر بود و انتظار می رفت این مساله با ملایمت دستگاه های امنیتی عربستان سعودی در رفتار با حجاج همراه شود اما چنین نشد. شاهدان عینی گفتند که نیروهای امنیتی عربستانی به هر بهانه ای حجاج را مورد آزار و اذیت قرار می دادند. در این جا از شاهدانی عینی نقل قول می کنیم که به دلیل حضورشان در مکه در لحظه تهیه این گزارش حاضر نشدند نخواستند نامشان برده شود. یکی از آنها گفت: «فضا به شدت امنیتی است. سرعت اینترنت ها را عمدا کم کرده اند و تلاش می کنند تا ارتباط حجاج به دنیای خارج ضعیف باشد. شبکه های اجتماعی عموما قطع است و از طریق وی پی ان بعضی وقت ها می توانیم از فیلتر حکومت سعودی عبور کنیم و با خانواده هایمان تماس بگیریم. سایه سنگین نیروهای امنیتی را در همه جا می توان احساس کرد.»
وی همچنین گفت: «امسال نسبت به سال های گذشته بسیار خلوت است. این مساله کمک کرده است تا حاجیان با آسودگی و آرامش بیشتری بتوانند مناسک حج خود را به جا آورند. اما فضای امنیتی شدیدی که نیروهای امنیتی عربستانی اعمال کرده اند سبب شده است تا حجاج با بیم و ترس به مناسک حج خود بپردازند.»
یکی دیگر از حاجیان نیز گفت: «به روشنی نسبت به حجاج ایرانی حساسیت نشان می دهند. همه تلاششان این است که به نوعی به حجاج ایرانی فشار بیاورند تا به این ترتیب به دولت ایران فشار آمده باشد. با وجود این که برخی از حجاج ایرانی از کشورهای دیگر روادید عربستان گرفته اند و به طور قانونی برای ادای فریضه حج به عربستان آمده اند اما حکومت سعودی با آنها هم بدرفتاری می کند.»
این حاجی همچنین گفت: «فشار فقط مختص به ایرانی ها نیست. وهابیت در جهان اسلام روزبه روز منفورتر می شود. اهل تسنن به روشنی تلاش می کنند حساب خود را از وهابی ها جدا کنند. برای همین هیئت حاکمه عربستان از این بابت بسیار نگران است و این نگرانی را در برخورد با حجاج از خود بروز می دهد. مثلا از آن جا که احمد الطیب، رئیس الازهر و جمعی از علما و اساتید دانشگاه الازهر در نشست اهل تسنن در گروزنی، پایتخت چچن شرکت کرده بودند و به صراحت از وهابیت انتقاد کرده بودند و آنها را افراط گرایانی از دین خارج شده معرفی کرده بودند، عربستانی ها از مصری ها کینه به دل گرفته اند و این کینه را در برخوردشان با حجاج مصری نشان می دهند. مثلا به طور ناگهانی وارد خیمه های کاروان حجاج مصری می شوند و اقدام به بازرسی حجاج می کنند. از ورود آنها به برخی مسیرها جلوگیری می کنند و حتی برای این که آنها را تحقیر کنند دیده شده که آنها را "رافضی" خطاب کرده اند. از ارائه برخی خدمات به آنها خودداری می کنند و حاضر نیستند احترام آنها را نگه دارند.»
وی در ادامه افزود: «در برخی موارد مشاهده شد مشابه همین رفتار را با حجاج لبنانی و تونسی و الجزایری نیز انجام داده اند. رفتار تند و زننده آنها همه را به ستوه آورده است. برخی از حجاج کشورهای مسلمان دیگر به بعثه علمای شیعی می آیند و از رفتارهای تند نیروهای امنیتی عربستانی شکایت می کنند.»
در این میان اذیت حجاج شیعی در مقایسه با کشورهای دیگر بارزتر است. روز جمعه "دیده بان حقوق بشر شیعه" که مقر آن در واشنگتن است با صدور بیانیه ای اعلام کرد که یک تبعه شیعی عراقی به طور توهین آمیزی از سوی مقامات عربستانی بازداشت شده و با متهم کردن او به این که ایرانی است (ایرانی بودن را جرم دانسته اند) برای او حکم سه ماه حبس و سیصد ضربه شلاق صادر کرده اند. این سازمان این رفتار نیروهای امنیتی عربستان سعودی را تبعیض آمیز دانسته و آن را محکوم کرده و از دولت عراق خواسته است بابت این رفتار بد با دولت عربستان برخورد شود. خبرنگار موفق شده است با این شخص که علاء محمدرضا نام دارد، گفت وگو کند. وی در این رابطه گفت: «مقامات امنیتی عربستان به هنگام رمی جمرات مرا بازداشت کردند به این اتهام که چرا چند بار برای رمی جمرات رفتی. وقتی که خواستم توضیح دهم، نخواستند حرفم را بشنوند. مرا به بازداشتگاه بردند و از من اثر انگشت گرفتند. بعد از آن گفتند که تو 10 سال پیش از ایران به عربستان آمده بودی، همین را دستاویز قرار دادند تا مرا آزار دهند. به دست و پایم دستبند و زنجیر بستند و دو شب مرا در بازداشتگاه نگه داشتند. بعد گفتند از آن جا که در سرزمین مقدس هستی تخفیف مجازات می دهیم و تو را به سه ماه حبس و سیصد ضربه شلاق محکوم می کنیم. اما به همین هم کفایت نکردند. یک شب مرا با غل و زنجیر به خانه خدا بردند در حالی که نیروهای امنیتی احاطه ام کرده بودند. وضعیت بسیار توهین آمیز و ناراحت کننده ای بود. جرمم این بود که ایرانی هستم. در حالی که هیچ کار غیرقانونی انجام نداده بودم و به طور قانونی وارد عربستان شده بودم.» البته این فرد با وساطت مقامات عراقی آزاد شد و فورا خاک عربستان را ترک کرد.
مقامات عربستانی هیچ توضیحی برای رفتارهای توهین آمیز خود به کسی نمی دهند. فقط ادعا می کنند تمامی این کارها برای حفظ نظم و امنیت حجاج است. بسیاری از حاجیان می گویند برخورد با حجاج به خصوص شیعیان از روی کینه، حقد و نفرت است. می خواهند به این ترتیب به شیعیان فشار بیاورند.
یک حاجی دیگر گفت: «هر چه فضا در روزهای اخیر میان عربستان و ایران متشنج تر شده است، عربستانی ها فشار بیشتری به حجاج شیعه وارد کرده اند. انگار که به شکلی می خواستند عصبانیت خود را از واکنش تند مقامات ایرانی به رفتارهای خشن و غیرانسانی شان سر شیعیان خالی کنند. در برخی موارد مشاهده می شد که حاجی ای را نگه می داشتند و بعد از تفتیش عقاید و روشن شدن این که شیعه است شروع به آزار و اذیت او می کردند، مثلا اجازه طواف به او نمی دادند، یا به گونه ای او را هدایت می کردند که نتواند مناسک حجش را به جا آورد.»
امسال با وجود این که ایرانی ها در حج شرکت نکردند و تعداد کل حاجیان خارجی نسبت به سال گذشته تقریبا به نصف کاهش یافته بود اما عربستانی ها به رفتارهای بد خود ادامه دادند. این بار هم اجازه ندادند حجاج با خیال آسوده به حج خود پایان دهند. مرگ 240 حاجی تا لحظه تهیه این گزارش، بدون این که دلیل مرگ آنها اعلام شود نشان می دهد حکومت عربستان همچنان در رعایت حال حجاج کوتاهی می کند و در اداره حج قصور از خود نشان می دهد.
